https://spnfa.ir/20220517/خاورشناس-روس-تحلیلی-در-باره-سرنوشت-برجام---10948259.html

خاورشناس روس: تحلیلی در باره سرنوشت برجام

خاورشناس روس: تحلیلی در باره سرنوشت برجام

اسپوتنیک ایران

موضوع بمب هسته ای ایران ممکن است حداقل برای آینده نزدیک حذف شود. 17.05.2022, اسپوتنیک ایران

2022-05-17T14:15+0430

2022-05-17T14:15+0430

2022-05-17T14:15+0430

گزارش و تحلیل

ایران

برنامه اتمی ایران

https://cdn1.img.spnfa.ir/img/03/70/037073_0:123:2000:1248_1920x0_80_0_0_7942b1509f8d5c814aaef70ea4ba86e3.jpg

اسپوتنیک ، ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح روس در این خصوص چنین می نویسد: گفتگو در مورد برجام از آوریل 2021 ادامه دارد. هماهنگ کننده آن انریکه مورا معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا جوزپ بورل است. انریکه مورا، معاون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا است. در فوریه - مارس سال جاری، توافقنامه 20 صفحه ای برجام به صورت شفاهی تصویب شد و در باره امضای قریب الوقوع سندی صحبت شد که 90 درصد آن مورد موافقت قرار گرفت. با این حال، در اوایل ماه مارس، مذاکره کنندگان برای رایزنی های سیاسی به پایتخت های خود بازگشتند و به تبادل نظر به صورت آنلاین ادامه دادند.همه می‌دانند که سرنوشت توافق هسته‌ای در دستان دو مذاکره‌کننده اصلی - ایران و ایالات متحده - است که مبارزه شدیدی بین آنها برای مساعدترین شرایط برای بازگشت هر یک از طرف‌ها به برجام در جریان است. بقیه مذاکره کنندگان در حال انجام هر کاری هستند تا تهران و واشنگتن به مصالحه برسند.10 درصد مسائل هماهنگ نشده را می توان به دو دسته فنی و سیاسی تقسیم کرد. موارد فنی شامل مسائل حل نشده ایران با آژانس است. این به ویژه درخواست تهران برای توقف تحقیقات آژانس در مورد ذرات اورانیوم یافت شده در سه تاسیسات قدیمی است که تهران آنها را هسته ای اعلام نکرده است. به احتمال زیاد این "ردپای هسته ای" پیامدهای اجرای طرح آماد است. این طرح بر اساس بخشنامه ای به امضای رئیس جمهور هاشمی رفسنجانی مبنی بر اعلام وجود سلاح هسته ای به عنوان ضمانت راهبردی برای حفظ نظام اسلامی تدوین شد. هدف طرح آماد ایجاد کلاهک هسته ای برای موشک بالستیک است. در اوایل دهه 2000، اجرای طرح محدود شد. به ضمن، منبع اصلی اطلاعات در مورد پروژه آماد آژانس بین المللی انرژی اتمی بود که در سال 2011 یک سند دوازده صفحه ای "جنبه های نظامی احتمالی" برنامه هسته ای ایران را منتشر کرد.در دسامبر 2020، مجلس "برنامه راهبردی مقابله با تحریم ها" را تصویب کرد که آغازگر توسعه فعال برنامه هسته ای ایران بدون کنترل آژانس بود. این امر آژانس را مجبور کرد که به دنبال مصالحه باشد. اما مسائل نظارت و راستی آزمایی فعالیت های هسته ای ایران هنوز حل نشده باقی مانده است. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در سخنرانی در پارلمان اروپا در 10 مه گفت تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد چیزهایی که آژانس باید می‌دانست شک دارد، توافق هسته‌ای نمی‌تواند احیا شود.در خصوص جنبه های سیاسی کندی مذاکرات وین، آن ها در عدم وحدت دیدگاه جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در مورد شرایط بازگشت این دو کشور به برجام است.سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، درست پیش از وقفه در وین در 28 فوریه، گفت که تلاش ها برای احیای برجام در صورتی که ایالات متحده تصمیمی سیاسی برای برآورده کردن خواسته های باقیمانده تهران اتخاذ کند، حالا که مذاکرات وارد مرحله "اکنون یا هرگز" می شود، موفق خواهد شد.آقای خطیب زاده این خواست ها را مکانیزم و دامنه لغو تحریم ها عنوان کرد. ارائه تضمین هایی مبنی بر اینکه ایالات متحده دوباره از توافق هسته ای خارج نخواهد شد. حل مسائل مربوط به رد پای اورانیوم یافت شده در چند سایت اعلام نشده در ایران.موضوع سوم فنی است که در صلاحیت آژانس است.سوال دوم شاید حل نشونده باشد. رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا نمی‌تواند تضمین‌های تأیید شده قانونی، به‌ویژه برای دوره‌های بیش از مدت زمان ماندنش در قدرت بدهد.سوال اول کاملا قابل حل است. البته رسیدن به اتفاق نظر دشوار، اما واقعی است. و شواهدی وجود دارد که نشان می دهد پیشرفت هایی در وین در این راستا دیده شده بود.اما فهرست مطالبات ایران به این سه موضوع محدود نمی شود. یکی از دلایل شکست مذاکرات این بود که تهران به طور غیرمنتظره ای برای دولت بایدن شرطی برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست گروه های تروریستی قرار داد. کاخ سفید در حال بررسی چنین امکانی است، مشروط بر اینکه تهران از فعالیت های بی ثبات کننده خود در منطقه خاورمیانه بکاهد.در اصل، حذف از لیست FTO یک عمل نمادین است، زیرا سایر "مجازات" سپاه همچنان پابرجا هستند. ایران این را درک می کند، اما چنین اقدامی فرصتی است برای متقاعد کردن جهان که ایران درگیر تروریسم نیست و این گونه اتهامات - تبلیغات غرب است. هنوز تصمیم نهایی در دولت بایدن گرفته نشده است. بسیاری از جمهوری خواهان و برخی دموکرات ها با این اقدام مخالف هستند.در رابطه با نزدیک شدن انتخابات میان دوره ای کنگره، مشکل سپاه آینده سیاسی نه تنها تیم بایدن، بلکه کل حزب دموکرات را پیچیده می کند. علاوه بر این، ایرانی ها معتقدند که آمریکا نه تنها باید سپاه را از آن فهرست خارج کند، بلکه باید تمامی تحریم ها را از پرسنل سپاه از جمله قدس حذف کند.پرزیدنت بایدن به دنبال بازگرداندن برجام نه تنها بر اساس وعده های تبلیغاتی است. ایالات متحده همچنین علاقه مند به بهبود وضعیت بازار جهانی نفت و چشم انداز شرکت های آمریکایی است. هم آمریکا و هم انگلیس و هم اتحادیه اروپا امیدوارند که پس از لغو تحریم‌ها، نفت ایران به اروپا و آمریکا سرازیر شود و در نتیجه جایگزین نفت روسیه گردد. تصادفی نیست که نخست وزیر انگلیس گفت لندن به دنبال توافق بر سر برجام برای توسعه روابط اقتصادی با تهران است.تا اردیبهشت ماه سال جاری با وجود تحریم ها، ایران در استخراج و صادرات نفت نیز موفق بوده است. بر اساس آخرین گزارش ماهانه اوپک، تولید نفت ایران در ماه مارس به 2.546 میلیون بشکه در روز رسید. به نوبه خود، صادرات نفت در سه ماهه اول سال 2022 به 870 هزار بشکه در روز افزایش یافت که 30 درصد بیشتر از میانگین حجم صادرات در سال 2021 است. ایران آمار دقیقی را اعلام نمی کند. اما یک مقام ایرانی که نامش فاش نشده است این رقم را 1.5 میلیون بشکه در روز اعلام کرده است. با کمی اطمینان می توان در مورد حدود یک میلیون بشکه در روز صحبت کرد که بیشتر آن با تخفیف سنگین به چین می رسد که مقامات ایرانی از افشای آن خودداری می کنند. فرخ علیخانی، معاون تولید نفت شرکت ملی نفت ایران گفت: در صورت لغو تحریم‌ها، ایران می‌تواند ظرف یک ماه آینده به سطح قبلی تولید نفت بازگردد. و این بیش از 3.3 میلیون بشکه در روز است. بر این اساس، صادرات نفت ممکن است به سطح قبل از تحریم برسد. بنابراین نفت یک دلیل قدرتمند برای ایران در مذاکرات است.قیمت جهانی نفت بالای 100 دلار در هر بشکه است (در ماه مارس، نفت برنت به 139 دلار رسید. این بالاترین رقم از سال 2008 است). بنابراین، حتی در هنگام فروش نفت با تخفیف زیاد، رهبری ایران فضایی برای مانور دارد. به این ترتیب مجلس ایران سقف صادرات نفت و میعانات گازی در بودجه دولت را از 1.2 میلیون بشکه در روز به قیمت 60 دلار در سال گذشته (از مارس 2021 تا مارس 2022) به 1.4 میلیون بشکه در روز بر اساس نرخ 70 دلار در هر بشکه افزایش داد.با این حال، با وجود افزایش جریان دلارهای نفتی، تحریم ها همچنان بر زندگی ایرانیان تأثیر جدی می گذارد. نرخ تورم رسمی حدود 40 درصد است، برخی آن را حتی بیش از 50 درصد تخمین می زنند. نزدیک به نیمی از جمعیت 82 میلیونی ایران زیر خط فقر زندگی می کنند. نرخ بیکاری بر اساس برآوردهای غیر رسمی بسیار بالاتر از سطح رسمی 11 درصد است.الکس واتانکا، مدیر برنامه ایرانی در موسسه خاورمیانه (MEI، واشنگتن دی سی) معتقد است که "همه شاخص های اقتصادی حاکی از بدتر شدن وضعیت اقتصادی در ایران است. در هفته‌های اخیر اعتراضات متعددی در سراسر ایران برگزار شده است. رسانه های ایران اغلب از اخراج و اعتصاب کارگرانی که ماه ها حقوق نگرفته اند، از جمله در کارخانه های دولتی گزارش می دهند.قیمت ها هر روز در حال افزایش است. تنها در 22 اردیبهشت ماه قیمت محصولات اساسی مانند روغن نباتی، مرغ، تخم مرغ و شیر 300 درصد افزایش یافت و در همان روز ریال به حداقل مطلق 300 هزار ریال در هر دلار رسید.رهبری ایران با دوراهی مواجه است: یا بر اساس مصالحه در وین به دنبال رفع هر چه سریعتر تحریم ها باشد یا با استفاده از افزایش درآمدهای نفتی که هنوز اجازه انفجار کشور را نمی دهد، مذاکره را به تعویق بیندازند. روند، دستیابی به مزایای بیشتر در مذاکرات را ادامه داده و به موازات برنامه هسته ای خود را توسعه دهد.شاهین قبادی، سخنگوی شورای ملی مقاومت ایران، فیزیکدان هسته ای که 40 سال پیش به مخالفان پیوست، گفت ایران به ساخت سلاح هسته ای و طولانی کردن مذاکرات برای کسب فرصت جهت ساخت بمب اتمی عمل می کند. او به این نتیجه بر اساس داده های ارسال شده از ایران توسط سازمان اپوزیسیون مجاهدین خلق ایران رسید.این یک بیانیه مخالف است. اما یکی از اعضای نخبگان سیاسی ایران، نماینده سابق مجلس علی مطهری، در 24 آوریل 2022 در مصاحبه ای با "باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران گفت که ایران "از همان ابتدا" به دنبال ساخت بمب هسته ای بود، اما نتوانست محرمانه بماند.پریسا حافظی، روزنامه‌نگار مستقل ایرانی، در مقاله‌ای می‌نویسد: "افزایش قیمت نفت به ایران برای مذاکرات هسته‌ای زمان می‌دهد" (رویترز 03/01/2022). وی درباره سه مقام ایرانی آشنا با ایده‌هایی که در تهران در جریان است، می‌نویسد. آنها گفتند که رهبری ایران از افزایش شدید قیمت نفت الهام گرفته است و عجله ای برای احیای توافق هسته ای ندارد. یک مقام ارشد ایرانی که نخواست نامش فاش شود، گفت که برنامه هسته ای طبق برنامه مقرر پیش می رود و زمان به نفع آنهاست.در واقع، طی دو سال گذشته، ایران نیروگاه‌های غنی‌سازی اورانیوم خود را به سانتریفیوژهای کارآمد و مولد نسل‌های جدید IR-2m، IR-4، IR-5، IR-6 مجهز کرده است - در مجموع حدود 3200 واحد، و این علاوه بر آن 6100 سانتریفیوژ موجود از نسل اول IR-1 است. غنی سازی اورانیوم بیش از حد مجاز 3 تا 5 درصد آغاز شده است. در نتیجه، تا 19 فوریه 2022، طبق آخرین داده های آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران 2668 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین تا 5 درصد (300 کیلوگرم مجاز)، اورانیوم 20 درصد - 182.1 کیلوگرم تولید و ذخیره کرد. اورانیوم 60 درصد - 33.2 کیلوگرم (بر اساس برجام ممنوع است). ایران تولید اورانیوم فلزی غنی شده تا 20 درصد را آغاز کرده است که در این سند نیز ممنوع است.این واقعیت که ایران می تواند ظرف چند ماه سلاح هسته ای بسازد یک دروغ تبلیغاتی است. اگرچه جمهوری اسلامی ایران واقعاً قادر است ظرف چند ماه غنی سازی 90 درصد را آغاز کند، اما گاز در حال غنی سازی است و بخش اصلی کلاهک هسته ای اورانیوم فلزی غنی شده تا 90 درصد است. و حتی اگر گاز را به فلز تبدیل کنید، باز هم این یک بمب نیست. در قضیه پاکستان تقریباً 10 سال طول کشید تا از یک وسیله انفجاری به کلاهک جنگی برسد.توافق هسته ای ایده ال نیست اما هفت سال پیش، برجام یک پیروزی بزرگ برای دیپلماسی بین‌المللی بود که سال‌ها وضعیت غیرهسته‌ای ایران را تضمین کرد. و اکنون لحظه تعیین کننده ای در مبارزه برای حفظ رژیم عدم اشاعه هسته ای و تضمین امنیت در خاورمیانه و جهان فرا می رسد.انریکه مورا، فرستاده ویژه اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده ارشد روند مذاکرات وین، در روزهای 10 تا 12 مه، از پایتخت ایران دیدن کرد. وی با علی باقری کنی معاون وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی در مذاکرات وین دیدار کرد. نتایج مذاکرات منتشر نشد. رئیس مورا، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی جوزپ بورل، گفت که مذاکرات در تهران "بهتر از حد انتظار پیش رفت." وی گفت: پس از دو ماه وقفه، مذاکرات وین از سرگرفته شد و چشم‌انداز خوبی برای آن وجود دارد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفت: فرصت دیگری برای تمرکز بر حل و فصل مسائل باقی مانده وجود دارد و اگر آمریکا به تعهدات خود پایبند باشد، توافق معتبر بر سر برجام امکان پذیر خواهد بود.به نوبه خود، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفت: "در حال حاضر، توافق هنوز تضمین نشده است. ایران باید تصمیم بگیرد که آیا برای شرایط نامرتبط فشار خواهد آورد یا خیر. [منظور - تقاضای جمهوری اسلامی ایران در مورد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی -اشاره ولادیمیر ساژین] و اینکه آیا می‌خواهد به سرعت به توافقی برسد که منافع همه طرف‌ها را تامین کند یا نه؟"تقریباً همزمان با انریکه مورا، امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی در 12 مه وارد تهران شد. وی با آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران و ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. قطر به دنبال میانجی گری پس پرده در منطقه و جهان است و روابط آن با آمریکا و ایران به دوحه اجازه می دهد تا نقطه نظرات طرف مقابل را به همدیگر برساند.بنابراین، فعالیت دیپلمات ها، متخصصان آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین دولتمردان کشورهای مربوطه منجر به رفع بن بست در روند وین شد. علی باقری کنی و انریکه مورا ظاهراً تلاش موفقی برای ترسیم نقشه راه برای کار آینده در وین انجام دادند.اما باید توجه داشت که روند مذاکرات تحت تاثیر مسائل سیاسی داخلی چه در ایران و چه در آمریکا خواهد بود. با این حال، باید امیدوار بود که عمل گرایی و درک همگان از اهمیت جهانی برجام بیشتر شود و مصالحه ای پیدا گردد.

https://spnfa.ir/20220510/ایران-محور-معادله-آینده-خاورمیانه-10889217.html

2022

خبرها

fa_FA

ایران , برنامه اتمی ایران