تجربه تلخ گذشته، دلیلی برای تشکیل ائتلاف دریایی کشورهای عربی با ایران
15:01 05.06.2023 (بروز رسانی شده: 16:54 05.06.2023)
© Fotolia / Peyman Kaiedi
اشتراک
کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به این نتیجه رسیدند که نباید هزینه های ماجراجویی آمریکا را پرداخت بکنند.
دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که به زودی ائتلاف دریایی با عربستان سعودی، امارات متحده عربی و دیگر کشورهای منطقه تشکیل خواهد داد تا به صلح و ثبات در کشورهای همسایه کمک کند.
به گفته شهرام ایرانی، علاوه بر عمان، عربستان، امارات، بحرین، قطر، عراق، پاکستان و هند آماده پیوستن به ائتلاف دریایی با ایران هستند.
اسپوتنیک با حسن هانی زاده، تحلیلگر سیاسی و رسانه ای ارشد و کارشناس مسایل خاور میانه و جهان عرب در باره این موضوع به گفتگو نشست.
اسپوتنیک: این اتحادیه در چه قالبی می تواند کار کند؟ آیا این موازنه ای برای ائتلاف دریایی به رهبری ایالات متحده خواهد بود که در سال 2019 راه اندازی شد؟ آیا در چنین شرایطی ارزش پیش بینی خروج کشورها از ائتلاف آمریکایی با الگوبرداری از امارات وجود دارد؟
هانی زاده: در واقع ائتلاف منطقه ای که قرار است با شرکت عربستان و امارات و عمان و ایران برای حفاظت از امنیت خلیج فارس تشکیل شود، فرایند یک تجربه تلخی است که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از همراهی و همسویی با آمریکا از سر گذراندند. با توجه به اینکه هژمونی آمریکا و سلطه آمریکا در منطقه در طول یک دهه گذشته با شکست مواجه شده است، آمریکا در سوریه، در لبنان و در یمن در عراق به خاطر نقش تخریبی که داشت، سرانجام با شکست مواجه شد، به ویژه اینکه آمریکا در عراق و افغانستان صدها میلیارد دلار هزینه کرده اما نتوانسته به اهداف خودش برسد.
آنچه که الان در افغانستان می گذرد، نتیجه دو دهه تسلط آمریکا بر افغانستان بود که هیچ در واقع دستاوردی هم برای آمریکا به همراه نداشت. در عراق هم بحرانی که وجود دارد ناشی از سیاست های غلط آمریکا در این کشور است و لذا، کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به این نتیجه رسیدند که نباید هزینه های ماجراجویی آمریکا را پرداخت بکنند.
لذا، بعد از 7 سال تنش بین ایران و عربستان، توافقنامه پکن که بین عربستان و ایران امضا شد نشان می‌دهد که منطقه به سمت همگرایی حرکت خواهد کرد و ائتلاف دریایی ایران، عربستان و امارات و پادشاهی عمان نخستین گام عملی برای کوتاه کردن دست آمریکا از منطقه است.
این ائتلاف اگر شکل بگیرد و یک مجموعه دریایی با شرکت کشورهای منطقه تشکیل بشود، بطور طبیعی شرایطی به وجود خواهد آورد که آمریکایی ها کمتر بتوانند در امنیت خلیج فارس مشارکت داشته باشند و این کشورها در واقع از رهگذر بومی سازی امنیت منطقه در حقیقت به یک جمعبندی مشترک امنیتی و سیاسی خواهند رسید. به همین دلیل این ائتلاف هم برای منطقه و هم برای جهان بسیار مهم است و ممکن است کشورهای دیگری و قدرتهای دیگری مثل چین و روسیه و حتی هند هم به این ائتلاف آینده برای حفظ امنیت دریانوردی چه در اقیانوس هند و چه در دریای عمان و در خلیج فارس بپیوندند و این به نفع کشورهای منطقه خواهد بود.
اسپوتنیک: در اینجا نقش آمریکا چه خواهد بود، آیا آمریکا می‌تواند در راه تشکیل این ائتلاف سنگ‌اندازی بکند؟
هانی زاده: آمریکایی ها تلاششان بر این است که این مجموعه تشکیل نشود، به دلیل اینکه آمریکایی ها بالاخره تصور می کنند که کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، حیات خلوت آنها در منطقه و در غرب آسیاست. لذا سنگ اندازی خواهند کرد اما اراده رهبران کشورهای منطقه مثل عربستان سعودی و امارات و پادشاهی عمان و ایران بر این است که این مجموعه شکل بگیرد.
البته آمریکایی‌ها همچنان دنبال آن هستند که هژمونی خودشان را در منطقه و خلیج فارس اعمال بکنند، ولی با توجه به اینکه فرایند گزارشها نشان می دهد که آمریکا دیگر به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ نظامی قادر به حضور در منطقه و در ماورای اقیانوس ها نیست و لذا کشورهای عرب منطقه بخوبی دریافتند که آمریکا نمی تواند از آنها حمایت بکند.
دلیل این امر هم این است که عربستان در طول 7 سال جنگ با یمن، نتوانست دستاورد نظامی قابل قبولی داشته باشد و لذا به نظر می رسد که این کشورها، کشورهای عرب منطقه به تدریج به سمت بومی سازی امنیت و توسعه پایدار حرکت خواهند، هرچند آمریکایی ها همچنان سعی می کنند شکاف بین کشورها باقی بماند.
اسپوتنیک: آیا تشکیل این ائتلاف می تواند هم برای ایران و هم برای کشورهای منطقه باعث به وجود آمدن شرایطی برای همکاری در زمینه‌های دیگر بشود و به نفع تمام کشورهای منطقه خلیج فارس خواهد بود؟
هانی زاده: طبیعی است که کشورهای منطقه اگر به سمت همگرایی حرکت بکنند به نفع آنها خواهد بود و هزینه کمتری پرداخت خواهند کرد، مثلا عربستان سعودی در سال 2018 در دوران حاکمیت دونالد ترامپ بر کاخ سفید مبلغ 500 میلیارد دلار به آمریکا پرداخت کرد و این بازخواهی آمریکا در واقع موجب شده که بسیاری از پروژه های عمرانی عربستان متوقف بشود، آن هم به دلیل بازخواهی آمریکا از عربستان.
به نظر می رسد که بهترین شیوه این است که کشورها بدون نظارت آمریکا و دخالت آمریکا به سمت همگرایی حرکت بکنند. آنچه که ما در اوکراین شاهد آن هستیم نتیجه دخالت تخریبی آمریکا علیه روسیه است. آنچه که الان در مرزهای ایران و افغانستان شاهد هستیم، از درگیری‌های پراکنده بین طالبان و ایران گرفته تا تایوان هم که تلاش آمریکا این است که چین را درگیر تایوان بکند و مجموعه سیاست‌های تخریبی آمریکا بر این است که منطقه شاهد تنش های نظامی و امنیتی باشد، در همه این موارد آمریکا پشت سر این درگیری‌هاست و لذا به نظر می رسد که همگرایی و حضور قدرت های منطقه ای مثل قدرتهای بزرگی مانند چین، هند و روسیه در منطقه با همگرایی منطقه ای از هزینه های نظامی بکاهد.
دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان نمود که امروز کشورهای منطقه به این نقطه رسیده‌اند که اگر قرار است امنیتی در منطقه برقرار باشد حتماً با هم‌افزایی و همکاری یکدیگر قابل انجام و برقراری است. در این راستا، ائتلاف‌های جدیدی در حال شکل گیری در منطقه و فرامنطقه است.
وی با اشاره به ائتلاف دریایی ایران، روسیه و چین بیان کرد: "این ائتلاف سه جانبه به همراه روسیه و چین که سالیانه رزمایش‌هایی را هم در قالب آن برگزار می‌کنیم در حال توسعه است. علاوه بر این، ائتلاف‌های منطقه‌ای در حال شکل‌گیری است. به زودی شاهد آن خواهیم بود که منطقه ما از هر نیروی غیر موجه عاری شده و مردم منطقه با استفاده از سربازهای خود در حوزه امنیتی خود مسلط باشند".
