در محیط کارشناسی عقیده ای رایج است که آمریکا در زمان خود « القاعده» را با هدف کاهش نفوذ اتحاد شوروی در کشورهای اسلامی تقویت کرد. در آن زمان، نیروهای شوروی در افغانستان اولین هدف تروریست ها بودند. اما کمک به تروریست ها نهایتا به تراژدی 11 سپتامبر سال 2001 در آمریکا انجامید. هم اکنون حتی در بین افراد ساده سوالاتی در خصوص نقش آمریکا در حمایت از گروهبندی هایی مانند «داعش» مطرح می شود که برای باصطلاح ایجاد « هرج و مرج قابل کنترل» در خاور میانه سازماندهی شدند که در گرداب بزرگ خشونت به دام افتادند. آمریکا مجبور است با «داعش» مبارزه کند ، زیرا این وضعیت مثل نمونه « القاعده» از کنترل خارج شده است و خود آمریکایی ها را تهدید می کند.
ژاپن در این میان، مهمترین متحد استراتژیک آمریکا در منطقه آسیا — اقیانوسیه است. آیا این امر بدان معناست که توکیو بطور کامل از سیاست واشنگتن در خاور میانه حمایت می کند؟
دمیتری ستِرِلتسوف کارشناس سیاسی و ژاپن شناس در مصاحبه با خبرنگار « سپوتنیک» در این خصوص گفت: از دهه 1970 قرن گذشته، ژاپن از سیاست خاص خود به نفع منافع ملی در خاور میانه پیروی می کند. ژاپن سعی می کند مناسبات دوستانه را با اکثر کشورهای جهان عرب حفظ کند، حتی اگر این مناسبات تا حدودی در تضاد با سیاست اسرائیل و حتی آمریکا باشد. سیاست ژاپن در خصوص شرق در زمان بحران نفتی دهه 1970 قرن گذشته در ایران آشکار تر شد. ژاپن سعی می کند نقش قابل توجهی در فرایند خاور میانه ایفا کند. آنچه به اوضاع کنونی مربوط می شود، ژاپن از سال 2001 پس از حمله تروریستی به برج های نیویورک، در مبارزه با تروریسم از آمریکا حمایت می کند. همانا به این دلیل در آن زمان ژاپن خیلی سریع قانون مبارزه با تروریسم را به تصویب رساند و واحدهای نظامی خود را برای شرکت در عملیات صلح بانی و بشردوست به خاور میانه اعزام کرد. واحدهای ژاپن به عراق و افغانستان اعزام شدند. وضعیت کنونی نیز استثنا نیست، اما جهان هم اکنون با مرحله جدید در مبارزه با تروریسم روبروست.
مرحله جدید مبارزه با تروریسم چه تأثیری بر منافع ژاپن در خاورمیانه خواهد گذاشت؟
— منافع ژاپن در ارتباط مستقیم با اوضاع در خاور میانه است، زیرا بیش از 80 درصد و بر طبق اطلاعات دیگری تا 90 درصد موادانرژی زا را از کشورهای خاورمیانه دریافت می کند. از اینرو ژاپن در حفظ مناسبات دوستانه با کشورهای سنی خلیج فارس و شرق بطور کلی ذینفع است. همانا به این دلیل، ژاپن نمی تواند همیشه از مواضع متحدان خود و از جمله آمریکا حمایت کند. بعلاوه، این مهم با دوری از رویکرد منفعل به سیاست امنیت ملی ژاپن مصادف می شود. به زودی ژاپن یک ابرقدرت نظامی تمام و کمال خواهد شد. ژاپن کشوری خواهد شد که با اتکا به قدرت نظامی خود در تمام فرایندهای جهانی شرکت خواهد کرد. از اینرو ژاپن از شرکت در مبارزه با تروریسم خودداری نخواهد ورزید. حوادثی که اکنون در اروپا رخ می دهد نمی تواند ژاپن را بی تفاوت بگذارد. ژاپن با فرانسه و آلمان ابراز همبستگی اخلاقی می کند و نگران خطری است که از سوی سازمان های رادیکال اسلامی می تواند تهدید مستقیمی برای امنیت آن کشور باشد. زیرا ژاپن نیز مانند کشورهای اروپایی دشمنی برای « دولت اسلامی» به حساب می آید.
واکنش ژاپن نسبت به تشدید خطر چگونه می تواند باشد؟
— ژاپن باید قوانین داخلی در خصوص خطرات تروریستی در ژاپن را سختگیرانه تر کند. از اینرو همکاری با آمریکا در دفاع از شهروندان ژاپن در فراسوی مرزهای کشور شدیدتر خواهد شد. در اینصورت، خاور میانه و شرق بطور کلی صحنه ای برای مناسبات جدید متحدان در سطح بالاتری خواهد شد. یعنی این مناسبات به سطح بالاتری صعود خواهند کرد، به سطح تعامل جهانی. شرق باید میدان آزمایش این تعامل بشود: مبارزه با « دولت اسلامی» و دفاع از منافع دو کشور. ژاپن به آن کشورهایی کمک اقتصادی پیشنهاد خواهد کرد که آمریکا آنها را متحدان استراتژیک خود در شرق می داند.
البته این حمایت نه فقط کشورها، بلکه نیروهای فعال در داخل کشور را در بر خواهد گرفت. از این رو ژاپن دشمن بزرگتری برای «داعش» و افراط گرایان خواهد شد.
