تلاش پناهجویان سوری برای زندگی جدید در ترکیه – قسمت 6

از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه، حدود 3 میلیون سوری وارد ترکیه شده اند، لذا همواره تصور می شود که تنها پناهجویان سوری در ترکیه حضور دارند. اما هم اکنون حدود 300 هزار پناهنده، از دیگر کشورهای جهان نیز در ترکیه اقامت دارند. بنا به اطلاعات منتشره از سوی دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل متحد، 44 درصد از آنان عراقی، 41 درصد از افغانستان، 11 درصد ایرانی، و 4 درصد، شهروندان دیگر کشورها را تشکیل می دهند.
در بخش دیگری از گزارش ویژه خبرنگار اسپوتنیک، ما با مهاجران افغانی در استانبول، و همچنین با روستاییان ساکن استان اِدیرنه در ترکیه، که بخش عمده ای از پناهندگان از آنجا تلاش خود را برای عبور از مرز زمینی ترکیه با یونان محک می زنند، صحبت می کنیم.

"من از زندگی خود در ترکیه راضی هستم"
در استانبول علاوه بر حضور متعدد پناهجویان سوری، تعداد قابل توجهی از مهاجرین افغانی نیز ساکن هستند. آنها عمدتا در محله زیتین بورنو (Zeytinburnu) استانبول، زندگی می کنند. به منظور برقراری ارتباط با آنها، عصر یک روز، وارد یک رستوران کوچک افغانی در زیتین بورنو شدیم، اما رستوران فقط یک مشتری داشت. صاحب رستوران، با اشاره به مسعود، تنها مشتری اش گفت: "معمولا شب ها مشتریان زیادی داریم. در این وقت روز، کسی را نمی توانید بیابید." مسعود 28 سال دارد و دو سال است که در استانبول زندگی می کند. او گفت: "در واقع، من خود را به عنوان یک پناهنده حساب نمی کنم، من با اخذ روادید، بصورت قانونی وارد ترکیه شدم و دارای اقامت و مجوز کار هستم." خانواده همسرِ مسعود، بیش از 10 سال در ترکیه زندگی می کنند. پس از ازدواج، ابتدا همسر و سپس او ویزا گرفته و به ترکیه آمده اند. مسعود می گوید: "در افغانستان، ما در شهر قندوز زندگی می کردیم. من مغازه کوچکی داشتم. پس از آنکه در کنار مغازه ام بمبی منفجر شد، تصمیم گرفتم تا به ترکیه مهاجرت کنم." در حال حاضر، او در یک سوپرمارکت کار می کند. وی در خاتمه گفت "من از زندگی خود در ترکیه راضی هستم، همسرم اینجا را دوست دارد، ما می خواهیم فرزندانمان را در اینجا بزرگ کنیم."
"من شش بار به یونان فرار کردم که هر بار به ترکیه باز گردانده شدم"
پس از خروج از رستوران، ما به ساحل زیتین بورنو رفتیم و در آنجا با تعدادی از جوانان افغانی آشنا شدیم. داستان سرگذشت آنها همچون مسعود، مثبت نبودند. پس از آنکه متوجه شدند ما خبرنگار هستیم، محمد 29 ساله خود شروع به صحبت کرد: "اگر بخواهید سوال کنید، بگویم که ما در وضعیت بسیار دشواری قرار گرفته ایم. ما در این جا گیر کرده ایم. من امیدوارم که ترکیه بالاخره مرزهای خود را باز کند." به گفته محمد، او 6 بار به طور غیرقانونی از طریق مرز زمینی وارد یونان شده، و هر بار پلیس یونان او را به استان ادیرنه ترکیه بازگردانده است. به این پرسش که آیا او دوباره برای رسیدن به یونان تلاش خواهد کرد ، گفت: "من شانس خود را تا زمانی که به نتیجه برسد، امتحان خواهم کرد، چرا که در اینجا من آینده ای ندارم. اصلا فردای خود را نمی توانم پیش بینی کنم. دو هفته پیش، پلیس به اینجا آمد و50 افغانی را دستگیر و به افغانستان بازگرداند. اگر زندگی در آنجا امن بود، چرا ما باید از خانه و کاشانه خود خارج می شدیم؟ "

"ما چاره دیگری به غیر از ترک ترکیه نداریم"

میر احمد 30 ساله از مزار شریف نیز برای ورود به اروپا از خاک یونان تلاش کرده است. وی می گوید: "ما اینجا کاری نداریم که انجام بدهیم، بنابراین ما هیچ چاره ای جز ترک ترکیه نداریم. با این حال، همه چیز به این سادگی ها هم نیست. به محض این که با ماشین از مرز یونان عبور کردیم، پلیس محلی ما را دستگیر و پس از ضرب و شتم، مجددا به خاک ترکیه بازگرداند." هارون 32 ساله، دوست میراحمد نیز برای رسیدن به اروپا از طریق یونان و بلغارستان اقدام کرده بود. او گفت: "هر دو بار ما دستگیر شده و به ترکیه دیپورت شدیم. حتی پلیس بلغارستان قبل از دستگیری، سگ ها را به سوی ما روانه کرده و پس از سرقت پول هایمان، ما را به ترکیه بازگرداند."

«این توافق چیزی به ما نمی دهد"
کلیه پناهندگان افغانی که ما با آنها مصاحبه داشتیم، با کمک قاچاقچیان از مرزهای یونان و بلغارستان عبور کرده بودند. به گفته آنها، هر بار برای انتقال، مبلغ قابل توجهی را پرداخت کرده اند. پناهندگان از بیان دقیق مبلغ وجه, امتناع کرده، اما روشن است که هزینه چنین خدماتی بین 500 تا 2000 دلار برآورد می شود. زمانی که ما به توافق ترکیه و اتحادیه اروپا در مورد پناهجویان اشاره کردیم که بر اساس آن یونان موظف است بازگشت پناهجویان به ترکیه را پس از گذراندن مراحل قانونی و تنظیم اسناد و مدارک به فرجام برساند، واکنش اکثریت مهاجرین یکسان بود: " این توافق چیزی به ما نمی دهد. پلیس یونان هر بار با ضرب و شتم و تحقیر، ما را به ترکیه باز می گرداند. "
"همسر من به دلیل ویزای تقلبی قاچاقچیان، دستگیر شد"

عبدالله 24 ساله از کابل داستان خود را برای ما تعریف کرد: "من با ویزای دانشجویی، در یکی از دانشگاه های آلمان تحصیل می کنم. اما همسر در ترکیه اقامت داشت و من می خواستم پس از دریافت روادید، او را نیز به آلمان ببرم. وقتی که برای اولین بار با درخواست صدور ویزای همسرم مخالفت شد، "دلالی" به ما مراجعه و اظهار داشت که می تواند در اخذ روادید به ما کمک کند. ما هم برای رسیدن به این مقصود، مبلغ قابل توجهی به او پرداخت کردیم. همسرم پس از گذراندن مصاحبه موفق به دریافت ویزای شنگن شد. دو روز بعد، من به استانبول آمده تا با همدیگر به آلمان سفر کنیم. ما با هم به بخش کنترل گذرنامه فرودگاه استانبول رفته، اما پلیس، همسر مرا دستگیر کرد. معلوم شد که هم مصاحبه و هم ویزا، جعلی هستند. ما به هیچ وجه مقصر نیستیم، ما نمی خواستیم با ویزای جعلی سفر کنیم، اما در حال حاضر همسرم در زندان است و من نمی دانم چه کار باید بکنم."

با توجه به توافق ترکیه و اتحادیه اروپا در رابطه با پناهندگان، یونان باید پناهندگانی را که به طور غیرقانونی از ترکیه به خاک آنها وارد می شوند را به ترکیه بازگرداند. اما این اخراج باید در چارچوب قوانین و به طور رسمی صورت پذیرد.

"پلیس یونان پناهندگان را در مرز ترکیه متوقف می کند"
ما به استان ادیرنه می رویم. در آنجا بخش عمده ای از پناهندگان تلاش می کنند تا از مرز زمینی به یونان وارد شوند. پناهندگانی که موفق به عبور از رودخانه مرزی مِریچ در ادیرنه می شوند، عملا وارد یونان شده اند. طبیعی است که بخش قابل توجهی از مرز یونان با سیم های خاردار حصار شده است. پناهندگان نیز برای عبور از مرز به دنبال مناطقی هستند که فاقد سیم خاردار باشد. ما خود را به روستای دویران (Doyran) و الچیلی (Elçili) در استان ادیرنه رساندیم. این دو روستا مکانی است که قبلا تعداد بسیار زیادی از مهاجران را در خود جای داده بود. زمانی که ما در یک قهوه خانه با ساکنان محلی در روستای دویران صحبت کردیم متوجه شدیم که آنهخا مدتهاست که پناهنده ای را در آنجا مشاهده نکرده اند چرا که پس از وقوع کودتای 15 جولای، کنترل مرزها توسط ژاندارمری تقویت شده است. علی کارت، کدخدای روستای دویران گفت: "در 2-3 ماه گذشته هیچ موردی مشاهده نشده است. در مقایسه با آنچه که قبلا وجود داشت، پدیده مهاجرت به طور قابل توجهی کاهش یافته است". بنا به اظهارات علی کارت، روستاییان و او بارها مشاهده کرده اند که پلیس یونان چگونه از ورود مهاجرینی که قصد ورود به قلمرو یونان از طریق رودخانه مریچ را داشته اند، جلوگیری کرده است.

"اگر موافقتنامه اعتبار دارد، پس چرا یونان آن را رعایت نمی کند"
پس از دویران ما به روستای اِلچیلی رفتیم. محمد حمدی آکسوی، کدخدا روستا، با اشاره به مفاد موافقتنامه ترکیه و اتحادیه اروپا، گفت، "وقتی توافقی وجود دارد، پس چرا یونان به آن عمل نمی کند. ما بارها و بارها شاهد بودیم که پلیس یونان پس از ضرب و شتم مهاجران، آنها را به آب می اندازند. این موافقتنامه برای آنها وجود ندارد. ساکنان روستای ما بارها به این پناهندگان کمک کرده اند. ما به آنها لباس گرم و خشک، و به فرزندان خردسال شان، شیر داده ایم. من دلم برای آنها می سوزد. آخر چگونه می توان چنین رفتاری را انسانی نامید؟"
با اشاره به این واقعیت که اخیرا تعداد بسیار اندکی سعی در عبور از مرز ترکیه به یونان را دارند، آکسوی می گوید: "ما مدتها است که دیگر موردی را در رابطه با عبور افراد از مرز ترکیه به یونان مشاهده نکرده ایم، اما افراد زیادی را دیده ایم که توسط یونانی ها به سوی ترکیه بازگردانده می شوند."