اسپوتنیک ایران — گذشته از جنبه های مخرب و تاثیرات منفی تحریم های غرب بر علیه جمهوری اسلامی ایران، روزنه هایی از پیشرفت و خودکفایی ایران در عرصه های مختلف و بویژه در فضای مجازی، فن آوری اطلاعات و پیدایش استارآپ های بزرگ نیز به چشم می خود.
در این رابطه مصاحبه ای با محمدرضا ازلی یکی از بنیان گذاران و هم-موسس رسانه انگلیسی "techrasa" درباره کارآفرینی و استارتاپ های ایران داشته ایم تا نظر کارشناسی ایشان را درباره روزنه های پیشرفت ایران در اثر تحریم های غرب را جویا شویم.
او در این رابطه به گزارشگر اسپوتنیک می گوید:
بسیاری از پروژه های بزرگ استارت آپ که در ایران وجود دارد محصول تحریم های آمریکاست. به عنوان مثال در کشور ایران به جای سایت آمازون، دیجی کالا وجود دارد. به جای یوتیوب سایت آپارات بومی سازی شده است. به جای مارکت های اندروییدی گوگل پلی، اپلیکیشن بازار در ایران موجود است. به جای سایت "فودورا" در بیشتر کشورهای جهان وجود دارد، "زودفود" در ایران موجود است.
عدم وجود بسیاری از سرویس ها در ایران منجر به تولید نمونه خارجی و در نهایت جذب سرمایه داخلی به جای سرمایه خارجی است که همگی در اثر وجود تحریم ها پدید آمده اند.
ایران دارای جمعیت 80 میلیون نفر می باشد که این دسته از استارت آپ ها تجربه برای جوانان ایرانی نیز محسوب می شود تا کسب و کار خود را راه اندازی کنند و منتظر کشورهای پیشرفته نباشند. در همین راستا، دولت نیز شرایط را فراهم کرده است و بسترسازی مناسبی چه از نظر سرعت اینترنت و چه از نظر زیرساخت ها ارایه کرده است تا راه را برای استارآپ ها را هموارتر کند. کشور ایران حتی می تواند استارت اپ های خود را به کشورهای دیگر نیز صادر کند. برای مثال سایت دیوار هم اکنون به افغانستان صادر شده است و در این کشور نیز وجود دارد.
ایران این پتانسیل را دارد که به علت موقعیت خود در منطقه، بتواند خوش بدرخشد و رهبری خاورمیانه را عهده دار شود. ایران از سال 2000 تا 2012 پیشرفت های علمی چشمگیری داشته است و میتوان گفت 1000 برابر شده است. کشور ایران پس از کشورها چین و روسیه و آمریکا جزو کشورهایی است که مهندس در آن تربیت می کند.
آیا تحریم ها بر پرورش نخبه ها در ایران نیز موثر بوده است؟
ایران مدتی است که در راستای عوض کردن معادله فرار مغزها و تغییر آن بسوی ایران تلاش هایی کرده است و تا حد زیادی توانسته است در این زمینه از طریق استارت آپ ها موفق عمل کند. بسیاری از جوانانی که در کشورهای خارجی تحصیل کرده و یا زندگی کرده اند به ایران بازگشته اند تا کسب و کار خود را راه بیندازند.
موسسه "تک راسا" نیز روزانه ایمیل های زیادی از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در کشورهای خارجی دریافت می کند تا بازار ایران را برای بازگشت بسنجند. گفته می شود که استارت آپ در ایران موفق تر خواهد بود چرا که به علت عدم وجود رقیب های بسیار در بازار زمینه برای انجام فعالیت نسبت به کشورهای دیگر بازتر است. در بازار های کشورهای دیگر برای ایرانی ها اغلب مشکل عدم هماهنگی در زبان و یا فرهنگ بوجود می آید که در مارکت های ایرانی نیست.
به عنوان مثال "الو پیک" سرویس پیک موتوری است که ابتدا در خارج از کشور راه اندازی شده بود اما به دلیل عدم موفقیت به ایران بازگشت زیرا در ایران درصد موفقیت آن به دلیل وجود ترافیک بسیار بالاتر است و به عنوان روشی برای پرش از ترافیک تهران استفاده می شود.
اپلیکیشن های ایرانی چه تاثیری بر رفاه ایرانیان دارد؟
اپلیکیشن های ایرانی توانسته اند تاثیر زیادی بر رفاه مردم ایران بگذارند به عنوان مثال راه اندازی سرویس "اسنپ" در ایران منجر به صرفه جویی بین 50 تا 60 درصدی هزینه تاکسی ها شده است که رقم قابل ملاحظه ای است. علاوه بر این، کیفیت خدمات نیز بالاتر رفته است. مثلا در 3 سال پیش اگر مسافری سوار تاکسی می شد ممکن بود راننده همیشه مودب نباشد یا کولر ماشین را روشن نکند یا خیلی تند و خطرناک رانندگی کند اما الان با حضور اپلیکیشن های متفاوت تاکسیرانی و رقابت گسترده در این زمینه کیفیت در حمل و نقل افزایش یافته است. چرا که در صورتی که مسافر امتیاز کمی به راننده در اپلیکیشن دهد، راننده در کل امتیازهای کمی دریافت می کند و درآمد کمتری دارد.
به نظر می رسد که در شرایطی که اثرات مخرب و منفی تحریم های غرب و بحران های اقتصادی فشار زیادی به وضعیت معیشتی جامعه ایران می آورد، روزنه هایی از پیشرفت نیز که محصول همین محدودیت ها است، بوجود آمده است.
