به عقیده ی رهبران اروپایی ، امکان به رسمیت شناختن اسرائیل توسط ایران همزمان با انعقاد توافق نامه مربوط به برنامه ی هسته ای به وجود آمده است ، در عین حال وضعیت فعلی عدم رسمی بودن این دولت توسط تهران به نظر آنها " غیرقابل قبول" است. آیا واقعا " غیرقابل قبول " است؟ تاریخ ارتباطات ایران و اسرائیل چطور است؟ چه چشم اندازی پیش روست؟ شرق شناس ولادیمیر ساژین در این باره می گوید:
ارتباط پارس ها و یهودیان، تاریخ طولانی دارد که ریشه های آنرا در 25 قرن پیش باید جستجو کرد. در آن زمان پادشاه کوروش بزرگ ، که سلسه ی بزرگ ایرانی هخامنشیان را تاسیس کرد ، از یهودیان حمایت و پشتیبانی می کرد. کوروش تنها دولت و رهبر خارجی بود که یادبود محترمانه هاش در ادبیات مذهبی و سنتی یهودی آمده است. یهودیان آنرا به عنوان پیام آور خدای اسرائیل می دانند.
ساژین ادامه می دهد: این موردی بی سابقه در کتاب مقدس و در کل ادبیات مذهبی یهودی ست ، برای آنکه چنین نسبت و مقامی در بقیه ی موارد تنها به پادشاهان اسرائیل خطاب شده است. یهودیان جایگاه بالایی در امپراتوری پارس داشتند.
در قرن بیست و در زمان سلطنت پهلوی در ایران سیاست دوستی با یهودیان ادامه یافت.
اسرائیل در ماه می سال 1948 ایجاد شد. در سال 1950 ایران دولت یهود را دفاکتو خواند. بین کشورها ارتباطات تنگاتنگی شکل گرفت. از ایران محصولات نفتی، گاز و مواد غذایی به دولت جوان یهودی صادر شد. دول فن آوری هایی در زمینه علوم ، پزشکی و کشاورزی مبادله می کردند. ترافیک هوایی هم وجود داشت. بسیاری از متخصصین و دانشمندان اسرائیل در ایران کار می کردند و از جمله در برنامه ی هسته ای صلح آمیز مشغول بودند. در زمان جنگ یوم کیپور(جنگ اعراب و اسرائیل) در سال 1973 ایران به اسرائیل هواپیماهای جنگی و 25 جنگنده " فانتوم" اعزام کرد.
در سال 1979 اسرائیل برای ایران یکی از اصلی ترین صادرکنندگان فن آوری نظامی و مهمات بود و اسرائیل به نوبه ی خود 75 درصد از کل نفت ایران را می خرید. در سال های 70 قرن بیست ، اسرائیل در زمره ی ده شریک مهم ایران در زمینه ی تجارت قرار داشت.
انقلاب اسلامی سال 1979 ، به شدت سیاست تهران را تغییر داد. این تغییرات به ارتباطات ایران و اسرائیل هم مربوط می شد. قابل ذکر است که در یکی از اولین بیانیه های سیاسی اسرائیلی در ارتباط با برسرکار آمدن رهبر جدید در ایران اعلام شد که اسرائیل آماده است با رژیم جدید همکاری نماید، از آنجا که دولت توسط مردم تایید شده و برای همین قانونی ست.
در عین حال ارتباطات دوستانه سابق ایران و اسرائیلی که اکنون نام " رژیم صهیونیسم" را گرفته است ، با ایدئولوژیست جدید ایرانی امام خمینی و استراتژی سیاسی وی متناقض بود. ارتباط دیپلماسی تهران و تل آویو از بین رفت. ایرن به جمع کشورهایی وارد شد که حتی امکان وجود دولت اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد.
از روزهای اول انقلاب در ایران ، تصویر منفی اسرائیل به عنوان دشمن مسلمانان و ستمگر و در وهله ی اول در ارتباط با فلسطینیان معرفی شد. به عقیده ی رهبر انقلاب اسلامی و پایه گذار جمهوری اسلامی آیت الله خمینی ، تنها راه آزادی اورشلیم ، ایمان به خدا ، ایثار ومبارزه ی مسلحانه تا نابودی کامل اسرائیل است.
قابل ذکر است که آیت الله خمینی قبل از انقلاب اسلامی در سخنرانی ها و موعظات خود خط ضد اسرائیلی و یهود ستیزی دقیقی را دنبال می کرد. پس از فوت آیت الله خمینی در سال 1989 تعهد به" فرمان مذهبی و سیاسی امام خمینی" اعلام شد. در این فرمان آیت الله خمینی همچنین فراموش نکرده بود که به اسرائیل حمله کند. امام خمینی در ارتباط با خصوصیات دولت اسرائیل بیان داشت: " من معتقدم طرح استقلال اسرائیل و به رسمیت شناختن آن ، فاجعه ای برای مسلمانان و تضعیف فعالیت های دول اسلامی است."
در عین حال مسئله ی مبارزه با دشمنی که به کشور تجاوز کرده است مهم تر است. پس از آغاز جنگ ایران و عراق (1980-1989) اسرائیل به عنوان واسطه ارتباط با آمریکایی ها و همچنین به عنوان ارسال کننده تسلیحات برای ایرانیان لازم شد ، چرا که فن آوری نظامی که آمریکایی ها جا گذاشته بودند ، پایه و اساس ارتش ایران را تشکیل می داد. تنها طی سه سال اول جنگ، اسرائیل تسلیحاتی به ارزش نیم میلیارد دلار به ایران فروخت که طی کل جنگ حجم کل فروش به سه میلیارد رسید. تهران و تل آویو عملیات تجاری را به طور سری از طریق کشور ثالث ادامه دادند.
بدین ترتیب ، علی رغم اتهامات متقابل و تبلیغات ، ایران و اسرائیل طی سال های 80 و آغاز سال های 90 قرن بیست ارتباطاتی به نفع دو طرف داشتند. کشورها حتی یک بار هم گامی برای دیدار با یکدیگر برنداشتند. در سال 1998 اسرائیل پخش برنامه های تلویزیونی مخالفین ایرانی را از طریق ماهواره خود قطع کرد. تقریبا در همین زمان از طرح بازگشت 650 میلیون دلار که اسرائیل به ازای نفتی که از ایران تا انقلاب اسلامی خرید بود و باید به ایران پرداخت می کرد خبر داد.
در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد ، سخنان ضد اسرائیلی و تبلیغات ، انگیزه ای جدید گرفت. بلوکه شدن روند مذاکرات مربوط به حل برنامه ی هسته ای ایران توسط دولت احمدی نژاد موج متقابل تبلیغات ضد ایرانی را در اسرائیل رقم زد ، چرا که ایران را تهدید هسته ای می دید.
امروز اوضاع از بن و ریشه تغییر کرده است. آغاز روند حل مشکل هسته ای ایران ، که چهاردهم ژوئیه در وین تصویب شد ، امکان وسیعی برای ایران ایجاد می کند تا خود را به عنوان نیروی مثبت که امنیت را در منطقه تضمین می کند نشان دهد. و این امر بدون همکاری با سایر مهره های مهم در خاور میانه یعنی اسرائیل ، عربستان سعودی و ترکیه همراه نیست.
سیاستمداران اسرائیل به نوبه خود با روحیه منفی در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران باید بدانند که تهدیدات کنونی نه از تهران بلکه از " داعش" است که با خرید سایر سلفی ها و وهابیون تروریست قدرت می گیرد. دشمن ایران و اسرائیل در حال حاضر مشترک است.
بدین ترتیب می توان گفت که رهبران سه کشور برجسته ی اروپایی در مقاله ی خود که بر پایه ی منافع مشترک و فاکتورهای طبیعی اوضاع ژئوپلیتیکی ایران و اسرائیل و همچنین وجود دشمن مشترک آنهاست ، ابراز امیدواری کردند که ارتباطاتی بین ایران و اسرائیل نه فقط براساس گذشته بلکه با تکیه بر آینده ای روشن شکل بگیرد. اگر چه متاسفانه این امر به این زودی ها اتفاق نمی افتد.
