گزارش و تحلیل

نقش روسیه در مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا از تسهیل بحران تا مدیریت تعارض

© Sputnikادعای جدیدی درباره مذاکرات ایران و آمریکا + عکس
ادعای جدیدی درباره مذاکرات ایران و آمریکا + عکس  - اسپوتنیک ایران  , 1920, 05.06.2025
اشتراک
علی‌رغم مواضع دونالد ترامپ مبنی بر تعیین ضرب‌الاجل، تأکید بر عدم اتلاف وقت و تلاش برای جلوگیری از فرسایشی شدن مذاکرات، به نظر می‌رسد عبور از این مسیر پرپیچ‌وخم، نه‌تنها نیازمند زمان بیشتر، بلکه مستلزم یک "شیفت پارادایمی" از طرف ایران است.
به گزارش اسپوتنیک، راحله چترسفید، پژوهشگر مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با این خبرگزاری اظهار داشت: با وجود برگزاری دور پنجم مذاکرات ایران و ایالات متحده که در تاریخ ۲۳ مه ۲۰۲۵ در رم انجام شد، این دور از مذاکرات بدون دستیابی به توافق نهایی به پایان رسید. با آنکه به نظر می‌رسید در برخی حوزه‌ها پیشرفت‌هایی میان طرفین حاصل شده باشد، اما اختلافات اساسی همچنان پابرجاست.
چترسفید در ادامه گفت: علی‌رغم مواضع دونالد ترامپ مبنی بر تعیین ضرب‌الاجل، تأکید بر عدم اتلاف وقت و تلاش برای جلوگیری از فرسایشی شدن مذاکرات، به نظر می‌رسد عبور از این مسیر پرپیچ‌وخم، نه‌تنها نیازمند زمان بیشتر، بلکه مستلزم یک "شیفت پارادایمی" از طرف ایران است. با توجه به نقاط افتراق میان دو طرف بر سر مسائل مهم، که مهم‌ترین آن مسئله غنی‌سازی است، همچنان باید شاهد درجا زدن در این مسیر دشوار باشیم.
وی افزود: دونالد ترامپ روز گذشته در تماس تلفنی طولانی و مهمی که با ولادیمیر پوتین داشت، بر چند محور اساسی تأکید کرد که پرونده هسته‌ای ایران یکی از آنها بود. بر اساس متن این تماس تلفنی که ترامپ در شبکه اجتماعی "تروث سوشال" منتشر کرده، او مدعی شد پوتین پیشنهاد داده است که در مذاکرات آمریکا با ایران درباره پرونده هسته‌ای این کشور همکاری کند؛ برنامه‌ای که به گفته ترامپ، تهران در آن تعمداً کند عمل می‌کند.
چترسفید اضافه کرد: پرسش اساسی اینجاست که مشارکت و همکاری روسیه با آمریکا در ارتباط با این مذاکرات چه تأثیری بر کاهش تنش‌ها و دستیابی به توافق نهایی خواهد داشت، برای پاسخ به این پرسش، ذکر چند نکته ضروری است. نخست، بررسی تاریخ روابط ایران-روسیه و ایران-آمریکا نشان داده است که روسیه هرگز ایران را شریک راهبردی و بازیگری حیاتی در معادلات بین‌المللی برای خود تلقی نمی‌کند. بر این اساس، پاسخ به پرسش مطرح‌شده با تکیه بر این فرض قابل بررسی است.
نکته دوم اینکه روسیه، علی‌رغم داشتن اختلافات فراوان با ایالات متحده، حداقل در این مورد خاص با واشنگتن هم‌نظر است که داشتن توانمندی هسته‌ای برای ایران به صلاح نیست. با آگاهی از اینکه روسیه تمایلی به حل دائمی مسائل میان تهران و واشنگتن ندارد، اما به گونه‌ای عمل خواهد کرد که راه برای نقش‌آفرینی‌اش در آینده منطقه، به‌ویژه خاورمیانه، بسته نشود.
به‌بیان‌دیگر، این کشور در قبال پرونده هسته‌ای ایران، موضعی دوگانه اما حساب‌شده و کاملاً عقلانی در چارچوب واقع‌گرایی سیاسی اتخاذ کرده است. از یک سو، مسکو با هسته‌ای شدن ایران، به‌ویژه در بُعد نظامی، مخالف است، زیرا این وضعیت می‌تواند موازنه قدرت در خاورمیانه را به زیان روسیه و متحدانش تغییر دهد. بنابراین، روسیه تمایل دارد در مذاکرات میان تهران و واشنگتن ایفای نقش کند و از گسترش بی‌ثباتی جلوگیری به عمل آورد. از سوی دیگر، حل‌وفصل کامل و پایدار این بحران نیز به نفع روسیه نیست، زیرا تداوم تنش کنترل‌شده میان تهران و واشنگتن، اهرم فشار ژئوپلیتیکی مهمی برای مسکو فراهم می‌کند. در واقع، این وضعیت به روسیه امکان می‌دهد که در هر دو سوی معادله – هم در خاورمیانه و هم در برابر ایالات متحده – مانور دیپلماتیک خود را افزایش دهد و در مواقع بحرانی، نظیر جنگ اوکراین، از آن به عنوان ابزاری برای چانه‌زنی بهره ببرد.
کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه - اسپوتنیک ایران  , 1920, 05.06.2025
جلالی: تأسیس بانک مشترک شانگهای، گام مهمی در دلارزدایی است
این پژوهشگر تصریح کرد: شاید بتوان این رویکرد مسکو را مدیریت تعارض بدون حل تعارض" تفسیر کرد. در نتیجه، نقش روسیه را می‌توان به‌عنوان یک کاتالیزور موقت ارزیابی کرد؛ یعنی حفظ بحران در سطحی قابل کنترل که هم مانع از وقوع جنگ شود و هم وضعیت فعلی را در راستای منافع راهبردی خود تثبیت نماید.
چترسفید در پایان خاطرنشان کرد: از یک‌سو تهران تمایلی به مذاکرات مستقیم ندارد و با توجه به نگاه خاصی که به روسیه دارد، ورود مسکو به مذاکرات می‌تواند به نرمال‌سازی تدریجی روابط کمک کند. از سوی دیگر، ایالات متحده نیز با توجه به رویکرد فعلی دولت ترامپ، تلاش می‌کند از درگیر شدن منطقه با جنگ جلوگیری کند؛ به‌ویژه به‌دلیل منافع مشترک واشنگتن با کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس. بنابراین در این مرحله، نقش روسیه می‌تواند به کنترل نسبی بحران کمک کند، اما همان‌طور که اشاره شد، این نقش‌آفرینی تنها در حد مدیریت بحران خواهد بود، نه حل آن.
نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала