آزمایش بالینی یک روش تحقیقاتی است که برای هرگونه مداخله جدید درمانی، این روش تحقیقاتی در زمینه پزشکی پذیرفته شده و شناخته شده است به این ترتیب که بین دو گروه مورد و شاهد افرادی را با یک ویژگی مشخص مورد مطالعه قرار می دهند و به صورت رندم درمان جدید را که هنوز در مجامع قانونی ثابت نشده به یک عده داده و به عده ای نمی دهند و تمام ویژگی های بالینی آزمایشگاهی و تصویری این افراد را بررسی و رصد می کنند و اثربخشی امنیت درمان را در دو بازوی مورد و شاهد بررسی می کنند، در نهایت با یک تحلیل آماری آن را گزارش می کنند.
گزارش ابتدایی که همکار ما خدمت رسانه ها ارائه دادند یک گزارش از آمار کاهش مرگ و میر در آی سی یو های بیمارستان ها بود ما حتی گزارش هایی بهتر از آن هم داریم اما آن را رسانه ای نکردیم چرا که روند فوق را طی نکرده بود.
دکتر پیمان عشقی پیرامون تشریح روش پلاسما تراپی بیان کرد:
پلاسما تراپی یک روش درمانی است که تقریباً یک قرن است شناخته شده، اینکه در خون افرادی که معمولا با یک عفونت ویروسی بیمار می شوند آنتی بادی ها، پادتن ها یا پادزهر هایی وجود دارد وجود دارد که اگر فرد بهبود یابد احتمالاً به دلیل آن پادتن ها بوده، بنابراین خون این افراد را در سال ۱۹۱۸ در بیماری آنفولانزای اسپانیایی به افرادی که بیمار شده بودند تزریق کردند و تجربه شد که این روند می تواند بهبود بیماران را تسریع کند؛ افرادی که سیستم ایمنی خوبی داشتند پادتن ساختند و ویروس را از بین بردند در طول دو دهه گذشته در بیماری های سارس، مرس و H1N1 که عفونت های تنفسی بودند و غالباً از چین شروع شده بودند و همچنین بیماری ابولا در آفریقا، پلاسما تراپی به خوبی پاسخگو بود، سازمان بهداشت جهانی در یک بیانیه در دوران ابولا این روش درمان را توصیه کرده بود.
پس از شروع کووید ۱۹ در چین بر اساس تجربه ای که از قبل وجود داشت چینی ها پلاسما تراپی را انجام دادند و نتایج خوبی را گرفتند البته که هنوز به صورت کارآزمایی بالینی منتشر نشده بود اما به صورت گزارش های موردی گزارشاتی از اثر بخشی این روش در کووید ۱۹ رخ داده بود، ما در ایران دومین کشوری بودیم که با شروع این بحران سریعاً مراحل علمی کار را طی کردیم و این روش را به صورت کارآزمایی بالینی شروع کردیم یعنی در گروه مورد و شاهد زردابه یا پلاسمای خون افرادی که بهبود پیدا کرده بودند گرفتیم و به بیماران بد حالی که ملاک های نیاز به درمان آنها توسط پزشک تشخیص داده شده بود تزریق کردیم با این هدف که ویروس در بدن بیماران مبتلا در اولین مراحل بد حال شدن، نه در مرحله ای که بیمار به حدی بد حال شده باشد که بخشی از بافت ریه از بین رفته باشد بلکه در مراحلی که بیمار در ابتدای دوره بیماری یعنی تب، سرفه، افت اکسیژن خون و درگیری ریه در سی تی اسکن هست بتوانیم در این مرحله ویروس را از پا در بیاوریم و نگذاریم بیمار زیر دستگاه های پیچیده برود.
این روند علمی بود که ما برای درمان طراحی کردیم و پس از سه هفته از شروع بحران اقدامات انجام شد تاکنون نتایج بسیار خوبی گرفتیم و مبتنی بر این طرح ما اقدام به جمع آوری پلاسمای خون بیماران بهبود یافته در سر تا سر کشور کردیم تا این ذخیره را برای حال و آینده ی بیماران مان داشته باشیم.
مدیر عامل سازمان انتقال خون ایران درباره کشورهایی که پس از ایران اقدام به پلاسما تراپی کردند اظهار داشت:
حدود ۱۰ روز بعد از اقدام ما برای پلاسما تراپی سازمان غذا و داروی آمریکا این روش را روشی مجاز برای درمان بیماران تجویز کرد ضمن اینکه مجوز کارآزمایی هم دادند یعنی دقیقا همان کاری که ما انجام دادیم، با همان شاخص ها و همان دستورالعمل ها با این تفاوت که اجازه انجام این اقدام در بیماران بد حال را نیز دادند و پس از آن سازمان بهداشت جهانی هم این توصیه را انجام داد که مراکز درمانی تجهیزات لازم برای پلاسما تراپی را داشته باشند و از این روش استفاده کنند چراکه روشی بسیار امن و بی خطر است همچنین اثرات جانبی بسیار پایینی دارد.
کشورهایی نظیر ایتالیا، آلمان، اخیرا انگلستان و کانادا نیز به مطالعه و درمان با این روش پرداختند؛ اکنون هم برخی از شرکت های دارویی ادعاهایی مبنی بر تولید پادتن تخلیص شده از این پلاسما ها را دارند یعنی درصد بالایی از پادتن را از تعداد زیادی پلاسمای خون جدا کرده و آن را به صورت تزریقی ارائه می دهند البته که این ادعاها هنوز عملیاتی نشده اما فعالیت های بسیاری نظیر بنیاد پلاسما تراپی زیر نظر مایکروسافت در حال انجام است.
دکتر پیمان عشقی در رابطه با قابلیت تغییر شکل ویروس کووید ۱۹ و احتمال نیاز به تغییر پادتن های ترشح شده و دریافت شده از پلاسمای بیماران سابق بیان کرد:
از نظر تئوریک احتمال تغییر شکل ویروس وجود دارد اما هنوز ثابت نشده، یعنی حتی همین ابتلای مجدد بیماران کرونا به این بیماری ثابت شده نیست برخی بر این باورند که این موضوع ابتلای مجدد نیست بلکه خاموشی موقت بیماری قبلی بوده مثال ساده را می توان در سرما خوردگی ها نیز مشاهده کرد شخصی که هنوز سرما خوردگی را به طور کامل پشت سر نگذاشته دوباره به این بیماری مبتلا می شود، سیستم ایمنی پاسخ ابتدایی می دهد و شخص احساس بهبودی میکند مراقبت ها را کنار می گذارد و به کار و فعالیت سابق خود می پردازد سیستم ایمنی تا آن زمان به طور کامل پاسخ نداده و ویروس را از بین نبرده و ویروس ها دوباره تکثیر شده و شخص را بیمار می کند.
برخی بر این باورند که تمام افراد پادتن کافی را نمی سازند بنابراین پلاسما هایی که ما جمع آوری می کنیم از لحاظ غلظت پادتن متفاوت است تحقیقات هنوز ادامه دارد چه در مورد ابتلای مجدد و چه در مورد غلظت پادتن ها و چه در مورد جهش در شکل ویروس.
کرونا ویروس بسیار باهوشی است و وزیر بهداشت ایران جمله ای را گفته که به طور کامل گواه شرایط فعلی جهان است ما با کرونا شطرنج بازی می کنیم، ما حرکات خود را انجام می دهیم و این ویروس هم حرکات خود را انجام می دهد اما هیچ کدام دلیل بر این نمی شود که ما آمادگی کافی نداشته باشیم به عنوان سازمان انتقال خون ایران موظف هستیم که خون و فرآورده‌های خونی لازم برای مقابله با این ویروس را به هر نحوی که پیش بینی می کنیم و با کوچکترین احتمالات جمع آوری کنیم، نتایج موجود در جهان، آمار و ارقام علمی آن به ما این باور را می دهد که پلاسما های خون مردم را جمع آوری کنیم و پلاسما تراپی را انجام بدهیم.
