سرمایه‌گذاری جمعی کراودفاندینگ که برخی اوقات تأمین سرمایه از اجتماع یا تأمین مالی جمعی نیز نامیده می‌شود، معمولاً مشارکت جمعی توسط افرادی که سرمایه‌گذاری مشترک می‌کنند نامیده می‌شود، اغلب از طریق اینترنت انجام می‌شود تا از تلاش‌های یک کارآفرین توسط عموم جامعه یا سازمان‌ها حمایت شود.
تأمین مالی جمعی برای اهداف متنوعی نظیر درمان بیماری تا چاپ کتاب، حمایت مالی هنرمندان تا طرفداران کمپین‌های انتخاباتی و تأمین سرمایه لازم برای راه اندازی یک کسب و کار نوپا یا کسب و کار کوچک کاربرد دارد.
در رابطه با سرمایه گذاری جمعی در ایران با آقای امیر هامونی مدیرعامل شرکت"فرابورس" به گفتگو نشستیم.
چه پلتفرمهایی از سرمایه گذاری جمعی در ایران وجود دارد؟
در مدل مبتنی بر مشارکت که معمولا بودجه مورد نیاز توسعه یک کسب‌وکار نوپا یا درحال توسعه تامین می‌شود، تأمین‌کننده منابع، نقش مشارکت‌کننده پروژه را دارد و در سود و زیان پروژه شریک است که دستورالعمل تامین مالی جمعی که به تازگی از سوی شورای عالی بورس و اوراق بهادار به طور رسمی ابلاغ شده نیز مبتنی بر مشارکت است.
پروژه‌ها چگونه انتخاب می‌شوند؟
مدل دستورالعمل کرادفاندینگ که به تازگی ابلاغ شده، مبتنی بر مشارکت است و مراحل تامین مالی جمعی نیز به این صورت است که شرکت متقاضی تامین مالی جمعی باید در گام نخست پروژه خود را به عامل ارائه کند و با توجه به اینکه تامین مالی به صورت مشارکتی است و مشارکت‌کنندگان در سود و زیان آن طرح شریک می‌شوند، طرح یا ایده ارائه شده باید از جذابیت برخوردار باشد تا نظر مخاطب را جلب کند.
نکته دیگر در خصوص تامین مالی جمعی آن است که حوزه جغرافیایی اجرای طرح‌های مورد نظر در داخل کشور بوده اما جمع‌آوری منابع مالی مورد نیاز این طرح‌ها از تامین کنندگان خارج از کشور نیز امکان‌پذیر است. از سوی دیگر حداکثر مقدار قابل تامین از طریق تامین مالی جمعی برای هر طرح 20 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است که این مبلغ سالانه توسط کارگروه ارزیابی، مورد بازنگری قرار می‌گیرد.
علاوه بر این هر پلتفرم نباید بیش از 20 میلیارد تومان طرحِ باز داشته باشد یعنی 10 طرح به صورت هم‌زمان امکان تامین مالی دارند اما محدودیتی برای تعداد طرح‌ها به صورت غیرهمزمان وجود ندارد. در ضمن خود متقاضی نیز باید به میزان 10 درصد در تامین مالی مشارکت کند که این مبلغ را می‌تواند از طریق فرشتگان سرمایه‌گذار، وی سی‌ها یا شتاب‌دهنده‌ها نیز تأدیه کند. نکته آخر آنکه امکان تامین مالی یک طرح از طریق چند سکو وجود ندارد.
یادآور می‌شوم که سازمان بورس و فرابورس نقش حداقلی و آن هم در تایید پلتفرم‌ها دارند. بدین ترتیب در طرح‌ها ورود نمی‌کنیم و تنها به نرم‌افزار، مجوز فعالیت می‌دهیم. وزارت ارتباطات نیز برای پیشگیری از سوء‌استفاده‌های احتمالی، به پلتفرمهایی که از فرابورس مجوز نگیرند اجازه فعالیت نمی‌دهد.
از کارکردهای اصلی روش تامین مالی جمعی می‌توان به تامین مالی انواع طرح‌های خرد، نوآورانه و زودبازده اشاره کرد؛ مواردی مانند ساخت یک اپلیکیشن موبایل، یک نرم‌افزار رایانه‌ای، مرمت و بازسازی بناها، ساخت ساختمان، تولید فیلم و سریال و هر آنچه که در قالب مشارکت بتوان ایجاد کرد، اشاره کرد و با توجه به اینکه یکی از اهداف تدوین دستورالعمل تامین مالی جمعی کمک به تامین مالی استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق ظرفیت‌های کرادفاندینگ است، بر اساس این دستورالعمل تمامی شرکت‌ها اعم از استارت‌آپ‌ها، کارآفرینان شرکت‌های دانش‌بنیان و غیردانش‌بنیان برای هر یک از طرح‌های خود امکان تامین مالی جمعی دارند.
