در این اواخر تا آغاز دور نهایی مذاکراتی که شش کشور بزرگ جهان و ایران در باره حل و فصل مسأله هسته ای ایران برگزار می کنند و قرار است 4 ماه ژوئن در وین برگزار شود سه رویداد جالب رخ داد.
ولادیمیر ساژین ، کارشناس سیاسی و خاورشناس در این باره چنین گفت: در روزهای تعطیل آخر هفته، رسانه ها چند خبر جالب را منتشر کردند.
خبر اول — میانجی های بین المللی « گروه شش» (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا ، فرانسه و آلمان) که در حال مذاکره با ایران در باره برنامه هسته ای آن کشور هستند اعلام کردند که سازمان ملل حق احیای تحریم ها در رابطه با ایران را برای خود محفوظ نگه می دارد. در عین حال، گروه « شش» در باره مکانیزم احیای تحریم ها در رابطه با ایران به توافق رسیده است که اگر شرایط توافق آینده در باره برنامه هسته ای بطور کامل اجرا نشوند به کار خواهد افتاد.
البته تحریم های سازمان ملل بطور اتوماتیک از سر گرفته نخواهند شد که کشورهای غربی بر آن اصرار می ورزیدند. فقط پس از بررسی تخلفات احتمالی از طرف ایران توسط گروه ویژه کارشناسی « گروه شش» بین المللی و مشورت با تهران می توان به بررسی احیای تحرم ها پرداخت.
یکی از کارمندان غربی اعلام نمود که موافقت نامه بحد کافی پایدار بین کشورهای گروه « شش» از جمله روسیه و چین در باره مکانیزم بازگشت تحریم ها تهیه شده است. اما حالا توپ در زمین ایران است. وضعیتی شبیه به لطیفه مربوط به ازدواج مرد جوان با ملکه انگلیس شکل می گیرد: داماد پس از تلاش زیاد بالاخره از رضایت پدر برخوردار می شود، اما اصل مطلب،رضایت خود ملکه باقی می ماند…
شوخی به کنار… گروه شش در باره یکی از دشوارترین مسائل، — مکانیزم بازگشت سیاست تحریمی — به توافق رسیده است که نکته مهمی است.
خبر دوم — تهران آمادگی خود در همکاری با مسکو در تحویل اورانیوم به روسیه را اعلام کرد. شایان ذکر است که: مطابق با توافق لوزان ، بخش بزرگ ذخیره اورانیوم ایران باید به خارج از کشور برده شود. بدین ترتیب مقدار اورانیوم دارای غنای پایین باید از 10 تن به 300 کیلو برسد. این حداکثر مقداری است که به مدت 15 سال در ایران باقی خواهد ماند. اما در این اواخر خبری پخش شد دال بر اینکه سازمان انرژی اتمی ایران از نمایندگان « روس اتم» دعوت کرد برای بحث جزئیات همکاری آینده به تهران سفر کنند. اگر در مذاکرات موضوع انتقال و یا (فروش) اورانیوم غنی شده ایران به روسیه حل و فصل شود این را می توان سهم واقعی مسکو و تهران در اجرای عملی یکی از مهمترین مفاد قرارداد جامع آینده در باره برنامه هسته ای ایران دانست.
خبر سوم — جون کری وزیر امور خارجه آمریکا در زمان دوچرخه سواری در سوئیس افتاد و پایش شکست.این اتفاق بلافاصله پس از مذاکرات شش ساعته آقای کری با آقای محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در ژنو رخ داد. البته هیچ کس این دو رویداد را بهم مربوط نمی کند. اما پیداست مذاکرات با آقای ظریف ساده نبودند.
مذاکرات در پشت درهای بسته انجام شد و مطابق با اطلاعات رسانه ها عمدتا به بازرسی تأسیسات هسته ای در ایران مربوط بود. این هم یک مسأله دشوار دیگر است. در این اواخر، ایران بارها اعلام کرده است که هرگز با « بازرسی های ویژه» تأسیسات هسته ای توسط بازرسان بین المللی موافقت نخواهد کرد. هر چند با توجه به مفاد توافق لوزان به تاریخ 2 آوریل و اعلامیه های چندی از تهران می شد درک کرد که ایران با اجرای پروتکل مکمل موافقت نامه تضمینات که با آژانس بین المللی انرژی اتمی به امضا رساند (اما مجلس آن را به تصویب نرساند) موافقت کرده است. این امر گویای بازرسی های دقیق تر و عمیق تر تأسیسات در خاک ایران — امضا کننده سند — توسط بازرسان است. البته در ایران این سند به شکل خاص خود مورد تفسیر قرار می گیرد.
عباس عراقچی معاون وزیر امورخارجه ایران پس از پایان مذاکرات به خبرنگاران گفت: اختلافات مثل گذشته باقی مانده اند».
ولادیمیر ساژین در پایان گفت: « تا رسیدن به توافق در باره زمان امضای توافق جامع در باره حل و فصل نهایی مسأله هسته ای ایران 28 روز باقی مانده است. آیا این مدت جهت رفع تمام اختلافات کافی خواهد بود؟ باید به مهارت دیپلمات ها امیدوار بود. هر چند مهم، نه وقت باقی مانده بلکه کیفیت سندی است که از لحاظ مفهوم باید مشخص و دقیق و فاقد هر گونه تفاسیر مختلف باشد.
