آیا بحران اخیر با عربستان به ضرر ایران شد؟

می توان گفت آتش زدن سفارت در تهران بهترین بهانه را در اختیار آنها قرار داد آنقدر این ماجرا دور از انتظار بود که حتی برخی تحلیلگران و سیاستمداران ایرانی یقین دارند که آتش سوزی عمدی بوده و ماجرا را گردن افراد نفوذی و دشمن انداخته اند، چون هیچ دلیلی برای چنین رفتاری را نمی شد تصور کرد مخصوصا که ساده ترین افراد هم می توانستند متوجه شوند که این ماجرا کاملا به ضرر ایران است. نظام جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه و در هیچ شرایطی تمایل ندارد چهره کشوری که نمی تواند به تعهدات بین المللی خود عمل کند و امنیت دیپلمات ها و مراکز دیپلماتیک را تامین کند در سطح جهان از خود نشان دهد و قطعا این اراده را در سخنان رهبر جمهوری اسلامی پس از حمله به سفارت انگلیس در تهران نیز می توانستیم دریافت کنیم. به هر حال عالی رتبه ترین مقامات جمهوری اسلامی به اتفاق اعتقاد دارند ماجرای حمله به سفارت ایالات متحده در ابتدای انقلاب در شرایط خاصی پیش آمد ولی پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی دیگر هیچ بهانه ای برای بی اعتبار کردن امنیت در جمهوری اسلامی وجود ندارد و وقتی رهبر جمهوری اسلامی به صراحت دیدگاهش را بیان می کند، آنهایی که با ساختار جمهوری اسلامی آشنا هستند می دانند، ماجرا شبیه یک قانون است و به این دلیل حمله کنندگان به سفارت عربستان سعودی در تهران در واقع قانون شکنی کرده اند. تقاضای رئیس جمهوری ایران از قوه قضائیه برای رسیدگی خارج نوبت به این مورد و برکناری مسئولین مرتبط با موضوع خود بیانگر این است که این بار دولت ونظام جمهوری اسلامی تصمیم دارند با یک برخورد شدید این عادت را از سر همه بیاندازند و دولت ایران خود به عنوان شاکی محکم وارد ماجرا شده.
اما از یک سوی دیگر می توان گفت این ماجرا سود هایی هم برای ایران داشت.
عربستان سعودی بالاترین تلاش های سیاسی خود برای به انزوا کشاندن ایران در پی این ماجرا را انجام داد و با تهدید و ترغیب تلاش کرد کشورهای دیگر را به سمت همکاری و تحریم سیاسی و اقتصادی ایران بکشاند. عربستانی ها تصور می کردند که می توانند با استفاده از این ماجرا تحریم هایی را که قرار است دیگر کشورها از سر ایران بردارند را برگرداند.
اما با تعجب ملاحظه کردند که از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس گرفته تا کشورهای عربی و غیر عربی هیچ کدام حاضر نشدند در این راستا با عربستان سعودی همکاری کنند. توجه داشته باشید کشورهایی که اعلام کردند در حمایت از عربستان سعودی رابطه خود با ایران را قطع خواهند کرد در واقع رابطه ای با ایران نداشتند.

 عربستان سعودی تا این جا پیش رفت که به همه این کشورها ابلاغ کرد که یا با ما هستید یا با ایران، یعنی همان شعار قدیمی جرج بوش پسر را پیش کشید، و حتی کار به جایی رسید که می خواست از سبک آمریکایی ها در تحریم موسسات و شرکت هایی که با ایران تعامل می کند استفاده کند. عربستان سعودی حتی به این سمت پیش رفت که از قطر و امارات خواست تا پرواز های هوایی خود با ایران را متوقف کنند و به مسافران ایرانی اجازه سفر ترانزیت از خاک خود را ندهند چون اکثر پرواز های بین المللی ایران از این کانال ها انجام می شود تصور می کرد با تهدید به تحریم هواپیمایی های آنها می تواند فشار بزرگی را به ایران وارد کند.
در نهایت ناباوری حتی قطر و امارات هم حاضر نشدند با عربستان سعودی همکاری کنند.
با این حال عربستان سعودی به سمت دیگر کشورهای عربی رفت و باز هم شاهد آن بود که این کشورها حاضر نشدند ایران را تحریم کنند و فقط به صادر کردن بیانیه محکوم کردن حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران اکتفا کردند، محکومیتی که ترجمه عربی بیانات مقامات ایرانی در همین زمینه نیز بود.

 در مورد کشورهای غربی همپیمان عربستان هم که نه فقط شرایط نسبت به کشورهای عربی فرق نمی کرد بلکه حتی در مواردی برخی اقدام به محکوم کردن عربستان در زمینه اعدام های فله ای و اعدام شیخ نمر نمودند.
با این شرایط شاید بتوان گفت ماجرای حمله به سفارت عربستان شرایطی را فراهم کرد تا عربستانی ها فرصت پیدا کنند در مورد فضاهای تصورات بین المللی خود تجدید نظر کنند و متوجه شوند که چهارچوب های روابط بین المللی فرق کرده و همانگونه که آنها از طریق مصاحبه وزیر دفاع خود عدم تمایل خود برای جنگ با ایران را از کانال رسانه های آمریکایی می فرستند امروزه ایرانی ها، وزیر امور خارجه ایران، از طریق سرمقاله نوشتن در همان روزنامه های آمریکایی به آنها جواب می دهند و کبوترهای ایرانی بازها را به انزوا کشانده اند.
این ماجرا یک پیام دیگر که خیلی مهم تر از پیام اولیه است را برای آنها داشته. در صورت ورود به یک جنگ و یا درگیری با ایران به همین نسبت اکثر کشورهایی که عربستان تصور می کنند کنار آنها خواهند ایستاد پشت آنها را خالی خواهند کرد و آنها در این جنگ تنها خواهند ماند.
به هر حال تلاش برای نگاه داشتن و یا ارتقای سطح روابط در شرایط قبل بی نتیجه بوده و شاید خوب شد که روابط فیما بین دو کشور کاملا قطع شد تا اگر قرار باشد مجددا برقرار گردد طرفین پای میز مذاکره بنشینند و چهارچوب روابط مد نظر خود را از صفر بچینند و یک رابطه جدید شروع کنند نه اینکه کوزه های شکسته قبلی را بخواهند وصله پینه کنند.