کاهش 43 درصدی میزان بارش ها در ایران
© Sputnik / Natalia Seliverstova
/ اشتراک
ایران سالهاست که در حال تجربه مشکلات جدی آب است، خشکسالی های مکرر همراه با برداشت بیش از حد آبهای سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت های هیدرولیک و چاه های عمیق، وضعیت آب این کشور را به سطح بحرانی رسانده.
به گزارش اسپوتنیک، از نشانه های این وضعیت خشک شدن دریاچه ها، رودخانه ها و تالاب ها، کاهش سطح آبهای زیر زمینی، فرونشست زمین در مناطقی از این کشور، تخریب کیفیت آب و طوفان های گرد و غبار است.
تهران به عنوان پایتخت و بزرگ‌ترین شهر، به زودی می‌تواند مرکز این بحران باشد و در صورت عدم مدیریت شرایط ایران به زودی شاهد بحران بی آبی جدی خواهد بود.
یزدان رضایی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر نیروی ایران با بیان اینکه شرایط بارندگی در سال‌آبی جاری در مقایسه با گذشته مناسب نبوده و کشور ایران وارد چهارمین سال خشکسالی شده است، گفت: "این در حالی است که مسئولان و متخصصان مربوطه نیاز های آبی شهر ها و استان های مختلف را به دقت احصا کرده‌اند. بر این اساس میزان آب قابل استفاده برای نیازهای ضروری در پیک تابستان استخراج شده است. برای هر نقطه، هر یک از شهرستان‌های کشور و نیز هر کانون جمعیتی، طرح ویژه‌ای تنظیم شده که برشی از طرح های بلندمدت است که جلساتی، به معاون اول رئیس جمهور و مسئولان سازمان برنامه و بودجه ارائه و در نهایت تائید و تصویب شده است."
وی افزود: "در همین راستا بسته های تامین مالی این طرح های ویژه برای تامین آب مورد نیاز مناطق مختلف در شرایط کنونی کشور در سازمان برنامه و بودجه در مراحل نهایی به سر می‌برد."
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر نیرو خاطرنشان کرد: "به واسطه انجام و پیشبرد اقدامات جهادی و نیز رعایت الگوهای مصرف توسط شهروندان، امید است بدون کوچکترین مسئله‌ای از جهت تامین نیازهای شرب و متعارف از دوره کنونی عبور کنیم."
از سوی دیگر بهزاد پارسا، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران از پیشرفت بیش از95 درصدی طرح آبرسانی به تهران از سد تنظیمی امیرکبیر خبر داد و گفت: "طرح آبرسانی به شهر تهران از سد تنظیمی امیرکبیر شامل تونل انتقال به طول ۳۰ کیلومتر و فاز اول تصفیه‌خانه ششم تهران به ظرفیت 7.5 مترمکعب در ثانیه و تأسیسات وابسته است که با هدف جایگزینی سیستم‌های موجود انتقال و تصفیه آب شرب شهر تهران، فراهم کردن امکان بررسی، بازسازی و اصلاح سیستم‌های موجود انتقال و تصفیه آب شرب پایتخت در حال تکمیل است."
وی در خصوص اجزای طرح افزود: "سیستم آبگیری تونل، تونل انتقال آب کرج – تهران، فاز اول تصفیه خانه ششم تهران و سیستم انتقال آب سرریز تصفیه خانه ششم تهران شامل این اجزا می باشد."
بهزاد پارسا، امکان انتقال کامل حقابه تهران از منابع غربی، فراهم نمودن امکان بررسی، بازسازی و اصلاح سیستم های موجود انتقال و تصفیه آب در تهران، آبرسانی به مناطق با ارتفاع بالاتر از رقوم تحت پوشش تصفیه خانه های موجود غرب را از جمله اهداف این طرح دانست و گفت: "کاهش هزینه‌های پمپاژ و صرفه جویی در مصرف انرژی و هزینه های بهره برداری و نگهداری سیستم های موجود توزیع آب، آبرسانی به مناطق گسترش یافته شهری، افزایش ظرفیت تصفیه آب در شهر تهران، حفاظت کیفی آب شرب تخصیص یافته از نقطه نظر آلودگی های موجود در حاشیه رودخانه، افزایش کیفیت آب شرب شهروندان و ارتقای ایمنی سیستم انتقال آب شرب تهران نیز از دیگر اهداف طرح مذکور می باشد."
وی در خصوص ویژگی های خاص تصفیه خانه ششم تهران بیان کرد: "انتقال آب از تصفیه خانه بصورت کاملاً ثقلی به شبکه توزیع، انتقال آب بصورت تونل از مبدا تا تصفیه خانه و جلوگیری از هرگونه آلودگی در طول مسیر انتقال، طراحی تصفیه خانه جهت بهره برداری کامل بصورت اتوماتیک و هوشمند از جمله ویژگی های خاص تصفیه خانه ششم تهران است."
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای تهران همچنین در ادامه اظهار داشت: "درصد پیشرفت فاز اول تصفیه خانه ششم تا پایان بهمن ماه 1402 برابر 72.73 و درصد پیشرفت کل طرح، معادل 95.13 می باشد. برای تکمیل تصفیه خانه ششم تهران به اعتباری بالغ بر 10000 میلیارد ریال نیاز می‌باشد که 6000 میلیارد ریال در مصوبه سفر استانی ریاست جمهوری جهت طرح آبرسانی به تهران از سد تنظیمی کرج، پیش بینی شده است."
وی تاکید کرد: "به منظور تسهیل در پرداخت ها به پیمانکاران و جلوگیری از وقفه در روند طرح، تخصیص کامل اعتبارات مورد درخواست می باشد."
محمدرضا کاویان‌پور، رئیس موسسه تحقیقات آب ایران نیز، درباره وقوع پدیده خشکسالی برفی در زمستان امسال و تاثیر سدسازی برای عبور از بحران کم‌‌آبی، گفت: "افزایش دمای هوا در کره زمین به ویژه محدوده آسیا با پایین آمدن سطح پوشش برفی همراه شده است؛ طی ارزیابی‌های اخیر سطح پوشش برفی در کشور روند منفی و نزولی دارد."
رئیس موسسه تحقیقات آب کشور در این زمینه تاکید کرد: "برف منبع تامین آب کشور در تابستان است و مساله خشکسالی برفی موضوع بسیار جدی است که با آن روبرو هستیم."
وی با بیان اینکه شرایط بارشی کشور دچار نوسان شده است، تصریح کرد:"در فصول پاییز و بهار هرکدام 25 درصد آب مورد نیاز کل سال کشور باید تامین شود اما در دو سال اخیر این فرمول تغییر کرده است؛ در شرایطی که در فصل تابستان 5 درصد منابع آبی کشور تامین می‌شود، تابستان1400 پربارش‌ترین فصل سال بود. در این شرایط تصمیم‌گیری بسیار دشوارتر و متناسب با این امر فعالیت در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی پیچیده‌تر شده است."
وی افزود:"در کنار تغییر رژیم بارشی کشور، میزان بارندگی‌ها کاهش یافته است، این در حالی است که امروز با کاهش43 درصدی بارندگی‌ها نسبت به شرایط نرمال روبرو هستیم و در این شرایط لازم است نسبت به ذخیره‌سازی و حفظ منابع آبی برای سال آبی پیش‌رو، توجه بیشتری صورت گیرد."
رئیس موسسه تحقیقات آب کشور در ادامه، سدها را یکی از بهترین و مفهمومی‌ترین ابزارها برای مقابله با شرایط موجود عنوان کرد و بیان کرد:"خوشبختانه بسیاری از بارندگی‌های اخیر در حوضه‌های آبی سدهای کشور رخ داده است که پیامد خوبی است. کشور ایران دارای مرزهای جغرافیایی بسیاری است که منتهی به دریاها می‌شود؛ خروجی منابع بارشی مختلفی که از کنار این سواحل عبور می‌کند، دریا است. بر این اساس وزیر نیرو موضوع استفاده از این ظرفیت آبی را در خط مجاور سواحل که آب مناسب با کیفیت‌تری را داراست مورد تاکید قرار داده است."
کاویان‌پور، استفاده ابزاری از موضوع آب برای تحریک افکار عمومی، توسط شبکه‌های اجتماعی که پایگاه‌های آن خارج از کشور است یک پدیده طبیعی دانست و اظهار داشت:"در وزارت نیرو این رویه در پیش‌بینی‌های بارندگی دنبال نشد، وزیر نیرو با توجه به مجموع منابع آبی کشور و درک درست از عدم قطعیت‌ها در موضوع پیش‌بینی‌ها، حساسیت‌های با ضریب اطمینان بالا را پیگیری مورد تاکید قرار داد. همه دیتاهای جهانی و سازمان‌های مسئول کشور پیش‌بینی می‌کردند امسال باید در انتظار پاییز پربارش باشیم اما بر اساس تصمیم عاقلانه و خردمندانه در وزارت نیرو این امر مسجل شد که نمی‌شود به این گزارشات اعتماد کرد و در نهایت در مواجهه با این موضوع جوانب احتیاط رعایت شد.
وی با بیان اینکه در برنامه منابع و مصارف از یک روش پویا به صورت فصلی و مداوم بهره‌مند می‌شویم، اظهار داشت:" با توجه به شرایط موجود مطالعات بسیاری صورت گرفته است، به طوری‌که مطالعات احداث سدهای زیرزمینی در سال‌های گذشته در کشور صورت گرفته است."
رئیس موسسه تحقیقات آب کشور ادامه داد: "اخیرا مطالعاتی با موضوع کاهش میزان تبخیر از مخازن آب در موسسه تحقیقات آب کشور آغاز شده و نیازمند تحلیل و تحقیق بیشتری است."
وی در ادامه بر اهمیت پیشبرد بازتخصیص آب تاکید کرد و افزود: "این امر درخصوص چاه‌های کشاورزی و به ویژه در حوزه صنعت در حال پیگیری است. صنایع کشور به میزان قابل توجهی وابسته به آبهای سطحی و زیرزمینی هستند و روند کاهش آبهای تجدیدپذیر ایجاب می‌کند که صنعت به سمت استفاده از سایر منابع آبی سوق یابد که شیرین‌سازی آب و استفاده از آبهای غیرمتعارف از جمله این اقدامات است که در برنامه هفتم توسعه به آن اشاره شده است."
کاویان‌پور به راه‌اندازی سامانه پیش‌بینی سیلاب اشاره کرد و گفت:"پس از سیلاب‌های سال‌های 97 و 98، وزارت نیرو به این نتیجه رسید مجموعه سیستم‌های هشدار موجود کشور پاسخگوی نیازها نیست بر این اساس مجموعه مدیریت بحران شکل گرفت و وظیفه و ماموریت موسسه تحقیقات آب، توسعه سامانه بومی پایش و پیش‌بینی بارش و سیلاب با تاکید بر جریان ورودی به سدهای کشور تعیین شد."
وی افزود: "بر این اساس سامانه‌ای با دقت 8 کیلومتر تعریف و ایجاد شد که هم‌اکنون در اختیار همه کاربران شرکت‌های آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب و برق قرار گرفته است. حدود 400 کارشناس در سراسر کشور به این سامانه متصل هستند و دائما آن را رصد می‌کنند."
رئیس موسسه تحقیقات آب ایران همچنین راه‌اندازی سامانه دریای خزر را یاد آور شد و خاطرنشان کرد: "پایش رودخانه‌های ورودی به دریا از جمله مواردی است که توسط این سامانه صورت می‌گیرد."
