آیا نوسانات نرخ ارز روانی است؟

به گزارش اسپوتنیک به نقل از «تسنیم»، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی اظهار داشت که طی سال‌های اخیر شرایط بسیار سختی را گذراندیم، لذا انتظارات از بانک مرکزی و نظام بانکی کشور هم باید متناسب با توانایی‌ها و امکانات سیستم بانکی و بانک مرکزی باشد.

وی در ادامه افزود:«تحریم‌های جدید آمریکا که از اواخر سال 96 اعلام شده بود از 15 مرداد سال 1397 و یک هفته پس از اینکه بنده مسئولیت بانک مرکزی را به‌عهده گرفتم عملیاتی شد و به‌مرور و طی ماه‌های بعد از آن به اوج رسید که شامل تحریم بانک مرکزی و بانک‌ها و صادرات نفتی و سایر موارد بود و عملاً منابع ارزی و اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار داد.

این تحریم بی‌سابقه‌ترین تحریم علیه ایران بود که تاکنون در مورد هیچ کشوری اعمال نشده بود. در طول 2 سال گذشته بخش زیادی از درآمد ارزی‌مان را از دست دادیم، بنابراین دولت در دو سال گذشته به‌شدت تحت فشار بود و همان مقدار محدود منابع ارزی نیز با هدف حمایت از اقشار ضعیف با نرخ 4200 توامان تبدیل شد. این فشار به‌حدی بود که حتی بسیاری از کشورهایی که با ما روابط دوستانه داشتند منابع ارزی کشور  را بلوکه کردند و پول‌های ما را ندادند.

دولت در سال جاری بیش از 80 هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کرده که بخش زیادی از آن در چارچوب عملیات بازار باز انجام شده است. اگر این اقدام انجام نمی‌شد 560 هزار میلیارد تومان نقدینگی اضافه ایجاد می‌شد. تورم موجود در کشور ناشی از محدودیت عرضه ارز و انباشت نقدینگی است؛ لذا بالا رفتن قیمت ارز به‌دلیل محدودیت‌ها قطعاً در افزایش قیمت‌ها و تورم تأثیر زیادی داشته است.

در شرایط تحریم و با کاهش درآمدهای دولت، بخشی از ارزهای صادراتی هم به کشور برنگشت و البته بخش مهمی  از صادرکنندگان هم ارز خود را برگرداندند که جای تقدیر و تشکر دارد. لذا باید توجه داشته باشیم که وقتی تعادل عرضه و تقاضای ارز به هم می‌خورد قیمت ارز نیز افزایش می‌یابد.

اگر بانک مرکزی مانع واردات بدون انتقال ارز نمی‌شد و سایر محدودیت‌ها را اعمال نمی‌کرد نرخ ارز می‌توانست بسیار بالاتر برود.

وظایف اصلی بانک مرکزی شامل سیاستگذاری پولی، سیاستگذاری ارزی، مدیریت نظام پرداخت‌ها، بانکداری دولت و نظارت بر بانک‌هاست. استقلال بانک مرکزی نقش مهمی در کنترل تورم و انجام وظایف آن دارد و مفهوم آن عدم ارتباط بانک مرکزی با دولت و مجلس نیست بلکه بدین معناست که سیاست پولی باید به‌صورت مستقل و بر اساس نظرات کارشناسی اتخاذ شود.

بانک مرکزی از کاهش نرخ ارز قطعاً استقبال می‌کند. مهم‌ترین وظیفه بانک مرکزی حفظ و تقویت ارزش پول ملی است، از این رو طرح این موضوع که بانک مرکزی تمایلی به کاهش نرخ ارز ندارد، به هیچ عنوان صحیح نیست. افزایش نرخ ارز موجب افزایش هزینه‌های دولت است و نفعی از افزایش نرخ ارز از این منظر متوجه دولت نیست.

سال گذشته از مجموع حدود 15 میلیارد دلار کالای اساسی که وارد کشور شد، هفت میلیارد دلار آن از ذخایر و منابع بانک مرکزی تأمین ارز شده است. در سال جاری نیز از 8 میلیارد دلار ارز در نظر گرفته‌شده برای واردات کالای اساسی، 5 میلیارد دلار آن توسط بانک مرکزی تأمین شده است.

باید نرخ ارز پایدار، متعادل و به‌دور از ایجاد نوسانات و شوک در اقتصاد کاهش یابد. این گونه تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان در فعالیت‌هایشان حداقل افق میان‌مدتی را لحاظ می‌کنند.

در سامانه نیما دیروز 250 میلیون دلار ارز توسط صادرکنندگان عرضه شده است که امری بی‌سابقه است؛ لذا روند عرضه ارز نسبت به گذشته روان‌تر شده است و صادرات غیرنفتی در حال بازگشت به کشور است. امیدوارم با مطلوب شدن شرایط و ایجاد ثبات، طی ماه‌های آینده شاهد شرایط بهتری باشیم».