گزارش و تحلیل

آیا اجازه همکاری ایران و قطر در بخش انرژی را می دهند؟

© Photo / IRNAپرچم های ایران و قطر
پرچم های ایران و قطر  - اسپوتنیک ایران  , 1920, 27.06.2023
اشتراک
آقای محمد مخبر معاون اول رییس جمهوری ایران در سفر خود به قطر اظهار داشت که همکاری های ایران و قطر در بخش انرژی می تواند دو کشور را به هاب گازی و انرژی منطقه تبدیل کند.
البته با توجه به امکانات ایران وقطر در زمینه گاز در صورتی که دو کشور بتوانند در این زمینه همکاری کنند، حد اقل در زمینه گاز، هاب بزرگ جهانی ایجاد می شود و نه فقط منطقه ای.
فراموش نکنید ایران دارای 21.5 درصد منابع گازی جهان یعنی دومین منابع گازی جهان است و قطر دارای 13.4 درصد منابع گازی جهان یعنی سومین منابع گازی جهان است.
علیرغم اینکه سهم قطر از ذخایر گازی جهانی حدود 60% ایران است اما قطر چیزی حدود ده برابر ایران گاز استخراج می کند.
متاسفانه به دلیل تحریم های آمریکا و انگلیس پس از ملی شدن صنعت نفت و مخصوصا طی چهار دهه اخیر ایران امکان بهره برداری لازم از منابع گازی و حتی دیگر منابع انرژی خود را نداشته و اخیرا برداشت نفت وگاز توسط کشورهای همجوار ایران از منابع نفت وگاز ایران به شدت افزایش یافته.
همچنین در برهه هایی برخی شرکت های اروپایی و آمریکایی که با وعده کمک به ایران با این کشور قرارداد بستند در نهایت اقدام به سرقت اطلاعات و بهره برداری از آن در آن طرف مرزها نمودند که شاید بتوان معروف ترین این ماجراها را جریان شرکت توتال دانست که با ایران برای توسعه میادین پارس جنوبی قرارداد بست وبعد رفت با سوء استفاده از اطلاعاتی که به دست آورده بود سمت قطر و چاه های مورب ایجاد کرد تا گاز زیر ایران را از آن طرف آب بیرون بکشند و امروز نیز اعلام شد که توتال فرانسه با آرامکوی عربستان قرارداد بسته تا از میادین مشترک آرش گاز استخراج کنند و قطعا شرکت توتال فرانسه می خواهد از اطلاعاتی که در حین قرارداد بستن با ایران قبلا به دست آورده بهره ببرد.
عملا هم چون ایران چندین دهه است در صنعت نفت و گاز خود سرمایه گذاری لازم را انجام نداده امروزه توان ایران برای استخراج نفت وگاز بسیار پایین تر از توان و امکانات همسایه ها می باشد.
عموما هم از زمان ملی شدن صنعت نفت یکی از پروژه هایی که انگلیسی ها و بعد از آنها آمریکایی ها دنبال کردند این بود که به قول معروف ایرانی ها را نقره داغ کنند و نگذارند از منابع خدادادی خود بهره ببرند تا عبرتی شوند برای دیگر کشورهایی که ممکن است روزی روزگاری بخواهند بر علیه استعمار بایستند.
خوب در برخی شرایط ایران هم با فشارهای سیاسی و حتی نظامی و... بسیاری از کشورهای همسایه را مجاب کرده بود که تا زمانی که توافقی برای بهره برداری از منابع مشترک وجود نداشته باشد آنها نیز از این منابع مشترک برداشت نکنند.
برخی چون دنبال درگیری با ایران نبودند در برخی مواقع به این مساله تمکین کردند و برخی نیز، مانند قطر، خود را زیر چتر حمایتی آمریکا پنهان کردند وبه آمریکایی ها پایگاه نظامی دادند تا بتوانند تحت الحمایه آمریکا باشند و بعد رفتند شروع کردند به صورت غیر رسمی از منابع مشترک برداشت کنند.
عملا آنها از تکنیک هایی مانند کندن چاه های مورب برای انجام این کار استفاده کردند به گونه ای که دهانه چاه مثلا در آب ویا خاک قطر است اما چاه به صورت مورب تا زیر ایران آمده و برداشت از زیر ایران انجام می شود.
امارات سفیر خود را که در سال 2016 فراخوانده بود، به ایران بازگرداند - اسپوتنیک ایران  , 1920, 23.06.2023
گزارش و تحلیل
حرکت استادانه اماراتی ها
یکی از راه هایی که وجود دارد این است که ایران بیاید و با همسایه های خود مانند قطر و کویت وعربستان و امارات و عمان و عراق و آذربایجان و... توافق کند که آنها از میادین مشترک نفت و گاز استخراج کنند و سهم ایران را بدهند، حال شاید هم مقداری به آنها سهم هم داده شود، که عملا این راه طی سالهای اخیر با مخالفت شدید آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مواجه شده بود و با توجه به اینکه استخراج نفت وگاز در این مناطق دست شرکت های آمریکایی و اروپایی است آنها به توافقات دولت ها تمکین نمی کنند و چون در برداشت از منابع مشترک سود زیادی می برند این اقدامات را انجام می دهند.
یکی از راه های دیگر که بهترین هم هست این می باشد که ایران بیاید از کشورهای دیگر که فناوری لازم را در اختیار دارند کمک بگیرند مثل قرارداد هایی که با چین و روسیه بستند و هر چه سریعتر سهم خود را از منابع مشترک برداشت کند.
عملا هم زمانی که برجام امضا شد ایرانی ها همین راه را پیش گرفته بودند و با شرکت های چینی برای بهره برداری از منابع نفتی و گازی در میادین مشترک قرارداد بسته بودند اما همین که برجام امضا شد حتی قبل از اینکه جوهر امضاهای برجام خشک شود چینی ها را بیرون کردند و به سمت اروپایی ها رفتند تا آنها بیایند و پروژه ها را دست بگیرند.
بعد از اینکه اروپایی ها دوباره به ایرانی ها نارو زدند ایرانی ها از چینی ها خواستند که دوباره برگردند اما چینی های مار گزیده اینبار حاضر نبودند دوباره گزیده شوند و تقاضای تضمین کردند که اتفاقات سابق رخ نخواهد داد و در نهایت ایران با تفاهمنامه 25 ساله تلاش کرد به آنها تضمین بدهد ولی خوب همه می دانند که هنوز کاری برای اجرای این تفاهمنامه انجام نشده.
اخیرا نیز ایرانی ها با روسیه نیز قرارداد هایی جهت توسعه منابع نفت وگاز خود بسته اند که فعلا یکی از اصلیترین مشکلات قرارداد ها بحث تعدد نرخ ارز در ایران می باشد.
برخی شرکت های چینی که قبل تر با ایران قرارداد بسته اند با مشکلی اساسی مواجه شده اند که ایران قرارداد ها را ریالی با آنها بسته و پس از چند سال که بحث بازپرداخت هزینه های قراردادها حل شده حالا بازپرداخت را می خواهد به همان ریال بر اساس قراردادی که مثلا ده سال پیش بسته شده بپردازد در حالی که در آن زمان مثلا دلار چیزی حدود سه هزار تومان بوده حالا دلار شده پنجاه هزار تومان.
بماند که در برخی شرایط برخی افراد و شرکت های با نفوذ ایرانی می آیند و کاری می کنند که پروژه شرکت خارجی که در حال به نتیجه رسیدن است لنگ بماند تا اینها قرارداد را از دست شرکت خارجی خارج کنند.
با توجه به این شرایط بسیاری از شرکت های خارجی از سرمایه گذاری در ایران پرهیز می کنند چون همیشه واهمه دارند که همان اتفاقی که برای شرکت های چینی افتاده برای آنها بیافتد.
به هر حال علیرغم اختلافات سیاسی که ممکن است میان کشورها وجود داشته باشد شرکت های اقتصادی معمولا با هم در ارتباط هستند و کاری به مسایل سیاسی کشورها ندارند.
پس از شروع عملیات ویژه روسیه در اوکراین یکی از بحثهایی که مطرح بود این بود که اروپایی ها شروع کردند به آمریکایی ها فشار آوردن تا مقداری از تحریم های خود بر علیه ایران بکاهند تا ایران به بازار انرژی جهان برگردد و قیمت ها تعدیل گردد.
آمریکایی ها هم به صورت غیر رسمی چشم های خود را بر تحریم هایی که بر علیه ایران گذاشته بودند بستند تا نفت ایران که مدتها روی کشتی ها در اقیانوس ها سرگردان بود به سمت اروپا برود و اروپایی ها با "زمستان سرد" مواجه نشوند.
حال امروزه دیگر آن نفت ها که طی چند سال روی کشتی های ایران ذخیره شده بود تمام شده و کم کم دوباره وارد فصل خرید نفت وگاز برای پاییز و زمستان آتی می شویم.
در این شرایط اروپایی ها دوباره شروع کرده اند به آمریکایی ها فشار آوردن که باید برای این مساله راهکاری پیدا کنند.
یکی از راهکارها این است که اجازه دهند یا در ایران در زمینه صنعت نفت و گاز سرمایه گذاری شود و ایران بتواند نفت وگاز بیشتری استخراج کند، که خوب این جریان زمانبر است.
ایران و عربستان سعودی - اسپوتنیک ایران  , 1920, 19.06.2023
گزارش و تحلیل
ایران بیشتر از مصالحه سود می برد یا عربستان؟
دیگری این است که کشورهای همسایه که همسو با آمریکا هستند را مجاب کنند که برداشت بیشتری از منابع مشترک انجام دهند و بخشی از این پولها را به ایران بدهند تا ایران هم راضی باشد.
البته گو اینکه هنوز این بحث ها گمانه زنی های پشت پرده است اما به نظر می رسد در صورتی که ایران و ایالات متحده تفاهمی پشت پرده با همدیگر داشته باشند این مساله نیز یکی از تفاهم ها باشد.
در کل به نفع ایران است که سرمایه گذاری در خاک ایران انجام شود و برداشت توسط طرف مقابل انجام نشود ولی به نفع آمریکایی ها و اروپایی ها است که برداشت از آن طرف انجام شود.
شاید بهترین راه کار هم این باشد که ایران با آنها تفاهمی داشته باشد مبنی بر اینکه همزمان با برداشت سرمایه گذاری هایی هم درون ایران در این زمینه انجام شود، حال اینکه طرف مقابل چنین چیزی را بپذیرد یا نه بحث دیگری است.
فعلا به نظر می رسد شرایط بین المللی و میدانی به گونه ای رقم خورده که اگر ایرانی ها هوشمندانه عمل کنند بتوانند امتیازهای بسیار خوبی از طرفهای مقابل دریافت کنند مخصوصا که ذخایر استراتژیک نفت و گاز اروپا و آمریکا بسیار کم شده.
قطعا اگر شرایط سیاسی بین المللی نبود و اگر توانمندی میدانی ایران نبود و طرفهای مقابل دلواپس واکنش ایران نبودند امکان نداشت اینها حاضر باشند به چنین چیزی تن دهند.
نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала