چرخش جدید ارمنستان به سمت آمریکا!

ارمنستان روز چهارشنبه اعلام کرد که نیروهایش از هفته آینده در چارچوب آمادگی برای شرکت در ماموریت های بین المللی حفظ صلح با ایالات متحده مانورهای نظامی مشترک برگزار می کنند.
این مانورها عدم رضایتی روسیه را برانگیخته، بیانیه وزارت دفاع ارمنستان در حالی صادر شد که نخست وزیر این کشور می‌گوید روسیه به تضمین های امنیتی در جریان درگیری ها با جمهوری آذربایجان، وفادار نبوده است.
بر اساس این گزارش، رزمایش نظامی "Eagle Partner 2023" - که قرار است از دوشنبه آینده آغاز و تا 20 سپتامبر ادامه یابد - شامل عملیات هایی با هدف دستیابی به ثبات در مناطق درگیری در حین انجام وظایف ماموریت های "کلاه آبی" (سازمان ملل متحد) خواهد بود.
وزارت دفاع ارمنستان نگفت که چه تعداد نیرو در تمرین های نظامی شرکت می کنند و یا چه تمرین های مشخصی با آمریکا قرار است انجام بگیرد.

سخنگوی کرملین، دیمیتری پسکوف پس از اعلام بیانیه وزارت دفاع ارمنستان، انجام مانورهای مشترک با نیروهای آمریکایی باعث نگرانی به ویژه در شرایط کنونی می شود، آن را هشداردهنده خواند و تاکید کرد که روسیه اوضاع را زیر نظر دارد. به گفته این سخنگوی، این مانورها تهدیدی برای ثبات در منطقه قفقاز است، وانجام آن تثبیت اوضاع یا ارتقای فضای اعتماد متقابل را در منطقه مختل می کند و تاکید کرد کشورش علی رغم انتقادهای ارمنستان به انجام وظایف خود به عنوان ضامن امنیت منطقه ادامه خواهد داد. و این در حالی است که ایروان متحد سنتی خود مسکو را متهم می کند که با توجه به تنش با باکو، نقشی را که از او انتظار می رود، ایفا نکرده است.
این تصمیم دولت ارمنستان در شرایط تجدید تنش میدانی بین ارمنستان و آذربایجان صورت می گیرد، ارمنستان قبلا اعلام کرده بود که نیروهای آذربایجان به سمت نیروهایش آتش گشوده و دو سرباز را در نزدیکی شهر مرزی سوتاک کشته و یک نفر دیگر را زخمی کرده است، در حالی که نیکول پاشینیان، نخست وزیر، تلاش می کند روسیه را به دلیل ممانعت از اجرای توافقات با طرف آذربایجانی که توسط مسکو حمایت می شد و مهمترین آن گشایش گذرگاه لاچین، تنها گذرگاه ارتباطی ارمنستان به قره باغ، مقصر شناخت.

در توجیه مانور مشترک کشورش با آمریکا ، نخست وزیر ارمنستان، نیکول پاشینیان، روز یکشنبه در مصاحبه ای، سیاست اتکا به روسیه برای تضمین امنیت کشورش را "اشتباه استراتژیک" خواند، چرا که به گفته او مسکو نتوانست این تضمین را عملی کند و در حال کاهش نقش خود در منطقه است.
نیکول پاشینیان در گفتگویی با روزنامه ایتالیایی "لا رپوبلیکا"، روسیه را متهم کرد که در تضمین امنیت ارمنستان و در جریان آنچه که به گفته او تجاوز جمهوری آذربایجان است، کوتاهی نموده وافزود که کشورش می خواهد روابط امنیتی خود را متنوع کند.
واقعیت امر ایروان به طور سنتی روابط نزدیک دفاعی با مسکو داشته اما از زمان جنگ سال 2020 با باکو که روابط دفاعی نزدیکی با ترکیه و اسرائیل دارد، به طور فزاینده ای از روسیه نا امید شده است.

پرسش هایی در اين زمينه مطرح است: چرخش جدید ارمنستان به سمت آمریکا وغرب چه تاثیری می تواند بر روابط منطقه ای ایران و ارمنستان و جنگ قره‌باغ داشته باشد؟ و چه واکنش های از سوی روس‌ها و دولت باکو مورد انتظار است ؟ ایروان دقیقا چه نوع خطری را حس می کند آیا ارمنی ها از حمایت و نقش تعادلی روسیه و تا حدودی ایران ناراضیند؟ یا در صدد بهره گیری از فرصتی هستند صرفا برای بازدارندگی؟

علیرغم یک سری مذاکرات نامنظم جهت انعقاد یک معاهده صلح شامل توافق در مورد مرزها، حل وفصل اختلافات بر سر ناگورنی قره‌باغ واز سرگیری روابط ، تنش ودرگیری‌ها در مرزهای مشترک همچنان در حال افزایش است .
جنگ بین ارمنستان و آذربایجان بر سر این منطقه - که از سال 1992 تا 1994 ادامه داشت – جان حدود 35 هزار نفر را گرفت و باعث آواره شدن حدود یک میلیون نفر شد و دو کشور با وجود توافق آتش بس همچنان در وضعیت جنگی قرار دارند .

چرا مسکو نگران است؟
روسیه یک پایگاه نظامی در ارمنستان دارد و خود را قدرت غالب در منطقه قفقاز جنوبی که تا سال 1991 بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود، می داند.
مسکو همچنین با ادامه ماموریت نیروهای حافظ صلح در این منطقه موافقت کرده تا از تعهد این تشکیلات بین المللی به اجرای توافق آتش بس سال 2020 بین ارمنستان و آذربایجان، اطمینان حاصل کند.

تیمور دویدار به شبکه اسکای نیوز عربی گفت : رئیس جمهور ارمنستان همواره سعی می کند از هرگونه هم پیمانی در منطقه مانند دفاع مشترک دوری کند و سعی دارد از فدراسیون روسیه در مسائل سیاسی، نظامی و اقتصادی انتقاد کند، هرچند مسکو همیشه از ارمنستان در برابر آذربایجان حمایت کرده است.

به نظر این تحلیلگر روسی، هدف این مانورها، به چند نکته مهم مرتبط است:
• تلاش رئیس جمهور ارمنستان جهت تقویت حمایت های نظامی قوی در مواجهه با بحران مرزی بی پایان با آذربایجان.
• تلاش رژیم ارمنستان برای گرفتن عصا از وسط بدون پشت کردن به روسیه یا اظهار دشمنی همزمان با غرب. البته علیرغم سیگنال های حسن نیت ایروان مانورهای ارمنی-آمریکایی، همچنان فضای روابط ارمنستان وروسیه را مکدر کرده است.

به نظر برخی از منابع این مانور با پهنه زمین وتجهیزات دراراضی ارمنستان سروکار ندارد بلکه بیشتر به جنبه های ورک شاپ و نشست ها با تجهیزات تجسمی وتئوریک بین یگانهای نمونه دوطرف دارد.

به گفته گروه "تحلیل و خبر" نزدیک به محافل دیپلماتیک ایرانی، آمریکایی ها بلافاصله بعد ازتحرک روس ها که فرمانده صلحبانی خود را درلاچین وقره باغ تغییرداده وهمزمان سفر نماینده ویژه روسیه را به آذربایجان و ارمنستان گسیل داشته اند، موضوع مانور خود را مطرح کرده اند تا ضمن همترازی تحرک نظامی وسیاسی را با روس ها درقفقاز نمایش دهند.

شاید بی ربط نباشد و پیام های از سوی ایران در رابطه با مانور باکو – واشنگتن در کار است، همزمان با اعلام خبر رزمایش های ارمنستان وایالات متحده آمریکا منابع ایرانی از تشکیل کمیسیون مشترک نظامی ایران و جمهوری آذربایجان در باکو با شرکت هیاتی از ستاد کل نیروهای مسلح ایران با هدف تقویت همکاری های نظامی و دفاعی دو کشور خبر دادند.

منابع خبری در ارمنستان خبر می‌دهند که ارتش باکو قصد دارد به زودی به مناطقی در سیونیک از جمله جرموک و گوریس تهاجماتی را آغاز کنند. واین در حالی است که جمهوری اسلامی، تهدید کرد که سیاست‌ها و برنامه‌هایی را که منجر به بسته شدن مرز ایران و ارمنستان شود را هرگز تحمل نخواهد کرد.
رسانه های باکویی نیز گزارش داده اند که ایران مسیر نخجوان به باکو را مسدود کرده و کمبود سوخت روبه افزایش است.

در فضای مجازی به ویژه کانال‌های زرد، اخباری چون پرواز پهپاد‌های ایران به داخل خاک ارمنستان یا حریم هوایی جمهوری آذربایجان منتشر می‌شود که هیچ نوع منبع رسمی و معتبری پشت این اخبار قرار ندارد و مدرک های بصری چون ویدئو یا تصویر یا برنامه‌های نظارت هوایی نیز تا به این لحظه پشتوانه این ادعاهای مطرح شده نمی‌باشند.

قطعا اگر این پهپادهای متعلق به نیروهای مسلح ایران و به منظور انجام پروازهای شناسایی و جاسوسی بوده، خبر آن توسط منابع نظامی رسمی ایرانی اعلام می شد.

کلام آخر: علی ای حال ، منطقه قفقاز آبستن حوادث است. وشاید آمریکا بخواهد این منطقه را برای اهداف و مقاصد خود آتش بزند، اما ناظران سیاسی و نظامی با تمسخر به این چرخش ارامنه به سمت آمریکا و غرب می نگرند که در زمانی رخ می دهد که شواهد و حوادث منطقه و جهان تایید می کند که آمریکایی ها هیچ وقت برای نزدیک ترین دوستان خود متحدان صادق وصمیمانه ای نبودند و هیچ تضمینی وجود ندارد که آنها را همانگونه که افغانستان و بسیاری از کشورهای دیگر را رها کردند، رها نکنند .