اسپوتنیک – بر اساس اعلام دولت ژاپن، این کشور برای گشت زنی و جمع آوری اطلاعات در منطقه دریای عمان و بخش شمالی دریای عرب یک ناوشکن به این منطقه اعزام می‌کند. در این عملیات یک ساله همچنین هواپیمای گشت زنی ساحلی Lockheed P-3 Orion شرکت خواهد کرد که هم اکنون در منطقه سومالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمجموع ، 260 نفر از پرسنل نیروهای دفاع از خود ژاپن در این عملیات شرکت خواهند کرد.
گفتنی است در بودجه ژاپن در سال 2020 مبلغ 4.7 میلیارد ین (حدود 43 میلیون دلار) برای گشت زنی در دریای عمان تخصیص داده شده است.
در این راستا تصمیم گرفتیم با دکتر مانی محرابی، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل و عضو هیئت‌علمی اندیشکده روابط بین‌الملل ایران همکلام شویم و به بررسی اجمالی آثار حضور نیروهای ژاپنی در دریای عمان بپردازیم.
۱-انتقال این ناوشکن به دریای عمان چه تأثیری در وضعیت منطقه خواهد داشت؟
وضعیت آب‌ها در خلیج‌فارس، دریای عمان و دریای عرب دارای تنش می‌باشد و اعزام مکرر نیروهای غیربومی به این مناطق بر تنش موجود افزوده است. در وضعیت فعلی نیز به دلیل عدم اجماع در میان کشورهای ذی‌نفع در آب‌های فوق، کشورها تصمیم گرفته‌اند با اعلام حضور مستقیم نیروهای نظامی خود در این مناطق تأمین‌کننده منافع خود باشند که البته تضاد منافع میان این کشورها ممکن است به پیچیده شدن اوضاع ختم شود. اعزام نیروهای گشت زنی و تأمین امنیت کشتی‌های باری توسط ژاپن نیز در این چهارچوب قابل‌تحلیل است.
۲-هماهنگی‌های ارتش ژاپن در هنگام حضور خود در دریای عمان با چه کشورهایی خواهد بود؟
دو طرح تأمین امنیتی موازی در آب‌های جنوب ایران توسط تهران و واشنگتن ارائه شده که ژاپن از حضور در هر دو طرح امتناع کرده و خواستار حضور مستقل در منطقه شده است. این مسئله به معنای آن است که ژاپن فعلاً قصد ندارد موضعگیری روشنی در قبال سیاست‌های برون‌مرزی خود در آب‌های خاورمیانه داشته باشد. اما به‌طور طبیعی به دلیل حضور گسترده نیروهای ایرانی در جهت تأمین امنیت ترابری دریایی در خلیج‌فارس، دریای عمان و دریای عرب، توکیو هماهنگی‌هایی را با تهران انجام خواهد داد. ضمن آنکه حضور نیروهای ژاپنی متمرکز بر دریای عرب و دریای عمان است و شامل خلیج‌فارس و تنگه هرمز که برای ایران حساسیت‌زا هستند نمی‌شود. با این اوصاف و با توجه به روابط حسنه ژاپن با ایران می‌توان مدعی بود توکیو علاوه بر عدم ورود به مناطق حساس برای ایران، در انتظار واکنش رسمی تهران در قبال این جزئیات طرح است تا خود را با دوست منطقه‌ای خود هماهنگ کنند.
۳-آیا این حضور در راستای ملاقات حسن روحانی و شینزو آبه حاصل شده است؟
به اعلام تلویزیون رسمی ژاپن، شینزو آبه در ملاقات با حسن روحانی به ارائه توضیحاتی در باب دلایل اعزام نیروهای ژاپنی به منطقه پرداخته است. ایران در تلاش است تا با کاهش تنش‌های موجود، راه‌حلی دیپلماتیک برای مناقشات خاورمیانه بیابد و از این منظر اعزام نیروهای نظامی بیشتر ممکن است باعث دور شدن ایران از اهداف صلح‌آمیز خود شود که توضیحات آبه به روحانی در جهت رفع این شبهات بوده است.
