اگر بخواهم دقیق تر باشیم شاید بهتر از بگوییم اتفاقاتی که از پس توافق هسته ای میان ایران و 1+5 تا به امروز (که حدود یکی دو هفته به عبور این توافق از کنگره ایالات متحده و ایالات متحده مانده) همه نوید تحرکات فوق العاده سریع طرف های درگیر برای ورود به یک جنگ تمام عیار که تکلیف منطقه خاورمیانه را روشن خواهد کرد می دهد.
استدلال ها وتحلیل های زیادی وجود دارد که در پستوهای مذاکرات هسته ای، مذاکرات مختلفی میان ایران و ایالات متحده و همپیمانانش در مورد مسایل مختلف خاورمیانه بوقوع پیوسته، تا در مورد حل و فصل بحران خاور میانه به یک نقطه مشترکی برسند. علیرغم اینکه مسئولین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده این اخبار را رد کرده اند اما هنوز هم همه مجامع مطالعاتی و خبری تحلیلی تاکید دارند که این تفاهمات اگر نخواهیم بگوییم توافقات زمینه رسیدن به توافق هسته ای بوده. در واقع اگر به سخنان دیپلمات های طرفین با دقت بیشتری توجه کنید هم متوجه می شوید همگی اصرار دارند توافقاتی وجود نداشته اما انکار نمی کنند که تفاهماتی برای راهکار رسیدن به راه حل مرضی الطرفین در منطقه خاورمیانه وجود داشته. در واقع مثلا در مورد مساله سوریه از پس از توافق هسته ای هم ایران و روسیه و هم طرف های غربی متفق هستند که راهکار بحران سوریه سیاسی است در حالی که قبلا غربی ها با موضع ایران و روسیه مخالف بودند. یا اینکه در مورد عراق همه تفاهم دارند که باید به دولت قانونی این کشور کمک کرد تا با تروریست ها بجنگد و حتی در مورد یمن همه متفق القول هستند که راهکار حل بحران یمن سیاسی است و نه نظامی یا بحرین و لبنان و فلسطین و…
هجوم و شتاب سفر دیپلمات های عالیرتبه غربی به ایران هم بیانگر آن است که همه به دنبال تغییر موضع نسبت به مسایل خاورمیانه و تعامل بیشتر با ایران هستند. وقتی با دیپلمات های غربی صحبت می کنید همه متفق القول هستند که سیستم حکومتی ایران علیرغم اسلامی بودن آن بسیار منطقی تر و قابل قبول تر از سیستم حکومتی عربستان سعودی برای غربی ها است و آنها فقط به دلیل منافع مالی با این حکومت تعامل دارند نه به دلیل تفاهم فکری. به عقیده این دیپلمات ها تا وقتی که سیستم حکومتی و عقیدتی عربستان تاثیری بر اوضاع داخلی آنها نداشته باشد نیاز نیست خیلی ریزبین باشند و میتوان از همه رفتارهای ضد حقوق بشری وانسانی و… با دریافت هزینه های آن چشم پوشی کرد اما وقتی که رفتار این سیستم به امنیت داخلی آنها (غربی ها) آسیب بزند دیگر ماجرا برای آنها خیلی فرق می کند. به نظر آنها شرایط الآن به آن مرحله رسیده.
نکته اصلی ماجرا در این است که برخی کشورها مانند عربستان سعودی — ترکیه — قطر — امارات — اسرائیل و… ملیاردها دلار برای اعمال نظر خود در این منطقه هزینه کرده اند و در این تفاهمات حسابی برای خواسته های آنها باز نشده. در واقع در بازی بزرگان نقشی برای آنها دیده نشده. به همین دلیل هم آنها تصمیم گرفتند تا قبل از شروع پیاده سازی پروژه های جدید در منطقه خاور میانه کل منطقه را بهم بریزند و هرچه در چنته دارند خالی کنند.
عربستان سعودی و همپیمانانش با پیاده سازی نیرو در عدن امیدوار بودند تا قبل از شروع پیاده سازی توافق ایران و 1+5 وارد صنعا شوند چیزی که آنها پیش بینی آن را نمی کردند این بود که حوثی ها بلا فاصله زمینه ورود آنها را به شهرهای جنوب یمن باز کنند و در جنوب یمن با آنها درگیر نشوند. پس از یک ماه تازه سعودی ها و همپیمانانشان متوجه شدند چه شده. در واقع چون حوثی ها نمی توانستند با هواپیماهای آنها مقابله کنند نیاز داشتند وارد درگیری زمینی با دشمنان خود شوند چرا که می دانستند در درگیری زمینی آنها از برتری بیشتری برخوردار هستند. به این ترتیب سعودی ها و همپیمانانشان را به باطلاق یمن کشاندند تا با شکار سربازان آنها بتوانند تلافی حملات هوایی را در آورند و دشمنانشان از درون درد بکشند. در حال حاضر سربازان هم پیمان عربستان سعودی در یمن در پستی های سرزمینی مستقر هستند در حالی که حوثی ها و همپیمانانشان بر بلندی های استراتژیک تسلط دارند و به این ترتیب به راحتی می توانند هر روز دست به عملیات بر علیه نیروهایی که هیچ تجربه ای برای جنگیدن در یمن ندارند بزنند تعدادی را بکشند و به پایگاه های خود برگردند.
در سوریه ترک ها تلاش کردند همزمان با اقدام عربستان سعودی وارد سرزمین های سوریه شوند و با ایجاد منطقه پرواز ممنوع کل آوارگان سوری که در ترکیه مستقر هستند را در محدوده ای حدود 6 تا 10 هزار کیلومتری جا دهند و سپس آن منطقه را با پشتیبانی نظامی خود به پایگاهی برای حمله به داخل سوریه و همچنین به عنوان پایتخت دولت مورد نظر خود مطرح کنند. این اقدام ترکیه با اهداف سیاسی آقای اردوغان به دلیل شکست در انتخابات داخلی تداخل یافت و اردوغان تلاش کرد دو گنجشک را با یک سنگ بزند. یعنی هم به موضوعی که اشاره کردم برسد و هم اینکه با درگیری با کردها احساسات قومی ترک ها را تحریک کند تا شاید در انتخابات آتی بتواند از آرای ملی گراها استفاده کند. طرح ترکیه با موضع گیری تند وشدید روسیه و ایران مواجه شد و روسیه سلاح های پیشرفته ای را که ارتش سوریه از قبل خریداری کرده بود تحویل این ارتش داد و بقول معروف شمشیر را هم برای ترکیه و هم برای ناتو از رو بست. ایالات متحده و ناتو هم که از رفتار هماهنگ نشده ترکیه خشمگین بودند بخش بزرگی از تجهیزات نظامی خود را به عنوان اعتراض از ترکیه خارج کردند وترکیه را تحت فشار قرار دادند تا دست از نقشه خود بردارد. ترکیه هم برای تلافی این اقدام اوروپایی ها درب های عبور مهاجران سوری و غیره به سمت اوروپا را باز کرد تا آنها هم در غم سوریه شریک باشند. در واقع امروزه به همان نسبت که اوروپایی ها از بابت مهاجران احساس فشار می کنند از ترکیه دل چرکین هستند.
همزمان در عراق آقای حیدر العبادی دست به اصلاحات قابل توجهی زد تا دولت خود را به عنوان دولت مردمی که مستحق دریافت کمک ها و پشتیبانی های نظامی برای مقابله با داعش و گروه های تروریستی مطرح کند.
در لبنان دولت این کشور با تظاهراتی دقیقا مشابه تظاهرات عراق مواجه شد و فشار های سیاسی برای استعفای آن و یا تعیین و تکلیف وضعیت مجلس و ریاست جمهوری بالا گرفت.
ایرانی ها طی این زمان تلاش کردند شرایط را بگونه ای نگه دارند که به درگیری مستقیم تا زمان شروع اجرای توافق هسته ای کشیده نشوند اما گره های جریانات را از دست ندهند.
حال با نزدیک شدن به شروع اجرای توافق هسته ای این سوال پیش می آید که آیا آنوقت هم دیگر ایرانی ها همان شیر آرامی که با آرامش به اوضاع نگاه می کند خواهند بود و یا اینکه شیر از جای خود بلند خواهد شد تا تکلیف حیوانات جنگل را مشخص کند.
ایرانی ها سالها صبر کردند تا مشکل خود با غرب و ایالات متحده را آنگونه که مد نظرشان بود حل کنند حال چند ماه هم برای دشمنان منطقه ای خود کنار گذاشته اند.
همه پیش بینی ها با توجه به شرایط فعلی به سمت و سوی آن می رود که پس از شکست مخالفان ایران در بهم زدن توافق هسته ای و تفاهمات پشت پرده ایران یک تحرک پیش بینی نشده ای را برای تعیین و تکلیف وضعیت دشمنانش در منطقه انجام خواهد داد. به این معنا که یا این دشمنان بپذیرند از راه سیاسی و مذاکره اختلافاتشان با ایران و همپیمانانش حل کنند و یا اینکه ایران وهمپیمانانش از مواضع دفاعی به مواضع هجومی تغییر موضع خواهند داد و تکلیف دشمنان خود در منطقه با شکستن کمر آنها مشخص خواهند کرد.
در صورتی که شرایط به این سمت و سو پیش برود پیش بینی می شود یک عملیات هماهنگ و همزمان در سوریه وعراق و یمن انجام شود تا گروه های تروریستی و همپیمانان عربستان سعودی فرصت جابجایی نیرو و تجهیزات را نداشته باشند و تکلیف یکسره شود.
البته تعداد زیادی از سیاست مداران ایرانی هنوز هم اعتقاد دارند که بهترین راهکار حل و فصل سیاسی مسایل است اما وقتی مخالفان آنها مخصوصا عربستان سعودی حاضر نباشند به هیچ صراتی کنار بیایند دیگر مجبور خواهند بود کار را یکسره کنند وراه دیگری را در پیش بگیرند. وهمه نشانه ها امروزه به سمت و سوی آن می رود که باید یک ضربه سنگین کمرشکن به دشمنان ایران وارد شود بگونه ای که طرف مقابل درد را احساس کنند ومجبور شوند پای میز مذاکره بنشینند.
حال باید دید آیا منطقه به سمت حل سیاسی پیش خواهد رفت یا جنگی که تکلیف را روشن کند.
