اسپوتنیک - حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، ایالات متحده آمریکا را مسئول تأخیر در تحویل واکسن کووید-۱۹ به ایران به عنوان بخشی از برنامه بین المللی کواکس دانست.
روحانی تصریح کرد: جزو کشورهای سرآمدی هستیم که به موقع سفارش خرید دادیم این که آمریکا مانع شده است و انتقال پول ما را یکی دو ماه معطل کرده است به همین دلیل در مجموعه کواکس نوبت ما کمی عقب افتاده است، مقصر آن آمریکا است و باید فحش آن را به ترامپ بدهند.
رئیس جمهور ایران بیان داشت: با کشوری قرار داد واکسن بستیم، آمریکایی‌ها مانع شده‌اند یعنی آمدند و به شرکت‌هایی که بخش‌هایی از واکسن را از بیرون تامین می کنند، فشار آوردند و ۱۰ میلیون دز واکسنی که قرار بود وارد کشور کنیم را قفل کردند. ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دز واکسنی که از کواکس خریداری کرده بودیم به تدریج بخش کوچکی از آن وارد شده است و بقیه هم وارد کشور می‌شود.
دکتر علیرضا رضاخواه، تحلیلگر مسائل بین الملل و کارشناس ارشد در مطالعات آمریکا در این خصوص با خبرگزاری اسپوتنیک به گفتگو نشسته است که مشروح آن در ذیل تقدیمتان می‌شود.
آیا می‌توان گفت که ایالات متحده در جریان مذاکرات برجام از مسئله واکسن به عنوان ابزاری برای باج خواهی استفاده می‌کند؟
اینکه آمریکا بخواهد وارد فضای باج‌گیری با ایران بشود، نشان دهنده آنست که فهم درستی نسبت به مدل تعامل جمهوری اسلامی در عرصه بین الملل ندارد. ایران شرکایی در منطقه دارد که احتمالا با فشار و هزینه بیشتر می‌تواند این موضوع را جبران کند. نکته بعدی اینست که مشکلات در بخش واکسن و حتی در مباحث دیگر مانند دزدیده شدن ماسک‌های خریداری شده توسط ایران در اروپا، توسط مدیریت داخلی برطرف شده است. در بحران تحریم‌ها و کرونا و وضعیت اقتصادی نامناسب، تا جایی که توانایی داخلی ایران اجازه داده است، مسئولین توانستند مدیریت خوبی در اینگونه مسائل داشته باشند. خیلی از کشورها مانند انگلستان که در مقطعی ۱۸۰۰ نفر در روز کشته داشت و آمریکا، وضعیت خوبی در موضوع کرونا ندارد و ایالات متحده حتی تا تقسیم ناعادلانه واکسن فایزر نیز پیش رفت که این موضوع باعث اعتراض کشورها شد؛ اما در هر صورت در حوزه مدیریت بیماری کرونا، آمریکا جزو کشورهای ضعیف است.
در فضای مذاکرات برجام، ایران از موضع ضعف وارد نخواهد شد. اخبار مذاکرات نیز حاکی از این است که تهران شرط‌هایی را مبنی بر اینکه ایالات متحده به تعهدات خود بازگردد، مطرح کرده است. طبیعتا باج‌گیری در فضایی که اعتمادی وجود ندارد و ربط دادن مسائلی مانند واکسن که امنیت ملی کشور را درگیر می‌کند به آمریکا، قطعا توسط جمهوری اسلامی انجام نخواهد شد.
از چه طرقی تحریم‌های آمریکا می‌توانند بر تحویل واکسن کواکس به ایران تاثیر بگذارند؟
آمریکا تاکنون در بحث انتقال پول این واکسن‌ها ممانعت ایجاد کرده است؛ ایران با جریان‌های بین المللی بسیار فعالیت داشته است و آخرین آن نیز قرارداد برجام بود اما وقتی کار به جاهایی مانند تحویل واکسن یا پرداخت هزینه آن می‌رسد، مشخص می‌شود که استقلال در جامعه بین الملل وجود ندارد. بر اساس توافقات بین المللی ایران می‌توانست از طریق اینستکس پول واکسن را پرداخت کند اما این اتفاق نیافتاد و جامعه بین الملل قبول نکرد.
پیش بینی شما از سرانجام واکسن‌های خریداری شده توسط ایران چیست؟
ایران در حال پیگیری مسیر تهیه واکسن از طریق کانال‌ها و کشورهای دیگر است؛ برخی از واکسن‌ها تحویل ایران شده است و در تلاش برای تولید نمونه داخلی واکسن‌های تحویلی نیز هستیم. ایران همزمان با سناریوهای مختلف از جمله واکسن داخلی، تهیه واکسن از کشورهای همسایه، تهیه واکسن از کشورهایی که به صورت مستقیم در حوزه واکسن فعالیت دارند و ... به دنبال تهیه واکسن مورد نیاز خود است.
