گزارش و تحلیل

کشورهای خاورمیانه در حال ورود به دوره جدیدی هستند

© Fotolia / Mark Rubensترامپ در خاورمیانه با آتش بازی می‌کند
ترامپ در خاورمیانه با آتش بازی می‌کند - اسپوتنیک ایران  , 1920, 28.05.2023
اشتراک
پکن نیازی به جنگ و درگیری ندارد هدف آن حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین کشورها از طریق گفتگو و مشورت است.
اسپوتنیک، ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح روس در این خصوص چنین می نویسد:
چین قدرت خود را در خاور میانه افزایش می دهد
هنگامی که رهبر جمهوری خلق چین، رئیس مائو تسه تونگ، در سال 1976 درگذشت، مرحله تحولات بنیادی در چین آغاز شد. پدر معجزه اقتصادی چین، دنگ شیائوپینگ، اصلاحات بازار را در این کشور انجام داد. دگرگونی های غول پیکر نیز توسط پیروان او جیانگ زمین و هو جینتائو انجام شد.
تا این اواخر، جمهوری خلق چین در چارچوب این رهنمودهای دنگ شیائوپینگ در حال توسعه بود: "در سایه بمانید، چیزی را هدایت نکنید و کاری واقعی انجام دهید".
و پیروی از این دستورها ثمر داد. در حال حاضر، چین تبدیل به دومین و بر اساس برخی شاخص ها، به اولین قدرت در جهان شده است. بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، تولید ناخالص داخلی چین در سال 2022، زمانی که بر اساس "ارزش اسمی" محاسبه شد، به 18.3 تریلیون دلار رسید و تنها پس از ایالات متحده - با 25 تریلیون دلار - در رتبه دوم قرار گرفت. با این حال، هنگام محاسبه تولید ناخالص داخلی "در برابری قدرت خرید"، چین به طور قابل توجهی از ایالات متحده پیشی گرفت: چین دارای 30 تریلیون دلار و ایالات متحده - 25 تریلیون دلار.
بر پایه علمی و اقتصادی محکم، چین یک مجتمع نظامی-صنعتی مدرن ساخته است. بر اساس گزارش موسسه تحقیقات صلح استکهلم، پکن در سال 2023 بودجه نظامی خود را به تقریبا 292 میلیارد دلار (13٪ از کل هزینه های نظامی در جهان) افزایش خواهد داد (ایالات متحده 877.0 میلیارد دلار- 39٪ از کل هزینه های جهان). ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) یکی از بزرگترین ارتش های جهان است - از 2 تا 2.3 میلیون نفر دارد و مجهز به سلاح های مدرن از جمله سلاح های هسته ای است. طبق منابع مختلف، چین بین 200 تا 350 کلاهک هسته ای دارد. کارشناسان بر این باورند که تعداد آنها در سال های آینده ممکن است به 875 کلاهک برسد. نیروهای مسلح ایالات متحده از نظر پرسنل به طور قابل توجهی پایین تر از چین هستند - کمی بیش از 1.4 میلیون نفر. اما از نظر کلاهک، ایالات متحده بسیار جلوتر است - 5428 واحد.
"معجزه چین" اول از همه به دلیل پیشرفت علم است. بر اساس گزارش شاخص‌های سازمان جهانی مالکیت معنوی، چین از نظر تعداد پتنت‌های معتبر برای اختراعات، رتبه اول را در جهان دارد. طبق گزارش موسسه ملی سیاست علم و فناوری ژاپن (NISTEP)، در سال‌های 2018-2020، چین همچنین به پیشتاز مطلق جهان در انتشارات علمی تبدیل شد.
پتانسیل مالی چین به این کشور اجازه داد تا ایالات متحده را دور بزند و در رتبه بندی حجم وام های صادر شده به کشورهای در حال توسعه اول باشد. ارزش کل سرمایه گذاری خارجی چین از سال 2005 تاکنون 2.27 تریلیون دلار است. حجم ذخایر نقدی بانک مرکزی چین برای این هدف 3.3 تریلیون دلار برآورد شده است.
یوآن چین - اسپوتنیک ایران  , 1920, 23.05.2023
تانگوی محاسباتی چین و آرژانتین، ایران و روسیه
چین و خاورمیانه
طرح "یک کمربند، یک جاده" که در سال 2013 راه اندازی شد، نتیجه بیش از چهل سال دگرگونی های امپراتوری آسمانی است. هدف آن استفاده از شبکه ای از بنادر، راه آهن، بزرگراه ها و سایر پروژه های زیرساختی برای ایجاد یک سیستم حمل و نقل، مالی و اقتصادی جهانی قدرتمند است که توسط جمهوری خلق چین در آسیا، اروپا و آفریقا کنترل شود. خاورمیانه از موقعیت جغرافیایی استراتژیک برخوردار است و بدون مشارکت آن این هدف دست نیافتنی است. علاوه بر این، این منطقه دارای ذخایر عظیمی از منابع انرژی است که از نظر سرمایه گذاری و تجارت چین، امیدوارکننده است. و از نظر نظامی نمی توان اهمیت پایگاه دریایی چین در جیبوتی را نادیده گرفت.
از سال 2005 تا 2022، چین 273 میلیارد دلار در خاورمیانه سرمایه گذاری کرده است. بر اساس گزارش سازمان اتحادیه عرب، از سال 2004 تا 2021، تجارت بین چین و جهان عرب تقریباً 10 برابر شده و به 330 میلیارد دلار رسید. بنابراین چین از ایالات متحده، بریتانیا و کشورهای اتحادیه اروپا پیشی گرفته است و شریک تجاری اصلی همه کشورهای عربی شد.
در سال های اخیر جنبه های سیاسی نیز در فعالیت های پکن در خاورمیانه نمایان شده است. چین با پنج کشور خاورمیانه - الجزایر، مصر، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی - یک "مشارکت راهبردی جامع" و با هفت کشور - عراق، اردن، کویت، مراکش، عمان، قطر و ترکیه - "همکاری استراتژیک" ایجاد کرده است.
منظور از "جامع" یا "فراگیر" - همکاری در حوزه‌های اقتصادی، علمی، فناوری، سیاسی و فرهنگی است. "مشارکت استراتژیک" به معنای همکاری پایدار بلندمدت است.
مشارکت استراتژیک چین حوزه نظامی را نیز در بر می گیرد. از سال 2005 تا 2021، چین 307.7 میلیارد دلار سلاح به 12 کشور در خاورمیانه و شمال آفریقا صادر کرده است. برترین دریافت کنندگان: الجزایر (1 میلیارد دلار)، مراکش (478 میلیون دلار)، عربستان سعودی (318 میلیون دلار)، ترکیه (252 میلیون دلار)، مصر (221 میلیون دلار). علاوه بر این، بر اساس برخی گزارش ها، چین فناوری حساس تولید موشک های بالستیک را به عربستان سعودی منتقل کرده است. در سال 2019، شرکت گروه صنایع شمالی چین از ایجاد یک مرکز دفاعی مشترک با امارات متحده عربی خبر داد که در آن فناوری‌های نظامی توسعه خواهد یافت.
تقریباً همه اعضای اتحادیه عرب (به جز اردن، یمن، فلسطین) و همچنین ایران و ترکیه در پروژه "یک کمربند، یک جاده" شرکت می کنند.
اسرائیل در بسیاری از جنبه ها مورد توجه چین است. اول، استفاده از بنادر دریایی و زیرساخت های اسرائیل در چارچوب طرح "یک کمربند، یک جاده"، ثانیاً، کاربرد پتانسیل فکری قابل توجه مهندسان، طراحان، توسعه دهندگان فناوری جوان، اعم از نظامی و غیرنظامی اسرائیلی. در سال 2016، قراردادی با عنوان "مشارکت نوآوری جامع" بین چین و دولت اسرائیل و همچنین چند ده توافق نامه در زمینه فناوری، آموزش و علم به امضا رسید. و همکاری در حال توسعه است.
چین "قدرت نرم" را نیز فراموش نمی کند. 22 موسسه کنفوسیوس در 12 کشور خاورمیانه به مراکزی زبان، تاریخ و فرهنگ چین تبدیل شده اند. گردشگری در حال توسعه است. هیئت های رسمی و غیر رسمی و همچنین خبرگزاری های چین موفقیت های چین را به عرب ها، ایرانی ها، ترک ها و اسرائیلی ها نشان می دهند. یک سیستم سرمایه گذاری عربی-چینی برای تولید مشترک فیلم و برنامه تلویزیونی به زبان عربی ایجاد می شود. قرار است با همکاری امارات متحده عربی یک برنامه تلویزیونی 24 ساعته چین با تمرکز بر خاورمیانه ایجاد شود. اکانت فیسبوک شبکه جهانی تلویزیون چین (CGTN) به زبان عربی 14.4 میلیون کاربر دارد.
پرچم روسیه و چین  - اسپوتنیک ایران  , 1920, 23.05.2023
برنامه چین برای توسعه سازمان همکاری شانگهای به همراه روسیه
سازمان "چین - آسیای مرکزی"
18-19 مه در شیان، پایتخت باستانی چین، جایی که در قرن 2 قبل از میلاد راه بزرگ ابریشم آغاز شده بود، نشست سران کشورهای چین، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان به ریاست شی جین پینگ برگزار شد. این کشورها "توافق کردند که جامعه ای با سرنوشت مشترک برای چین - آسیای مرکزی ایجاد کنند".
شی جین پینگ طی سخنانی در این نشست خاطرنشان کرد که این همایش فرصتی بی نظیر برای برنامه ریزی بیشتر و توسعه همکاری های چین و آسیای مرکزی است. پکن تدارکات مالی و اقتصادی خود را برای شرکای آسیای مرکزی بدون تأخیر آغاز کرده است. سلسله توافقنامه های اخیر امضا شده بین چین و پنج کشور منطقه، این امر را نشان می دهد. مجموع سرمایه گذاری ها 50 میلیارد دلار است: ازبکستان - 25 میلیارد دلار، قزاقستان - 22 میلیارد دلار، تاجیکستان - 0.5 میلیارد دلار، قرقیزستان - 43 میلیون دلار، ترکمنستان - میزان مشخص سرمایه گذاری فاش نشده است.
لازم به تذکر است که پکن فعالیت های خود را در آسیای مرکزی در جای خالی م گسترش نداده است. جمهوری خلق چین سال‌ها میلیاردها دلار را در زیرساخت‌های آسیای مرکزی سرمایه‌گذاری کرده است: خطوط لوله، جاده‌ها و راه‌آهن‌های متعدد برای انتقال منابع طبیعی غنی (از جمله نفت، گاز، فلزات خاکی کمیاب - لیتیوم، روی، تیتانیوم و غیره) از آسیای مرکزی به چین. بسیاری از شهرهای چین به گاز طبیعی ترکمنستان وابسته هستند و قزاقستان دارای برخی از بزرگترین میادین نفتی جهان در خارج از خاورمیانه است. بر اساس آمار وزارت بازرگانی جمهوری خلق چین، در سال 2022 حجم تجارت بین چین و این کشورها از رکورد 70 میلیارد دلار گذشت.
نتیجه مهم اجلاس شیان این است که یک کریدور از طریق آسیای مرکزی از جمله به خاورمیانه عملا ایجاد شده است.
چین در حال تغییر چشم انداز خاورمیانه است
جمهوری خلق چین فعالانه مشغول کارهای سیاسی و دیپلماتیک در منطقه خاورمیانه است. پکن "SinensisOrbis"-"جهان چین" را با دقت برپا می کند، و نیازی به جنگ و درگیری ندارد. به همین دلیل است که چین در سال های اخیر به طور فزاینده ای نقش میانجی را بر عهده گرفته است. به عنوان مثال می توان به احیای موفقیت آمیز تقریباً تمام جنبه های روابط ایران و عربستان سعودی اشاره کرد. موفقیت مذاکرات در پکن بین تهران و ریاض با این واقعیت تسهیل شد که چین روابط عالی با ایران و عربستان سعودی داشت. می دانیم که ایران و چین در مارس 2021 قرارداد راهبردی ایران و چین را امضا کردند. نکته اصلی این سند سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری چین در اقتصاد ایران طی 25 سال در ازای تحویل مستمر نفت ایران و همکاری نظامی و نظامی-فنی است که به پکن اختیارات خاصی در ایران و خلیج فارس می دهد.
در دسامبر 2022، در جریان سفر رئیس جمهور شی به ریاض، اسناد متعددی از جمله توافقنامه مشارکت راهبردی جامع چین و عربستان سعودی امضا شد.
احیای روابط ایران و عربستان به حل سایر مناقشات در خاورمیانه کمک خواهد کرد. مثال - اتحادیه عرب تصمیم گرفت سوریه را پس از 12 سال غیبت، به این سازمان بازگرداند. این احتمال وجود دارد که ریاض در مذاکرات با حزب الله برای حل موضوع توسعه لبنان مشارکت کند.
علاوه بر این، در ماه آوریل، وزیر خارجه جدید چین، چین گانگ، گفت که پکن آماده است میانجیگری مذاکرات صلح بین اسرائیل و فلسطین را انجام دهد. فضای عمومی خاورمیانه پس از امضای توافقنامه در پکن نیز خطر حملات نظامی اسرائیل و/یا ایالات متحده علیه تاسیسات هسته ای ایران را کاهش می دهد.
پکن در حال راه اندازی ابتکار امنیت جهانی که هدف آن حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین کشورها از طریق گفتگو و مشورت است. و توافق بین عربستان سعودی و ایران می تواند به عنوان مبنایی برای تلاش های میانجی گری آینده چین باشد. چین فعالانه از این واقعیت استفاده می کند که آمریکا نسبت به خاورمیانه سرد شده است. از یک سو، امروز چین یکی از خریداران اصلی نفت خاورمیانه در جهان است. از سوی دیگر، اعراب، ایرانی‌ها، ترک‌ها، اسرائیلی‌ها، چین را تهدیدی برای حکومت ملی، ذهنیت، شیوه زندگی، ارزش‌های ملی و مذهبی خود نمی‌دانند. چیزی که آن را نمی‌توان در مورد ایالات متحده گفت. اما آیا چین می تواند به طور کامل جایگزین آمریکا در منطقه شود؟ البته آمریکایی ها روز به روز نفوذ سیاسی خود را در آنجا از دست می دهند، اما حضور نظامی آنها را نمی توان نادیده گرفت. در حال حاضر بیش از 50 هزار نیروی آمریکایی با سلاح ها و تجهیزات نظامی مدرن در پایگاه های نظامی در سوریه، اردن، عربستان سعودی، عراق، کویت، بحرین، قطر، امارات متحده عربی و عمان حضور دارند.
***
تریتا پارسی، تحلیلگر خاورشناس آمریکایی از مؤسسه کوئینسی، که یک ایرانی نژاد است، می نویسد که واشنگتن باید حداقل قبول کند که کشورهای بیشتری از گذار به نظم جدیدی استقبال می کنند. تلاش برای معکوس کردن این روند، تنها باعث تضعیف بیشتر آمریکا و بی ثباتی جهان خواهد شد. بهترین گزینه برای آمریکا، همکاری با چین برای ایجاد دنيای با ثبات است.
روسیه و چین مسئله هسته ای ایران را مورد بحث قرار دادند  - اسپوتنیک ایران  , 1920, 24.05.2023
گزارش و تحلیل
چین و روسیه روابط خود را در مقابله با سلطه جهانی غرب تقویت می کنند
نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала