گزارش و تحلیل

اهمیت عضویت ایران در سازمان شانگهای

© Sputnik / Zafar Khalilov /  مراجعه به بانک تصاویر Церемония поднятия флага нового государства-члена ШОС - Исламской Республики Иран - в штаб-квартире в Ташкенте
Церемония поднятия флага нового государства-члена ШОС - Исламской Республики Иран - в штаб-квартире  в Ташкенте - اسپوتنیک ایران  , 1920, 05.07.2023
اشتراک
بحث عضویت رسمی ایران در گروه شانگهای چند روزی داغ بود اما در گیر و دار اخبار روزمره ایران و منطقه مقداری کمرنگ شد.
به گزارش اسپوتنیک، این در حالی است که بعد از ماجرای تامین وسیع واکسن برای کشور شاید بتوان گفت مهمترین اتفاقی که پس از شروع کار دولت سیزدهم در ایران رخ داده همین عضویت در گروه شانگهای می باشد.
شاید زمانی وجود داشت که برخی کشورها می توانستند جدا از دیگر کشورها به صورت جزیره ای مستقل موجودیت داشته باشند اما در ساختار نوین بین المللی امکان ندارد کشوری بتواند بدون اینکه همراه با مجموعه دیگر از کشورها متحد باشد در جهان امروزی موجودیت داشته باشد.
همین که کشوری مورد حمایت مجموعه ای از کشورهای دیگر نباشد برخی کشورهای به اصطلاح گرگ که مترصد تک افتادن کشورها هستند به آن حمله می کنند و آن را نابود می کنند.
البته شرایط طبیعت همین است.
آیا به شرایط در طبیعت توجه کرده اید، یعنی حتی اگر به عالم حیوانات هم رجوع کنید می بینید گرگ ها با هم حرکت می کنند اگر حیوانات غیر وحشی مانند به صورت گله ای با هم حرکت کنند گرگ ها جسارت حمله به آنها را ندارند اما همین که یکی از آن حیوانات از مجموعه جدا می شود گرگ ها به آن حمله می کنند.
در برخی شرایط هم گرگ ها تلاش می کنند گله را به هم بزنند و یکی از حیوانات را از گله جدا کنند تا بتوانند به آن حیوان به صورت تکی حمله کنند.
حتی در برخی شرایط اگر گرگ ها و شغال ها یک شیر تکی را پیدا کنند به آن شیر هم حمله می کنند.
جهان حیوانات را نمونه زدم چون جهانی که امروزه در آن زندگی می کنیم هیچ تفاوتی با جنگل حیوانات ندارد.
یک کشور حتی اگر آزارش به هیچ کشور دیگری هم نرسد، همین که تنها باشد مورد حمله گرگ ها و شغالها قرار می گیرد.
این کشور حتی اگر شیر هم باشد، در صورتی که جدا باشد باز هم مورد حمله شغال ها قرار می گیرد.

مجموعه شانگهای عملا مجموعه ای از شیران است که با هم متحد شده اند در مقابل شغال ها بایستند و عضویت ایران در این مجموعه یعنی یک شیر دیگر به مجموعه اضافه شدن.

عملا این مساله منجر می شود که مجموعه بسیار قدرتمند تر باشد.
ولی در مقابل ایران هم منافع بسیاری از عضویت در گروه شانگهای به دست می آورد.
عملا با عضویت در این مجموعه این امکان برای ایران به وجود می آید که سد تحریم های آمریکا بر علیه ایران شکسته شود و با کشورهای عضو در این مجموعه در چهارچوب مجموعه شانگهای تجارت و همکاری کند.
توجه داشته باشید که بیش از نیمی از انسان های ساکن کره زمین در این مجموعه حضور دارند.
مضاف بر همه اینها این مجموعه شامل کشورهایی می شود که مردم آنها مشتریان بالقوه کالای ایرانی به حساب می آیند.
همین دو سال اخیر را اگر در نظر بگیرید می بینید که علیرغم همه تحریمهایی که آمریکا بر علیه ایران وضع کرده اما ایران موفق شده با صادرات کالا به کشورهای همجوار خود نسبتا نیاز های ارزی خود را تامین کند و در مقابل تحریم ها ایستادگی کند.
قبل از آن هم ایران بیش از اینکه به کشورهای اروپایی و غربی کالای غیر نفتی صادر کند وارد کننده کالای آنها بود.
یعنی حتی اگر آمریکایی ها تحریم های کذایی خود از بالاسر ملت ایران را بر میداشتند عملا بیشتر به نفع صادرکنندگان غربی بود تا به نفع ایرانی ها، چون بازارهای ایران برای آنها باز می شد.
اما شغالهای غربی آنقدر طمعکار هستند که حتی میان همدیگر هم حاضر به گذشت نیستند.
تحلیلگران زبده به خوبی می دانند دلیل اصلی خروج آمریکا از توافق هسته ای بهانه هایی که این روزها از آنها می شنویم نبوده و نیست، کل مشکل آمریکا در این بود که سهم بزرگترین از کیک اقتصاد ایران را می خواست و اروپایی ها قبل از آمریکایی ها دست به کار شدند تا هر چه می شود قرارداد با ایرانی ها بست را ببندند.
البته ایرانی ها هم راه را برای شرکت های آمریکایی بسته بودند و شاید به یاد داشته باشید که در دوران رقابت های انتخاباتی ترامپ از اوباما انتقاد می کرد که چرا قراردادی را امضا کرده که به اروپایی ها این امکان را می دهد تا هواپیماهای ایرباص خود را به ایران بفروشند در حالی که شرکت بوئینگ در حال ورشکستگی می باشد.
یعنی عملا اعتراض نداشت که چرا توافق امضا شده بلکه اعتراض داشت چرا سهم آمریکا در این قرارداد کم است.
حضور ایران در شانگهای زمینه سرمایه گذاری کشورهای عضو در شانگهای در ایران را باز می کند و همچنین زمینه صادرات کالای نفتی و غیر نفتی ایران به این کشورها و زمینه تبادلات مالی ایران با ایران کشورها بر اساس ارزهای محلی.

از سوی دیگر یکی از مهم ترین مسایل این است که وقتی ایران عضو گروه شانگهای است در بسیاری از مجامع بین المللی می تواند روی کمک دیگر اعضای این گروه حساب باز کند و مثلا اگر بنا باشد در آژانس بین المللی انرژی هسته ای و یا سازمان ملل طرحی بر علیه ایران تصویب شود قطعا کشورهای عضو این گروه برای مقابله با این طرح به ایران کمک خواهند کرد، که البته آنها نیز توقع دارند ایران هم در طرح های دیگر با آنها همکاری کند.

با توجه به اینکه امروزه منافع ایران با کشورهای عضو گروه شانگهای مشترک می باشد قطعا استراتژی بین المللی ایران هم با این کشورها در بحث خطوط کلی همسو می باشد.
به عنوان مثال بگویم بحث راه اندازی خط تجارت اوراسیا از طریق ایران یکی از مباحث بسیار داغی است که منافع اقتصادی ایران گرو آن می باشد.
حال که ایران عضو گروه شانگهای شده قطعا هم موضع سیاسی کشورهای عضو در این زمینه تقویت می گردد هم حمایت آنها از این خط تجاری.
این را اشاره کردم چون امروزه ترکیه به عنوان نماینده ناتو تلاش دارد این خط را بشکند و مشاهده می کنیم چه مشکلاتی با آذربایجان برای ایران رخ داده.
عملا در این زمینه می توان توقع داشت کشورهای عضو شانگهای در این مواجهه اقتصادی کنار ایران بایستند چون قطعا منافع آنها اقتضا نمی کند تا خط تجاری اوراسیا تحت سلطه ناتو باشد.
همچنین باید توجه داشت که در بحث معادلات بین المللی از این پس کشورهای غربی و مخصوصا ایالات متحده مجبور خواهند بود در باره تحریم های خود بر علیه ایران تجدید نظر کنند، چون بسیاری از این تحریم ها با سد همکاری های ایران با گروه شانگهای مواجه خواهد شد.
قبلا اگر آمریکایی ها تحریمی را بر علیه ایران وضع می کردند کسی نبود نسبت به این تحریم ها اعتراض کند.
نکته ای که بسیار مهم است که به آن اشاره کرد این می باشد که سالها است درون ایران اختلافاتی مبنی بر اینکه آیا ایرانی ها باید با گروه شرقی همراهی کنند یا با گروه غربی وجود دارد.
برخی سیاستمداران با نفوذ که عموما هم فارغ التحصیل غرب بودند امیدوار بودند ایران با کشورهای غربی همراه شود، اما مشاهده کردیم هر چه قدر که ایران تلاش کرد با غربی ها همراه شود آنها ایران را کنار می زدند.
در این میان علیرغم اینکه فضای همکاری با کشورهای شرقی باز بود ولی سیاستمداران طرفدار غرب به هر نحوی شده بهانه می آوردند و این درب را می بستند.
روزی می گفتند چون ایران عضو FATFنیست نمی تواند وارد گروه شانگهای شود و روز دیگری می گفتند چون ایران در تحریم آمریکا است نمی تواند عضو گروه شانگهای شود.
دقیقا مانند مساله واردات واکسن.
همین رفتار دوگانه ایران موجب آن شده بود که کشورهای شرقی درباره همکاری با ایران مردد باشند.
آنها مطمئن نبودند که آیا می توانند روی ایران حساب باز کنند یا نه.
تجربه تلخی هم در همکاری چینی ها با ایرانی ها وجود داشت و آن این بود که در زمان آقای احمدی نژاد وقتی که آمریکایی ها ایرانی ها را تحریم کردند بسیاری از شرکت های چینی تحریم ها را نادیده گرفتند و شروع کردند با ایران همکاری کردن.
وقتی که ایران برجام را امضا کرد بلا فاصله همه قرارداد های به قول معروف نان و آب دار را به کشورهای اروپایی دادند و شرکت های چینی را به بهانه های مختلف کنار گذاشتند.
در واقع هم تصور این بود که اگر این قرارداد ها را به شرکت های اروپایی بدهند دست آنها را در ایران بند می کنند و دیگر اروپایی ها حاضر نمی شوند در هرگونه تحریم های جدید با آمریکا همکاری کنند.
تصوری که زمانی مرحوم هاشمی رفسنجانی داشت و مبنای آن این بود که اگر ایران با دیگر کشورها روابط اقتصادی داشته باشد آنوقت روابط سیاسی هم پشت آن خواهد آمد و بعد دیگر برای دیگران بسیار سخت خواهد بود از همکاری با ایران دل بکنند.
البته از نظر اصولی هم این دیدگاه درست است، اما از نظر عملی دیدیم چنین اتفاقی رخ نداد.
یعنی اروپایی ها تلاش داشتند با انعقاد این قرارداد ایرانی ها را سرمست توافق هسته ای کنند تا هر چه سریعتر این توافق را اجرا کنند و همین که مطمئن شدند ایران بخش های غیر قابل برگشت برجام را اجرا کرده زود تر از خروج آمریکایی ها از برجام زیر همه قرارداد ها زدند و از ایران خارج شدند.
بعد که ایرانی ها سراغ چینی ها رفتند دیگر چینی ها حاضر نبودند ریسک کنند و دوباره وارد بازار ایران شوند و همین مساله ضرر های بسیار سنگینی را به ایران وارد کرد.
راه ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای - اسپوتنیک ایران  , 1920, 04.07.2023
داده نمایی
راه ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای +‌ داده نمایی
امروزه مشاهده می کنیم دولت سیزدهم مساله را ختم کرده و نشان داده که ماجرا فقط اراده سیاسی بود که قبلا وجود نداشت و الآن وجود دارد و تکلیف را برای کشورهای شرقی مشخص کرده که با آنها همراه است.
خود همین مساله می تواند این دلگرمی را به کشورهای عضو شانگهای بدهد که حالا دیگر با دولتی با شرایط متفاوت مواجه هستند و می توانند به این دولت اطمینان کنند و با آن همکاری کنند.
نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала