گزارش و تحلیل

برگزاری دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

© Photo / IRNAگروسی و اسلامی
گروسی و اسلامی  - اسپوتنیک ایران  , 1920, 19.08.2025
اشتراک
راحله چترسفید، پژوهشگر مسائل بین‌الملل در گفتگو گفتگو با اسپوتنیک اظهار داشت: پس از جنگ 12 روزه شاهد تغییر سطح تبادلات میان ایران و آژانس بودیم، به‌ویژه با تصویب قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با این سازمان در مجلس، که بر اساس آن تمامی همکاری‌ها با آژانس متوقف می‌شود.
وی در این گفتگو درباره احتمال برگزاری دور جدیدی از گفت‌وگوها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی روزهای آتی افزود: گذشته از اینکه از منظر حقوق بین‌الملل این تعلیق همکاری‌ها با آژانس چه مفهوم و تبعاتی دارد و اینکه آیا ایران می‌تواند همزمان با تصویب چنین قانونی پای میز مذاکره با آژانس بنشیند، باید توجه داشت که فهم و تحلیل چنین روندی در چارچوب پیچیدگی‌های نظام بین‌الملل و رفتار دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی، نیازمند نگاهی سیاسی–حقوقی است. بر این اساس، اگرچه تعلیق کامل همکاری‌ها (یعنی عدم اجرای تعهدات اصلی پادمان) از منظر حقوق بین‌الملل به‌عنوان نقض تعهدات بین‌المللی شناخته می‌شود، اما از نظر سیاسی–حقوقی اقدام طرفین برای مذاکره قابل توجیه است. چراکه مذاکره همواره ابزار اصلی حل اختلافات در عرصه بین‌المللی بوده است. وقوع جنگ 12 روزه در میانه مذاکرات نیز این پیام مهم را منتقل می‌کند که در عرصه سیاست، هر چیزی ممکن است. تا اینجای کار با بعد نظری موضوع روبه‌رو هستیم که می‌گوید: بله، مذاکره شدنی است.
اما از منظر سیاسی و عملی باید دید چه اتفاقی در حال رخ دادن است. در اینجا چند پرسش اساسی مطرح می‌شود که انتظار می‌رود مذاکرات پیش‌ِرو به آنها پاسخ دهد: این مذاکرات قرار است چه موضوعی را روشن سازد؟ با توجه به اینکه ایران همکاری‌های خود با آژانس را به حالت تعلیق درآورده، گفت‌وگوها بر سر چه محورها یا موضوعاتی انجام خواهد شد؟ آیا ایران خواهد پذیرفت که مجدداً فعالیت‌های هسته‌ای خود را تحت نظارت کامل آژانس ادامه دهد؟
در پاسخ به این پرسش‌ها باید گفت هدف از این مذاکرات، به احتمال زیاد، بازگرداندن سطح حداقلی نظارت و ایمنی و همچنین ترسیم یک نقشه‌راه فنی کوتاه‌مدت است. تأکید اسماعیل بقایی بر لزوم برقراری ارتباطات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اشاره او به سفر معاون مدیرکل آژانس به تهران، نشانگر تمایل ایران به برداشتن گام‌هایی است که شاید تیرگی روابط پس از جنگ را تعدیل کند و مانع از اقدامات سخت‌تر بعدی شود. در همین رابطه، سخنگوی وزارت خارجه نیز عنوان کرده است: سطح مبادلات ما پس از اتفاقات اخیر تغییر کرده است، اما روابط ما با آژانس همچنان مستقیم است. هفته گذشته برای تدوین شیوه‌نامه نحوه تعامل با آژانس گفت‌وگوهایی داشتیم و نمایندگی ما در وین نیز در تماس مستقیم و مستمر با آژانس قرار دارد.
چترسفید در پایان تصریح کرد: پاسخ به این پرسش که آیا ایران خواهد پذیرفت دوباره تحت نظارت کامل آژانس فعالیت کند، به احتمال زیاد به نامه سه کشور اروپایی در خصوص "اسنپ‌بک" تا پایان اوت گره خورده است، نامه‌ای که می‌تواند انگیزه رسیدن به یک توافق فنی سریع را تقویت کند. تردیدی نیست که نامه تروئیکای اروپایی به شورای امنیت سازمان ملل، مبنی بر آمادگی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه –که پاسخی بود به نامه عباس عراقچی به شورای امنیت و اتحادیه اروپا در خصوص غیرقانونی بودن اقدام این سه کشور علیه ایران– ناخواسته مسیر تازه‌ای را گشوده است. مسیری که می‌تواند به بازتعریف روابط جمهوری اسلامی ایران و آژانس بینجامد و زمینه‌ساز تحولات مثبت بعدی شود. با این حال باید در نظر داشت که لابی قدرتمند یهود در واشنگتن، تردید تهران نسبت به پایبندی اروپا به تعهداتش، انباشت فشارها و بحران‌های زنجیره‌ای در داخل، و نیز برهم خوردن توازن و بازدارندگی علیه ایران در سطح بین‌المللی، باعث می‌شود چشم‌انداز روشنی برای این گفت‌وگوها متصور نباشیم.
نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала