نگاهی بر کارنامه سیاست خارجی ابراهیم رئیسی
© Photo / IRNA
اشتراک
در حالی که انتظار می رفت دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی با انزوا و جنجال همراه باشد، اما به طرز غیر منظره ای رئیس جمهور ایران در دنیای پیچیده روابط بین الملل جای خود را باز کرد.
به گزارش اسپوتنیک- اگر بخواهیم سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی را در یک جمله ارزیابی کنیم، بهتر است اینطور بگوییم که بعد عملگرایانه سیاست خارجی دولت سیزدهم را در "نگاه به شرق" می توان جستجو نمود که همزمان میل بررقابت با قدرت‌های بزرگ منطقه نیز در آن مشهود بود.
در حالی که انتظار می رفت دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی با انزوا و جنجال همراه باشد، اما به طرز غیر منظره ای رئیس جمهور ایران در دنیای پیچیده روابط بین الملل جای خود را باز کرد و در مجموع ۲۸ سفر خارجی به ۲۳ کشور داشت و حضور ۹۰ تن از سران کشورهای مختلف جهان در مراسم ادای احترام بر پیکر وی گواه این مطلب بود. در واقع رئیسی موقعیت بین‌المللی ایران را نه تنها با اخذ استراتژی جدید، بلکه با ادامه اقدامات بنیادی دولتهای قبلی تقویت کرد. او از استراتژیهای همچون بازدارندگی نامتقارن، منطقه گرایی و استراتژی نگاه به شرق استفاده کرد وعلاوه بر این، سیاست همسایگی در دولت سیزدهم تقویت شد و افزایش تعاملات با آمریکای لاتین در دستور کار قرار گرفت.
بر این أساس یکی ازمهمترین دستاوردها در سیاست همسایگی، احیای روابط با عربستان سعودی است که با حمایت عراق و عمان پس از توافق پکن محقق شد. اگرچه جزئیات دقیق و نحوه اجرای توافق پکن هنوز مورد بحث است، اما بازگشایی سریع سفارتخانه ها در ریاض و تهران نشان دهنده یک لحظه مهم دیپلماتیک در دیپلماسی منطقه است. با اوج گرفتن حملات اسرائیل به غزه شاهد اولین مکالمه تلفنی رئیس جمهور رئیسی و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان بودیم که نمونه عینی از تحول در روابط دیپلماتیک ایران وعربستان بود و حتی این امر مسیر گفتگو با دیگر کشورهای منطقه مانند بحرین و مصر را باز کرد. در مراسم وداع با پیکر ابراهیم رئیسی نیز شاهد حضور دستیار ویژه پادشاه عربستان و وزیر خارجه عربستان به عنوان فرستادگانی در بالاترین سطوح از سوی این کشور برای ادای احترام بر پیکر رئیس جمهور ایران بودیم.
در راستای سیاست همسایگی، ایران در دوران ریاست جمهوری رئیسی نه تنها روابط نزدیکش را در سراسر خاورمیانه و آسیا تثبیت کرد، بلکه دستاوردهای دیپلماتیک ایران فراتر از بهبود روابط با کشورهای همسایه رفت و سعی در ایجاد موقعیت قوی تر در عرصه جهانی داشت. از جمله می توان به عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای و پس از آن عضویت رسمی در "بریکس" اشاره نمود. از سویی به به عنوان یکی از حامیان اصلی سوریه از پذیرش مجدد آن در اتحادیه عرب حمایت نمود و این کشور پس از یک دهه طولانی انزوا و تعلیق به عزیت اتحادیه عرب در آمد.
در این دوره شاهد گسترش فضای دیپلماتیک برای مانور بیشتر از سوی ایران بودیم که نمونه آن توافق ایالات متحده آمریکا و ایران بر سر آزادی ۵ زندانی آمریکایی از ایران در ازای آزادسازی ۶ میلیارد دلار از اموال ایران در کره جنوبی بود. این تحول حاکی از وجود احتمالات جدید برای گفتگو و چشم اندازی از شکل گیری یک توافق جامع تر و آمادگی واشنگتن برای کاهش فشار بر ایران بود.
از سویی تمایل بر سیاست نگاه به شرق رئیس جمهور ایران حتی در زمان انتخابات ریاست جمهوری نیز مشخص بود و دیگر تمایلی برای حفظ لابی ایران در غرب وجود نداشت و اتفاقا هدف اصلی رئیسی تضمین و تقویت روابط ایران با چین و روسیه بود و بویژه از تلاش روسیه برای برقراری نظم نوین جهانی بسیار حمایت کرد. دولت ایران در زمان ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی تلاش کرد تا مسیر را برای خاورمیانه جدید به سمت چین و روسیه هموار نماید.
آنچه مسلم است، اگرچه اکنون چالش‌های قابل‌توجهی به‌ویژه در بخش‌های اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان وجود دارد، اما استراتژیهای دولت سیزدهم تصویری از ایران ارائه می‌دهد که نه تنها در منطقه تقویت شده است، بلکه قصد دارد نفوذ خود را در سطح بین‌المللی نیز گسترش دهد.
شاید بتوان یکی از نقاط قوت سیاست خارجی دولت رئیسی را در ادامه دادن مسیر دولتهای قبلی دانست و ادامه مسیر پی ریزی شده دولتهای قبلی منجر به دستاوردهای قابل توجهی در سیاست خارجی ابراهیم رئیسی بود.
