پیشینه همکاری های فرهنگی ایران و مصر
اشتراک
ایران و مصر به عنوان دو مركز مهم در حوزه تمدن شرق چه پیش از اسلام و چه پس از آن همكاری ها و مراودات فرهنگی فراوانی داشته و مردم دو كشور همواره به همكاری روز افزون تمایل نشان می دادند كه اسناد تاریخی آن گواه این واقعیت است ، این همكاری ها بی شك در پیشبرد تاریخ و تمدن بشری نقشی بسیار تعیین كننده داشته است.
به گزارش اسپوتنیک، به نقل از فارس، "احمد عیسی" وزیر گردشگری و آثار باستانی مصر روز دوشنبه از تصویب مجموعه‌ای از تسهیلات برای گردشگران خارجی از جمله تسهیل ورود گردشگران ایرانی به این کشور خبر داد.
او گفت که گردشگران ایرانی که وارد مصر می‌شود به شرطی که در قالب تور از مبدأ ایران آمده باشد روادید دریافت می‌کنند و هماهنگی‌های لازم برای تشکیل تورهای ایرانی انجام خواهد شد.
عیسی افزود که گردشگران ایرانی که وارد مصر می‌شود به شرطی که در قالب تور از مبدأ ایران آمده باشد روادید دریافت می‌کنند و هماهنگی‌های لازم برای تشکیل تورهای ایرانی انجام خواهد شد.
گفتنی است که ویزای مصر برای مدت‌ها برای ایرانیانی که گذرنامه ایرانی دارند قابل صدور نبود. علت مهم این موضوع تنش‌های منطقه‌ای و خوب نبودن روابط بین ایران و مصر بیان می‌شود. به طوریکه چند سال پیش بعد از اتفاقات بهار عربی این امکان برای ایرانیان فراهم شد تا با پاسپورت ایرانی ویزای کشور مصر را دریافت کنند و حتی بسیاری از خطوط هوایی پرواز مستقیم به قاهره را هم راه‌اندازی کردند، اما بعد از مدتی و با روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی، وضعیت اخذ ویزای این کشور برای ایرانیان به حالت قبل باز گشت.
در این میان به نظر می‌رسد با بهبود روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عربی و سیاست همسایه‌گرایی ایران و توافق تهران و ریاض، مسیر بهبود روابط تهران و قاهره نیز هموارتر از گذشته شده است.
در زیر نگاهی داریم به پیشینه روابط فرهنگی، علمی و گردشگری دو کشور در طول سالهای مختلف؛ براساس اسناد تاریخی موجود، ایرانیان به فرمان " كورش " و توسط جانشین وی " كمبوجیه " بر مصر تسلط یافتند. اگر چه مورخان یونان به ویژه "هرودوت " با ذكر نكات منفی از عملكرد ایرانیان در مصر به تحریف تاریخ پرداخته اند، ولی منابع قدیم مصری از رفتار ایرانیان با مصریان به نیكی یادكرده اند.
" داریوش" در تكمیل فتوحات " كمبوجیه " ازجنوب مصر به سوی حبشه لشكركشی كرد و بر اساس كتیبه ای كه به چهار زبان فارسی باستان ، ایلامی ،آشوری و مصری نوشته شده ، " داریوش " طرح هایی برای حفر كانالی میان دریای مدیترانه و سرخ تهیه كرده بود.
در منابع و كتب تاریخی مصری آمده است كه ایرانیان در زمان هخامنشیان به فرمان " داریوش "، " تقویم " و " طب " را از مصریان آموختند. در مقابل مصریان از نظام آبیاری ایرانیان یعنی از " قنات " الگو برداری كردند. همچنین به دستور داریوش كتابخانه هایی در مصر احداث گردید كه تا آن زمان در این كشور ناشناخته بود.
برخی منابع تاریخی نیز از برگزاری جشن نوروز در مصرسخن می گویند مضافاً این كه مصریان بعدها به تقلید از ایرانیان ، روز اعتدال بهاری ( شم النسیم ) را جشن گرفتند و مهرگان ( مهرجان )، روز آغاز سال كشاورزی مصریان شد ' .
روابط ایران و مصر به دنبال حملات "اسكندر مقدونی " و تسلط جانشینان وی بر منطقه ، بیشتر تحت تأثیر سیاست جنگی و مناسبات متشنج ایران و روم قرار گرفت همان طور كه فراز و نشیب های دیگر همواره در روابط دو كشور، وجود داشته است .
در زیر نگاهی داریم به پیشینه روابط فرهنگی، علمی و گردشگری دو کشور در طول سالهای مختلف؛ براساس اسناد تاریخی موجود، ایرانیان به فرمان " كورش " و توسط جانشین وی " كمبوجیه " بر مصر تسلط یافتند. اگر چه مورخان یونان به ویژه "هرودوت " با ذكر نكات منفی از عملكرد ایرانیان در مصر به تحریف تاریخ پرداخته اند، ولی منابع قدیم مصری از رفتار ایرانیان با مصریان به نیكی یادكرده اند.
" داریوش" در تكمیل فتوحات " كمبوجیه " ازجنوب مصر به سوی حبشه لشكركشی كرد و بر اساس كتیبه ای كه به چهار زبان فارسی باستان ، ایلامی ،آشوری و مصری نوشته شده ، " داریوش " طرح هایی برای حفر كانالی میان دریای مدیترانه و سرخ تهیه كرده بود.
در منابع و كتب تاریخی مصری آمده است كه ایرانیان در زمان هخامنشیان به فرمان " داریوش "، " تقویم " و " طب " را از مصریان آموختند. در مقابل مصریان از نظام آبیاری ایرانیان یعنی از " قنات " الگو برداری كردند. همچنین به دستور داریوش كتابخانه هایی در مصر احداث گردید كه تا آن زمان در این كشور ناشناخته بود.
برخی منابع تاریخی نیز از برگزاری جشن نوروز در مصرسخن می گویند مضافاً این كه مصریان بعدها به تقلید از ایرانیان ، روز اعتدال بهاری ( شم النسیم ) را جشن گرفتند و مهرگان ( مهرجان )، روز آغاز سال كشاورزی مصریان شد ' .
روابط ایران و مصر به دنبال حملات "اسكندر مقدونی " و تسلط جانشینان وی بر منطقه ، بیشتر تحت تأثیر سیاست جنگی و مناسبات متشنج ایران و روم قرار گرفت همان طور كه فراز و نشیب های دیگر همواره در روابط دو كشور، وجود داشته است .
روابط ایران و مصر در دوران پس از اسلام
پس از پیدایش و ظهور اسلام در شبه جزیره عربستان و گسترش آن به سمت شرق و غرب ، مردم ایران و مصر نیز به اسلام گرویدند. در نیروهای رزمی ارتش اسلام كه برای فتح مصر آماده می شدند، شماری از ایرانیان حضورداشتند كه غالباً خراسانی بودند. بعدها گروهی از ایرانیان با مهاجرت ازایران ، در مصر رحل اقامت افكندند. شماری از فرزندان سلمان فارسی در مصر و شماری دیگر در ایران می زیستند. در آن دوره همه مسلمانان بر محور اسلام گرد آمده بودند و مسأله هویت قومی یا وابستگی جغرافیایی ، امری ثانوی و فرعی تلقی می شد. به همین دلیل ،نشانه های فراوانی از تبادل فرهنگی ، سیاسی ، علمی و اقتصادی میان ملل اسلامی از جمله ایران و مصر وجود دارد.
در دوره های معاصر مصر و روی كار آمدن جمال عبدالناصر نیز علیرغم بدبینی مقام های دو طرف همكاری های فرهنگی ایران و مصر ادامه یافت بگونه ای كه در جریان جشن هزاره ابن سینا و پرده برداری از مجسمه این دانشمند در همدان در اول اردیبهشت 21/1333 دكتر احمد امین بیك ،سناتور دكتر ابراهیم،دكتر طه حسین و دكتر محمد خضیری از مصر به ایران دعوت شدند.
در دوران ناصر با وجود قطع رابطه دو كشور ، مصر تنها كشور عربی بود كه از مقطع لیسانس تا دكتری زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه های آن تدریس می شد. همچنین در دوره ریاست جمهوری جمال عبدالناصر ،تلاش ها و كوشش های علمای بزرگ در نزدیكی مذاهب و معرفی مكتب اهل بیت به نتیجه رسید و در اثر این فعالیت ها و اقدامات بود كه شیخ شلتوت - رئیس الازهر و مفتی اعظم مصر در 17مهر1337 ، طی فتوای معروفی كه در شماره 227 مجله رساله الاسلام چاپ شد، مذهب جعفری را به رسمیت شناخت.
در شهریور 1350 انجمن دوستی ایران و مصر در قاهره تاسیس شد كه مهمترین وظیفه آن همكاری های دانشگاهی بود. در آن زمان به تدریج آثار نویسندگان مصری به خصوص در بخش تاریخی، به فارسی ترجمه و برخی از آثار آنها در ایران بسیار مطرح شد؛بخصوص آثار طه حسین ، بنت الشاطی و عقاد.
در دوره های معاصر مصر و روی كار آمدن جمال عبدالناصر نیز علیرغم بدبینی مقام های دو طرف همكاری های فرهنگی ایران و مصر ادامه یافت بگونه ای كه در جریان جشن هزاره ابن سینا و پرده برداری از مجسمه این دانشمند در همدان در اول اردیبهشت 21/1333 دكتر احمد امین بیك ،سناتور دكتر ابراهیم،دكتر طه حسین و دكتر محمد خضیری از مصر به ایران دعوت شدند.
در دوران ناصر با وجود قطع رابطه دو كشور ، مصر تنها كشور عربی بود كه از مقطع لیسانس تا دكتری زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه های آن تدریس می شد. همچنین در دوره ریاست جمهوری جمال عبدالناصر ،تلاش ها و كوشش های علمای بزرگ در نزدیكی مذاهب و معرفی مكتب اهل بیت به نتیجه رسید و در اثر این فعالیت ها و اقدامات بود كه شیخ شلتوت - رئیس الازهر و مفتی اعظم مصر در 17مهر1337 ، طی فتوای معروفی كه در شماره 227 مجله رساله الاسلام چاپ شد، مذهب جعفری را به رسمیت شناخت.
در شهریور 1350 انجمن دوستی ایران و مصر در قاهره تاسیس شد كه مهمترین وظیفه آن همكاری های دانشگاهی بود. در آن زمان به تدریج آثار نویسندگان مصری به خصوص در بخش تاریخی، به فارسی ترجمه و برخی از آثار آنها در ایران بسیار مطرح شد؛بخصوص آثار طه حسین ، بنت الشاطی و عقاد.
روابط فرهنگی ایران و مصر پس از انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب در ایران و فرار شاه از كشور ، انور سادات رییس جمهوری وقت مصر او را پذیرفت و این اقدام مورد اعتراض ملت مصر واقع شد، زیرا آنان از این می‌ترسیدند كه موضع انورسادات نسبت به شاه ایران، به روابط میان مردم مصر و ایران خسارت وارد آورد.
به همین دلیل و همچنین با فرمان آیت الله خمینی كه پس از امضای قرارداد ننگین كمپ دیوید به وقوع پیوست روابط میان ایران و مصر قطع شد و این وضع تا سال ۱۹۹۱ میلادی ادامه داشت تا اینكه در این سال، روابط دیپلماتیك دو كشور به حالت قبل بازگشت و دفاتر حفاظت از منافع مجدداً گشایش یافت.
بطور كلی ایران و مصر در چهار دهه گذشته ارتباطات فرهنگی رسمی و مراودات خاصی نداشتند اما اندیشمندان و متفكران دو طرف از طرق مختلف با هم در ارتباط بوده و اعزام قاریان برجسته مصری برای تلاوت آیات الهی قرآن در ماه های مبارك رمضان در سال های گذشته این ارتباط را حفظ كرده است.
همكاری های علمی
ایران و مصر از شناخته شده ترین كشورهای جهان اسلام در زمینه پیشرفت های علمی و تفكری به حساب می آیند و در هر دو كشور مراكز علمی ودانشگاهی معتبری وجود دارند كه در آنها اندیشمندان به نام جهان اسلام مشغول تحصیل ، تحقیق و تولید علم و اندیشه هستند و بر همین اساس گسترش همكاری های برادرانه میان ایران و مصر به عنوان دو كشور مهم اسلامی به سود جهان اسلام خواهد بود.
در این میان نقش گفت وگوهای دینی میان صاحب نظران و علمای مذهبی در تحكیم پایه های دوستی و برادری بسیار اهمیت دارد و تحقق این مهم میان حوزه های علمیه ایران و الازهر مصر می تواند مانعی در برابر حركت های تندروانه در جهان اسلام باشد.
در همین راستا همكاری های دانشگاهی در تبادل استاد و دانشجو و طلاب حوزه های علمیه ، برگزاری همایش ها و نشست های فرهنگی و سفر چهره های برجسته علمی و مذهبی بین دو كشور می توان زمینه های نزدیكی دو ملت را بیش از پیش فراهم كند.
در این میان نقش گفت وگوهای دینی میان صاحب نظران و علمای مذهبی در تحكیم پایه های دوستی و برادری بسیار اهمیت دارد و تحقق این مهم میان حوزه های علمیه ایران و الازهر مصر می تواند مانعی در برابر حركت های تندروانه در جهان اسلام باشد.
در همین راستا همكاری های دانشگاهی در تبادل استاد و دانشجو و طلاب حوزه های علمیه ، برگزاری همایش ها و نشست های فرهنگی و سفر چهره های برجسته علمی و مذهبی بین دو كشور می توان زمینه های نزدیكی دو ملت را بیش از پیش فراهم كند.
فعالیت های گردشگری
ایران و مصر به دلیل داشتن سوابق ، تاریخ و تمدن كهن دارای آثار تاریخی فراوانی هستند. مصر كشوری در شمال قاره آفریقا است كه از تمدنی غنی و چندین هزار ساله برخوردار است ، این كشور از غرب با لیبی، از جنوب با سودان و از شرق با فلسطین همسایه است و یكی از پرجمعیت‌ترین كشورهای قاره آفریقا به حساب می آید.
تاریخ طولانی این كشور سبب شده كه آثار باستانی زیادی در آن وجود داشته باشد. معروفترین این آثار اهرام هستند كه به عنوان یكی از عجایب هفتگانه جهان شناخته می‌شوند.
سابقه تاریخی این كشور به چهار هزار سال قبل از میلاد بازمی‌گردد. در سال ۱۷۹۸ ناپلئون به آن لشكركشی كرد و در سال ۱۸۰۵ میلادی محمدعلی پاشا از طرف دولت عثمانی حاكم آنجا شده و سلسله جدید مصر را تشكیل داد.
قبل از بحران های سیاسی اخیر، صنعت گردشگری، منبع اصلی درآمد كشور مصر و منبع اشتغال دو میلیون نفر بود و این كشور طی سالهای اخیر سالانه بیش از 10 میلیارد دلار از محل این صنعت درآمد داشت كه این رقم در حدود 11 درصد تولید ناخالص داخلی مصر (GDP) بوده است. مصر در سال 2010 میزبان 15 میلیون گردشگر بود.
ایران نیز به دلیل داشتن جاذبه های گردشگری فراوان هم از لحاظ تاریخی و هم از نظر طبیعی و توریست درمانی می تواند مورد توجه گردشگران جهان از جمله گردشگران مصری قرار گیرد .
تاریخ طولانی این كشور سبب شده كه آثار باستانی زیادی در آن وجود داشته باشد. معروفترین این آثار اهرام هستند كه به عنوان یكی از عجایب هفتگانه جهان شناخته می‌شوند.
سابقه تاریخی این كشور به چهار هزار سال قبل از میلاد بازمی‌گردد. در سال ۱۷۹۸ ناپلئون به آن لشكركشی كرد و در سال ۱۸۰۵ میلادی محمدعلی پاشا از طرف دولت عثمانی حاكم آنجا شده و سلسله جدید مصر را تشكیل داد.
قبل از بحران های سیاسی اخیر، صنعت گردشگری، منبع اصلی درآمد كشور مصر و منبع اشتغال دو میلیون نفر بود و این كشور طی سالهای اخیر سالانه بیش از 10 میلیارد دلار از محل این صنعت درآمد داشت كه این رقم در حدود 11 درصد تولید ناخالص داخلی مصر (GDP) بوده است. مصر در سال 2010 میزبان 15 میلیون گردشگر بود.
ایران نیز به دلیل داشتن جاذبه های گردشگری فراوان هم از لحاظ تاریخی و هم از نظر طبیعی و توریست درمانی می تواند مورد توجه گردشگران جهان از جمله گردشگران مصری قرار گیرد .
