آیا اقلیم و آب هوای ایران دستکاری عمدی می شود؟
© IRNA
اشتراک
ویدئویی پربازدید در روزهای اخیر از نقطه صفر مرزی ایران و ترکیه منتشر شد و طبق توضیحی که در این ویدئو ادعا شده در حالیکه کوه های مرزی ترکیه سفید پوش است برف به ۲۰۰ متری پس از مرز ایران هم نرسیده است.
به گزارش اسپوتنیک، امسال برخلاف پیش‌بینی‌ها، بارش‌های قابل توجهی را در فصل پاییز شاهد نبودیم و حتی اکنون که در روزهای آغاز زمستان به سر می بریم نه تنها خبری از برف و باران نیست، بلکه از سرمای هوا هم خبری نیست. تغییر و تحولات ناپایدار هوا در سالیان گذشته و دخالت‌های اشتباه بشر در اکوسیستم حیاتی، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و کشت‌های غرق‌ابی به همراه نابودی محیط زیست جهانی و گرمای بی سابقه کره زمین… از جمله عوامل کاهش باران‌ها در طی سالیان اخیر است. این روزهاویدیوهایی از برف و باران در کشورهای همسایه ایران در فضای مجازی متشر می شود که بارش باران و رویش گل و گیاه در صحراهای بی آب و علف عربستان را نشان می دهد و یا در ویدیویی دیگر در حالیکه کوه های ترکیه پوشیده از برف است در آنسوی مرز با ایران خبری از قطره بارانی هم نیست.
احمد عبرالرضایی پژوهشگر هواشناسی در گفتگو با اسپوتنیک درباره علت این پدیده گفت، کمبود بارندگی در ایران و برف در ترکیه را می توان به عوامل متعددی از جمله موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی و الگوهای آب و هوایی نسبت داد.در واقع، ایران در منطقه ای واقع شده است که تا حد زیادی تحت تأثیر سامانه های پرفشار قرار دارد که می تواند از تشکیل بارش جلوگیری کند. در مقابل، ترکیه در منطقه ای قرار دارد که بیشتر تحت تاثیر سیستم های کم فشار است که می تواند منجر به تشکیل بارش شود.
وی در ادامه گفت، توپوگرافی یک منطقه نیز می تواند نقش بسزایی در تعیین الگوهای بارش آن داشته باشد. ایران عمدتاً از مناطق خشک و نیمه خشک تشکیل شده است و بسیاری از مناطق آن کویری یا کوهستانی هستند که می تواند مانع از رسیدن هوای مرطوب به داخل شود. در مقابل، ترکیه دارای توپوگرافی متنوع تری از جمله مناطق ساحلی، دشت ها و رشته کوه هایی است که می تواند حرکت رطوبت و تشکیل بارش را تسهیل کند.
عبرالرضایی در ادامه افزود، به هر حال واقعیت موجود این است که ایران دارای آب و هوای عمدتاً خشک، با تابستان های گرم و خشک و زمستان های سرد و خشک است. از سوی دیگر، ترکیه دارای آب و هوای متنوع تر با تأثیرات مدیترانه ای، قاره ای و اقیانوسی که منجر به طیف گسترده تری از الگوهای بارش می شود.به این ترتیب تمام عوامل فوق منجر به تفاوت بارندگی بین ایران و ترکیه می شود.
وی در ادامه گفت، از سوی توجه شما را به یک نکته حائز اهمیت جلب می کنم و آن آلودگی هوا، مازوت سوزی، سوختهای نامرقوب و همچنین گازهای گلخانه ای است. در کتار همه عوامل طبیعی و تغییرات اقلیمی متاسفانه در ایران شاهد آلاینده های سوختی فراتر از حد استاندارد هستیم. سوخته شدن انواع سوخت های فسیلی و تولید دی اکسید کربن و گازهای گلخانه ای به تغییرات آب و هوایی کمک می کند. تغییرات آب و هوایی می تواند منجر به تغییر در الگوهای بارش شود و در نتیجه منجر به خشکسالی و کمبود باران در مناطق خاص شود.
این پژوهشگر درباره تعییر اقلیم در عربستان این همسایه عمدتا صحرایی ایران گفت، چیزی که اکنون در فضای مجازی درباره عربستان منتشر می شود در واقع چیز جدیدی نیست و در واقع چندین سال است که عربستان سعودی تغییراتی را در الگوهای بارندگی خود تجربه می کند، منتها در حال حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در سالهای اخیر برخی از مناطق عربستان شاهد افزایش بارندگی بوده و برخی دیگر نیز اتفاقا شرایط خشکسالی بیشتر را تجربه می‌کنند. این امر را تنها می توان به تغییر آب و هوا نسبت داد که منجر به رویدادهای شدید آب و هوایی و نوسانات بارندگی می شود.
بصورت طبیعی، مناطق کوهستانی این کشور، مانند کوه های "اسیر" در جنوب غربی عربستان در طول ماه های زمستان شاهد بارش برف است. با این حال، با افزایش دما به دلیل تغییرات آب و هوایی، فراوانی و شدت بارش برف در این مناطق ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد.
عبدالرضایی گفت، افزایش دمای کره زمین منجر به تغییر در زمان و شدت بارندگی در عربستان سعودی نیز شده است که طبیعتا بر کشاورزی، منابع آب و اکوسیستم تاثیر خواهد داشت. انصافا این کشور برای مقابله با این چالش‌ها و اقداماتی مانند حفاظت از آب و توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری های بسیاری زیادی کرده و فعالانه برای رسیدگی به تغییرات آب و هوا و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در عرصه های بین المللی مشارکت دارد.
احمد عبدالرضایی در پایان گفت، جنگ اقلیمی و کنترل آب و هوا و اقلیم اکنون امر محالی نیست، اما چنانچه کشوری در جهان وجود داشته باشد که با بهره‌گیری از فناوری بتواند در اقلیم و وضعیت بارندگی در دیگر نقاط جهان دست ببرد کار آسانی نیست و بسیار مورد بحث و تردید است. در واقع دستکاری آب و هوا و تغییر عمدی شرایط جوی برای ایجاد الگوها یا اثرات خاص آب و هوایی در گذشته انجام شده است، اما به این ترتیب که به عنوان مثال برای بارورسازی ابرها موادی را در هوا پراکنده می کنند تا باعث تحریک تشکیل ابر و افزایش بارندگی شود. این تکنیک قبلا نیز برای افزایش بارندگی، به ویژه در مناطقی که شرایط خشکسالی را تجربه می کنند، استفاده شده است، اما همین موضوع نیز هنوز موضوع مطالعات و بحث های علمی است و نتیجه بخشی با ثباتی نداشته. بعبارتی، توانایی دستکاری عمدی آب و هوا در مقیاس بزرگ موضوعی پیچیده و بحث‌برانگیز است که پیامدهای بالقوه اخلاقی، زیست‌محیطی و ژئوپلیتیکی دارد که در بسیاری از کشورها تحت نظارت و مقررات سختگیرانه است.
