چرا عضویت ایران در سازمان شانگهای بسیار مهم است؟

دلیل این ماجرا هم کاملا واضح است، ایالات متحده و متحدین اش تلاش های عدیده ای انجام دادند تا ایران نتواند عضو این گروه شود.

چند دهه است که ایالات متحده هر تلاشی بتواند انجام می دهد تا ایران را منزوی ومحاصره کند و طبیعتا ورود ایران به ائتلاف ها و مجموعه های جهانی تلاش های آمریکا و متحدین آمریکا را ناکام می گذارد.

عموما سازمان همکاری های شانگهای یک سازمان همکاری های اقتصادی و فرهنگی می باشد اما چه کسی است که ندارد همکاری های اقتصادی موجبات همکاری های سیاسی و... را نیز فراهم می کند.

در بسیاری از موارد حتی همکاری های اقتصادی می تواند جلوی تنش های سیاسی و یا نظامی را هم بگیرد.

به عنوان مثال می گویم.

امروزه بر کسی پوشیده نیست که ایران و ترکیه در موارد زیاد سیاسی منطقه ای با هم اختلافاتی دارند، اما به دلیل وجود روابط تجاری بسیار مستحکم علیرغم اینکه حتی همپیمانان این دو کشور در مواردی مثل سوریه رو در روی هم می جنگند ولی دو کشور همیشه از ورود به مقابله نظامی با یکدیگر پرهیز کردند وحتی روابط سیاسی شان به دلیل روابط اقتصادی شان نسبتا خوب بوده.

یا مثلا وقتی به روابط ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس نگاه می کنید می بینید که در اوج اختلافات فیما بین ایران و عربستان سعودی و در حالی که امارات عربی متحده تمام قد در کنار عربستان در مقابل ایران ایستاده بود وحتی در یمن متحدین ایران در یک طرف قرار داشتند ومتحدین امارات در طرفی دیگر ولی به دلیل وجود روابط تجاری واقتصادی فیما بین دو کشور روابط سیاسی قطع نشد وهیچ وقت کار به رویارویی مستقیم کشیده نشد.

کافی است به نقشه و جمعیت اعضای سازمان شانگهای وکشورهایی که متقاضی عضویت در آن هستند نگاه کنید می بینید که حدود بیش از نیمی از جمعیت کره زمین را در بر می گیرد.

یعنی عملا یک بازار بسیار عظیم برای کشوری که توانمندی تولید نیاز این بازار را داشته باشد.

به صورت تاریخی رابطه ایران با کشورهای غربی همیشه رابطه یک طرفه بوده، ایران فقط مواد خام ارزشمند را به قیمت ارزان به آن طرف صادر می کرده و آنها کالای گرانقیمتشان را به ایران صادر می کردند.

عملا همیشه سود این تجارت به نفع کشورهای غربی می بوده چون آنها به بهانه های مختلف از جمله استانداردهای ویژه خودشان جلوی ورود کالای کشورهای دیگر به کشورهایشان را می گیرند، نه فقط کالای ایرانی، بلکه کالای بسیاری از کشورهای دیگر را.

این در حالی است که طی چند دهه اخیر و به دلیل تحریم های آمریکا ایران موفق شده بازارهای خوبی را در شرق پیدا کند و بالطبع اگر ایران بتواند تولید خود را افزایش دهد و کیفیت مناسب ارائه دهد می تواند یک صادر کننده بالقوه برای بسیاری از کالاها به این کشورها باشد.

همچنین با توجه به اینکه امروزه و به دلیل سیاست های تحریمی سیاستمداران معتاد آمریکایی به سوء استفاده از دلار بسیاری از کشورها به سمت و سوی تعامل با ارزهای محلی و ایجاد یک ارز واحد رفته اند و اعضای گروه شانگهای سردم دار این جریان هستند.

چند سال پیش ایران تلاش های زیادی انجام می داد تا کشورها را متقاعد کند دلار را کنار بگذارند واز ارزهای ملی استفاده کنند ولی امروزه دیگر همه خودشان به این نتیجه رسیده اند که دیگر نمی توان روی دلار به عنوان یک ارز قابل اطمینان حساب باز کرد.

بسیاری اصرار داشتند که چین ارز خود را به عنوان ارز جایگزین ارائه دهد اما چینی ها با توجه به اینکه سپرده گزاری های بسیار عظیمی به دلار آمریکا دارند فعلا نمی خواهند چنین کاری را انجام دهند چون دلواپس آن هستند که پولشان به باد برود ولی به احتمال بسیار زیاد چینی ها کم کم همه سپرده های خود را از دلار کاهش دهند.

همچنین بی ثباتی در مقررات و قوانین تجاری و اقتصادی ایران یکی دیگر از چالش های این کشور می باشد که طبیعتا باید این مساله نیز حل شود تا امکان همکاری ایران با دیگر کشورها فراهم و تسهیل یابد، به هر حال همه سرمایه گذاران خارجی و یا آنهایی که می خواهند در زمینه صادرات و یا واردات فعالیت کنند نیاز به شرایط و مقررات اقتصادی با ثبات در کشور دارند.

اگر ایران موفق شود در این چند زمینه یعنی تثبیت وتک نرخی کردن قیمت ارز و همچنین تثبیت قوانین ومقررات تجاری ومهم تر از همه استاندارد کردن کالای تولیدی خود سریع کاری انجام دهد قطعا می توان تصور داشت که بازار تجاری نیمی از مردم جهان برای ایران باز خواهد شد وحتی اگر ایالات متحده بخواهد هم تحریم هایش را بردارد دیگر برای ایران چندان اهمیتی نخواهد داشت.

همچنین نکته مهم دیگر این است که ایران از نظر ژئوپولیتیک جایگاه شاهراه ارتباط همه این کشورها را دارد و همه مسیرهای مناسب شمال به جنوب و شرق به غرب از ایران می گذرد.

اینجا فقط درباره شاهراه تجارت کالای معمولی صحبت نمی کنیم بلکه ایران می تواند شاهراه مطمئن انتقال انرژی هم باشد و هم کشورهای عرب حوزه خلیج فارس می توانند نفت و گاز خود را از طریق ایران به شرق آسیا و شمال اروپا ارسال کنند هم کشورهای شمالی مانند روسیه و آسیای میانه می توانند از طریق ایران نفت وگاز خود را به آبهای آزاد جنوب کره زمین برسانند و با شرق آسیا و آفریقا و آمریکای جنوبی مرتبط گردند.

با توجه به اینکه کشورهای عضو سازمان همکاری های شانگهای ابرقدرتهای نوظهور جهان نیز به شمار می روند همکاری های علمی و فنی ایران با این کشورها می تواند موجبات ارتقای سطح فناوری ها در ایران گردد و دیگر بر کسی پوشیده نیست که امروزه جهان از حالت تک قطبی خارج شده و در جهان چند قطبی کشورها مجبور می باشند در ائتلافها و پیمان هایی که منافع آنها را تامین کنند حضور داشته باشند.

به عنوان مثال می گویم، در صورتی که ایران در سال 2010 در گروه شانگهای حضور می داشت و از حمایت سیاسی چین و روسیه برخوردار می بود به احتمال قریب به یقین اینها در شورای امنیت قطعنامه 1929 را وتو می کردند وکشورهای غربی نمی توانستند آن تحریم های شورای امنیت را بر علیه ایران وضع کنند و داستان های بعدی که ایران تا به حال درگیر آن می باشد هم رخ نمی داد.

حال امروزه ایران می تواند این دلگرمی را داشته باشد که در شورای امنیت دو پشتیبان قدرتمند دارد که می توانند جلوی هر مصوبه ای که بر علیه ایران باشد را بگیرند.

البته متاسفانه در برجام بند عجیبی به نام بند ماشه تصویب شده که به کشورهای اروپایی (آمریکا که فعلا خارج برجام است) اجازه می دهد تحریم های شورای امنیت را بر علیه ایران برگردانند که خوب بحث این بند عجیب خارج از مقوله این مقاله می باشد.

به هر صورت به نظر می رسد که عضویت ایران در این سازمان بسیار به نفع ایران و به نفع اعضای گروه شانگهای می باشد و به نوعی دهن کجی اعضای این گروه به تروریسم اقتصادی آمریکا و متحدین اش به حساب می آید.

عملا می توان گفت به همین دلیل هم می باشد که آمریکا و متحدین اش امروزه بسیار از عضویت رسمی ایران در سازمان شانگهای ناراحت هستند.

در پایان بد نمی دانم به این نکته اشاره کنم که چند وقت قبل در یکی از محافل دیپلماتیک بحث طولانی بودن پروژه های ساختمان سازی در ایران مطرح بود و برخی سفرا و دیپلمات ها این بحث را مطرح می کردند که چرا در ایران ساختن ساختمانی که در بسیاری از کشورها در یک سال تمام می شود بعضی وقت ها چندین سال طول می کرد.

متاسفانه یکی از مشکل های ما ایرانی ها همین ماجرا است و آن این می باشد که در حالی که جهان امروزه در تلاش است چابک سازی کند و کارش را سریعتر پیش ببرد هنوز به صورت سنتی و به قول معروف سلانه سلانه می خواهیم کارمان را انجام دهیم.

در جهان نوین چنین روشی دیگر جواب نمی دهد و باید بسیار چابک باشیم و سریع بتوانیم کارهایمان را انجام دهیم وگرنه گرگ های دیگری در شکار هستند که فرصت را از دست ما بقاپند و شاید مثال بسیار روشن در این راستا راه اندازی سریعتر مسیرهای شمال جنوب و شرق به غرب است، به هر حال همه می دانند که امروزه ترکیه با حمایت ناتو و آمریکا تلاش دارند که مسیر های شرق به غرب را از طریق آذربایجان و ترکیه رد کنند و کلا مسیر جنوب شمال را قطع کنند و اگر ما در راه اندازی این مسیر ها تعلل کنیم قطعا آنها پروژه های خود را پیاده خواهند کرد.

امید است که ایران بتواند از فرصت پیش آمده و تسریع در تصویب مقررات و قوانین لازم و همچنین تثبیت این قوانین و قیمت ارز و... بهره لازم را از عضویت در این سازمان ببرد وفرصت سوزی انجام نشود.