حمله حماس به اسرائیل؛ پیامدها و چشم انداز
© Sputnik
اشتراک
خاورشناس روس: نقشه دو دولت، تنها راه حل ممکن برای مشکل فلسطین باقی می ماند.
اسپوتنیک: ولادیمیر ساژین، خاورشناس مطرح روس، دیدگاه خود را در مورد مسئله فلسطین بیان می کند.
اگرچه خاورمیانه همیشه یک نقطه داغ بوده است، اما در ماه های اخیر چند نقطه داغ در آن شعله ور بوده است. این موقعیت شامل بلوکه شدن کشتی رانی در دریای سرخ توسط حوثی‌های یمن و حملات به پایگاه‌های آمریکایی در سوریه و عراق، تنش بین ایران و پاکستان و البته درگیری مسلحانه در نوار غزه است.
شکی نیست که منشأ و عامل اولیه این حوادث، مشکل حل نشده فلسطین است. حمله غافلگیرانه حماس به اسرائیل در 7 اکتبر 2023 این موضوع را مورد توجه تمام جهان قرار داد.
کمی در باره تاریخ
سرزمین باستان فلسطین یکی از مراکز تمدن بشری بوده است. بیش از 4 هزار سال پیش، قبایل کنعانی (سامی) در اینجا ساکن شدند. در قرن 11 قبل از میلاد قبایل عبری باستان پادشاهی اسرائیل و یهودا را تأسیس کردند که سپس به دو بخش تقسیم شد: اسرائیل و یهودا. نام فلسطین از نام مردم پلشتیم یا فیلیشتین گرفته شده است که در منابع قرن 13 قبل از میلاد ذکر شده است. این قلمرو بخشی از ایالات هخامنشیان، بطلمیوسیان و سلوکیان، امپراتوری روم و سپس بیزانس بود.
در آغاز عصر جدید، مسیحیت در فلسطین به دنیا آمد. در همین زمان تعداد قابل توجهی از یهودیان، فلسطین را ترک کردند و در کشورهای مختلف اروپا و آسیا ساکن شدند. در سال 641 اعراب، فلسطین را فتح کردند و با آنها اسلام آمد. در قرن یازدهم صلیبیها آمدند، اما در قرن دوازدهم سلاطین مصر ایالت های صلیبی ها را در خاورمیانه ویران کردند. از سال 1516، فلسطین بخشی از امپراتوری عثمانی شد.
در سال 1917، در جریان جنگ جهانی اول، بریتانیا سرزمین فلسطین را اشغال کرد و بر اساس قیمومیتی که جامعه ملل به آن داده بود، تا سال 1948 بر آن حکومت کرد. قیمومیت بریتانیا به عنوان مهمترین هدف خود "ایجاد یک خانه ملی در فلسطین برای مردم یهود" بود. در این دوره، جمعیت یهودیان فلسطین از کمتر از 10 درصد در سال 1917 به بیش از 30 درصد در سال 1947 افزایش یافت. در سال 1947 بریتانیا این مشکل را به سازمان ملل ارجاع داد. نماینده دائم اتحاد شوروی در سازمان ملل، آندره گرومیکو، در سخنرانی خود در 26 نوامبر 1947، ضرورت ایجاد دو کشور در فلسطین را اعلام کرد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در 29 نوامبر 1947 قطعنامه شماره 181 را در مورد خاتمه قیمومیت بریتانیا، تقسیم فلسطین در غرب رود اردن و تشکیل دولت های یهودی و عربی به تصویب رساند.
فلسطین امروز
امروز بیش از هر زمان دیگری سخنرانی آندره گرومیکو در سازمان ملل در نوامبر 1947 مبرم شده است، اگرچه هم طرف اسرائیلی و هم عربی هنوز برای این کار آماده نیستند.
در اسرائیل، برخی از سیاستمداران میانه رو و دانشمندان علوم سیاسی نیاز به ایجاد، تحت شرایط خاص، یک کشور فلسطینی عربی را خاطرنشان می کنند. مثلا کسنیا اسوتلوا، عضو سابق کنست وتحلیلگر، دولت فلسطین را کشوری غیرنظامی می داند، جایی که ارتش، نقش اصلی را در تثبیت وضعیت خواهد داشت، شاید به دنبال نمونه مصر.
با این حال، رهبری فعلی اسرائیل و اول از همه، نخست وزیر نتانیاهو مخالف آن هستند. نتانیاهو گفت که او هرگونه اقدامی برای تشکیل کشور فلسطینی را رد می کند. و اگرچه رتبه نتانیاهو از اکتبر 2023 به شدت کاهش یافته است و آینده سیاسی او نامشخص است، ایده ها و دیدگاه های او به طور گسترده در این کشور معمول است.
از سوی دیگر، اعراب فلسطینی (و نه تنها فلسطینی) از جمله پناهندگان، بعید است که اسرائیل را به خاطر 22.2 هزار کشته و 57 هزار زخمی در جریان عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه ببخشند.
علاوه بر این، باید در نظر داشت که نابودی حماس، همانطور که نتانیاهو در نظر دارد، تقریبا غیرممکن است. بله، شکست دادن گروه های شبه نظامی آن در غزه کاملاً ممکن است. اما حماس یک ساختار پیچیده است: رهبری سیاسی فعال و مستقر در اراضی خارج از فلسطین، منابع مالی بزرگ و تعداد نامحدود داوطلبان. گروه های مسلح جدید می توانند در کوتاه ترین زمان ظاهر شوند.
این امر مهم است که اعراب فلسطینی از فتح و سازمان آزادیبخش فلسطین ناامید شده باشند، زیرا تشکیلات خودگردان فلسطین به یک کشور واقعی فلسطین تبدیل نشده است. و حماس با موفقیت از این ناامیدی بهره برداری می کند. حتی در پایگاه فتح در کرانه باختری رود اردن، مردم عادی بر آن هستند که حل مسئله فلسطین تنها با توسل به زور و اسلحه امکان پذیر است.
این موضوع توسط نظرسنجی های انجام شده در سال 2023 در طول جنگ غزه توسط آژانس AWRAD (جهان عرب برای تحقیق و توسعه) تأیید شده است. 74.7 درصد از فلسطینی ها نابودی اسرائیل را به عنوان راه حلی برای مسئله فلسطین انتخاب کردند. 17 درصد - اعلام استقلال فلسطین با به رسمیت شناختن اسرائیل مرتبط می دانند . 8 درصد - انتقال قدرت در نوار غزه به تشکیلات خودگردان فلسطین را می طلبند.
در انتخابات فرضی، جهاد اسلامی با 70 درصد در کرانه باختری و 45.5 درصد در نوار غزه، در میان نیروهای سیاسی فلسطین بیشترین آرا را به دست می آورد، حماس در رتبه دوم قرار دارد (62 درصد در کرانه باختری و 29 درصد در نوار غزه)، فتح با 45.5 درصد در جای سوم قرار گرفت.
قابل توجه است که امروزه فلسطینیان بیشتر به "جهاد اسلامی" رای می دهند که حتی از حماس رادیکال تر است. بنابراین واضح است که زمان مناسبی برای صحبت در مورد تاسیس کشور فلسطین نیست. اکنون وظیفه اصلی جامعه بین‌المللی توقف عملیات نظامی، آزادی گروگان‌ها و ایجاد شرایط اقتصادی برای بازسازی نوار غزه تحت کنترل نیروهای بین‌المللی با حضور کشورهای عربی معتبر است. علاوه بر این، باید مبنایی سیاسی و ایدئولوژیک برای جایگزینی تدریجی ایدئولوژی طرد و نفرت ملی و مذهبی با بردباری معمولی، شکل گیرد. حل این مشکل، نیازمند دهه ها و تلاش های بسیاری از طرف ها است.
در عین حال، مفهوم دو دولتی تنها راه حل ممکن برای مشکل فلسطین باقی مانده است. در سال1947 آندره گرومیکو در این باره صحبت کرد. در سال 2023 ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گفت: "موضع روسیه در قبال مناقشه فلسطین و اسرائیل مشخص است و چند بار به طور مطلق اعلام شده است. این موضع هیچ ماهیت فرصت طلبی مرتبط با وضعیت فعلی ندارد. این موضع بر اساس تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل متحد است که ایجاد دو کشور مستقل را در نظر دارد".
این هدفی است که باید برای رسیدن به آن تلاش کرد.
