میدان الدره.. عنوان جدید تنش در خلیج فارس
00:00 05.08.2023 (بروز رسانی شده: 00:10 05.08.2023)
© Photo / IRNA
اشتراک
وزارت خارجه عربستان سعودی با صدور بیانیه‌ای مدعی شد که پادشاهی سعودی و کویت بار دیگر تاکید دارند که مالکیت منابع طبیعی میدان "الدره" (میدان نفتی آرش) فقط بین این دو کشور مشترک است که این دو کشور به تنهایی از حق حاکمیت کامل برای بهره برداری از ثروت و منابع میدان نفتی آرش برخوردار است.
در عین حال وزارت خارجه عربستان خواستار مذاکره با ایران شده و گفته است: "ما خواستار مذاکره هستیم. بر این اساس که پادشاهی عربستان و کویت یک طرف مذاکره و ایران طرف دیگر این مذاکرات بر اساس مفاد حقوق بین‌الملل و اصول حسن همجواری خواهد بود.
پیش‌تر وزیر نفت کویت در اظهاراتی عجیب مدعی شده بود که میدان گازی آرش برای کشورش و عربستان است و ایران باید ابتدا به ترسیم مرزهای دریایی پایبند باشد.
مشترک بودن میدان گازی آرش بین ایران و کویت و عربستان، موضوعی نیست که تازه مطرح شده باشد و خود کویتیها 20 سال پیش برای تعیین تکلیف این میدان با ایران مذاکره کرده بودند.
پیش‌تر وزیر نفت کویت در اظهاراتی عجیب مدعی شده بود که میدان گازی آرش برای کشورش و عربستان است و ایران باید ابتدا به ترسیم مرزهای دریایی پایبند باشد.
مشترک بودن میدان گازی آرش بین ایران و کویت و عربستان، موضوعی نیست که تازه مطرح شده باشد و خود کویتیها 20 سال پیش برای تعیین تکلیف این میدان با ایران مذاکره کرده بودند.
سخنان ششم تیر ماه گذشته محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در حاشیه نشست رویداد گام معکوس بهبود بهره‌وری در عملیات حفاری در جمع خبرنگاران درباره توسعه میادین بین ایران و کویت به ویژه میدان آرش که در اصل بین ایران و کویت مشترک است و به تازگی عربستان با موافقت کویت در ان سهیم شده است حاشیه‌ساز شد هرچند حرف او نادرست نبود.
با لحاظ کردن بهبود رابطه ایران و عربستان خجسته مهر گفته بود: "آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک آرش وجود دارد و منابع قابل‌توجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کرده‌ایم و با آماده شدن شرایط، حفاری را در میدان مشترک آرش آغاز می‌کنیم." اما سخنان وی، با واکنش سعد البراک، وزیر نفت کویت روبرو شد و عنوان کرد که مواضع تهران درقبال میدان گازی آرش را ، "غافلگیر‌کننده" و "در تناقض با تمام اصول بنیادین روابط بین‌الملل" است و قاطعانه کلیه فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده ایران را پیرامون میدان گازی فراساحلی الدره رد کرد.
• نفض قانون بین الملل از طرف کیست؟
حقیقت امر اگر قرار بود بین سخنان خجسته‌مهر و سعد البراک، یکی از آنها را عجیب قلمداد کنیم، قطعا سخنان وزیر نفت کویت، عجیب بود، چراکه مشترک بودن میدان گازی آرش بین ایران و کویت و اخیرا عربستان، موضوعی نیست که تازه مطرح شده باشد و خود کویتیها 20 سال پیش برای تعیین تکلیف این میدان با ایران مذاکره کرده بودند.
حقیقت امر اگر قرار بود بین سخنان خجسته‌مهر و سعد البراک، یکی از آنها را عجیب قلمداد کنیم، قطعا سخنان وزیر نفت کویت، عجیب بود، چراکه مشترک بودن میدان گازی آرش بین ایران و کویت و اخیرا عربستان، موضوعی نیست که تازه مطرح شده باشد و خود کویتیها 20 سال پیش برای تعیین تکلیف این میدان با ایران مذاکره کرده بودند.
یک توافقنامه میان ایران و عربستان از سال 2001 وجود دارد که در تاکید شده قبل از تعیین مرزهای آبی، باید تمام فعالیت ها و عملیات در این زمینه متوقف شود و ایران به این توافقنامه پایبند بوده، اما طرف کویتی آن را نقض کرده و با سهیم کردن طرف دیگری در این زمینه یعنی عربستان سعودی اکنون مدعی است که این چاه گازی با کمال وتمام حق مسلم وانحصاری ایران و عربستان است.
آنچه که کویت و عربستان سعودی در زمینه سرمایه گذاری و بهره برداری از میدان گازی آرش/ الدره و تصرف آن قبل از تعیین مرزهای آبی ایران و کویت انجام می دهند، اقدامی مغایر با قوانین بین المللی است.
علاوه بر ان میدان آرش/ الدره در مالکیت صرف ایران وکویت است و عربستان سعودی بدلیل اسناد جغرافیائی وتاریخی واعتراضات امروز ملت کویت نسبت به سهیم بودن عربستان در ان نمی تواند در آن سهیم یا حق انحصارداشته باشد.
اساساً این میدان یک میدان گازی کویتی-ایرانی است و عربستان هیچ حقی در آن ندارد، اما اگر دولت کویت باتوجه به ملاحظات سیاسی ومصلحتی بخواهد در حق خود بذل وبخششی داشته باشد و ثروت مردم کویت را برای منافع محدود سیاسی خود به دیگران اهدا کند، این کار به خود کویتی ها مربوط می شود اما به هیچ وجه اجازه ندارند بخاطر اجرای این تمایلات خود قوانین بین المللی را که در اسناد تاریخی ونقشه های قدیمی خود تایید می کند که 40 درصد از این میدان گازی در آب های ایران قرار دارد، هزینه کنند.
ایران امروز از کویت می‌خواهد که به توافق سال 2001 برگردد و هرگونه اکتشاف، بهره‌برداری و سرمایه‌گذاری در میدان گازی آرش / الدره را قبل از تعیین مرزهای دریایی متوقف کند. و در صورت عدم پاسخگویی، هر اتفاقی ممکن است رخ دهد که مسئولیت ان متوجه خود طرف کویتی یا هرکسی دیگر که می خواهد از قانون بین المللی عدول کند خواهد بود . بنابرین یا باید از قانون عدول کرد یا هرکسی بدلخواه خود یعنی هرج ومرج عمل کند ! حقوق بین الملل کاملا روشن است و ملاحظات سیاسی و منافع محدود حاکمان نمی تواند این قانون را مخدوش کند.
متأسفانه سیاست کویتیها با ایران همیشه متزلزل بوده هرگاه روابطشان با عربستان شکر آب می‌شد، به ایران روی می آورند و با آن مذاکره می کنند و هر گاه این رابطه بهتر می‌شد، از ایران دور می‌شوند وزیر بار توافقاتشان نمی روند.
علیرغم روابط دوجانبه خوب وفضای مثبت ایران و کویت وعربستان که می تواند زمینه را برای بحث و رایزنی درباره میدان گازی الدره و رسیدن به راه‌حل فراهم کند طرح این موضوع وبا این شکل تحریک آمیز باعث ایجاد شک وشبهه در نیت های این دوکشور می شود.
• موقعیت جغرافیائی میدان گازی آرش / الدره
میدان نفتی و گازی آرش یکی از میادین توسعه‌نیافته استراتژیک ایران است که مشترک با ناحیه بی‌طرف بین کویت و عربستان است. امتداد ساختمان میدان آرش در آب‌های ایران و ناحیه بی‌طرف بین کویت و عربستان، به میدان الدره کویت می‌رسد که از سال ١٩٧۵ در حال بهره‌برداری است. طبق این مرز حدود 40 درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آب‌های ایران قرار دارد.
میدان نفتی و گازی آرش یکی از میادین توسعه‌نیافته استراتژیک ایران است که مشترک با ناحیه بی‌طرف بین کویت و عربستان است. امتداد ساختمان میدان آرش در آب‌های ایران و ناحیه بی‌طرف بین کویت و عربستان، به میدان الدره کویت می‌رسد که از سال ١٩٧۵ در حال بهره‌برداری است. طبق این مرز حدود 40 درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آب‌های ایران قرار دارد.
سال‌ها پیش شرکت ملی نفت ایران به منظور تعیین میزان ذخایر درجا اقدام به حفر یک حلقه چاه اکتشافی (چاه شماره یک آرش) کرد که موقعیت این چاه نزدیک به خط مرزی مورد قبول کشورمان است. در ۱۲ سال گذشته کشور کویت با مستمسک قراردادن نتایج لرزه‌نگاری انجام‌شده از طرف شرکت شل برای این کشور، اقدام به تعریف خط مرزی جدید کرده که براساس این مرز کل ساختمان میدان آرش در بخش عربی میدان قرار می‌گیرد؛ اما این مرز هیچ‌گاه مورد پذیرش کشورمان قرار نگرفته است.
میدان گازی حاشیه‌ساز شده، آرش از میدان‌های گازی ایران است که در شمال خلیج‌فارس و در استان بوشهر و در منطقه‌ای بین ایران، عربستان و کویت قرار دارد. میدان‌های نفتی سروش و ابوذر، نزدیک‌ترین میدان‌ها به آرش هستند که البته این دو مشترک نیستند و فقط به ایران تعلق دارند. اما آرش به دلیل موقعیت جغرافیایی، بین سه کشور ایران و عربستان و کویت مشترک است. ذخایر این میدان گازی در سال ۱۳۴۶ خورشیدی توسط یک شرکت ژاپنی کشف شد. که حدود ۱۱ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی و بیش از ۳۰۰ میلیون بشکه نفت تخمین زده می‌شود.
اگرچه ذخایر گازی ایران بیش از عربستان و کویت است اما مصرف بالای گاز در ایران و نیاز به تولید از منابع بیشتر، استخراج گاز میدان آرش را برای ایران بسیار حائز اهمیت کرده است. ذخایر این میدان برای کویت و عربستان هم که ذخایر گازی به مراتب کمتری نسبت به ایران دارند، اهمیت دارد.
