دلایل اهمیت و نیاز مقاوم سازی ساختمانها در ایران
© Fotolia / Belish
اشتراک
روش‌های مدیریتی جدید و ابزار و لوازم ساختمانی جایگزین
بنابر مشاهداتی که در قرن بیستم در مورد زلزله خیز بودن سرزمین ایران صورت پذیرفته و با توجه به جمع اوری اطلاعات علمی لازم در این زمینه، توسط متخصصان و مراکز مطالعه تخصصی زلزله نگاری، باید اذعان داشت که ایران از نظر زلزله خیزی، از خطر پذیرترین نقاط جهان در اثر زلزله‌های شدید و پرقدرت لحاظ شده و رخ دادن زلزله‌های اخیر که بعضا با صدمات جانی و مالی فراوان در نقاط مختلف کشور اتفاق افتاده، خود گواه بر صحت این امر می‌باشد.
این در حالی است که باید اعتراف نمود، جلـوگیری و پیشگیری بغایت کامـل از زیان مالی و جانی پیرامون زلزله‌های شدید خیلی سخت و دشوار است و در این راه با افزایش میزان داده‌ها و اطلاعات درباره‌ی میزان لـرزه خیـزی کشـور، می‌توان با ایجاد فرآیند آموزش عمومی و اشاعه‌ی فرهنگ ایمنی، آگاهی و همچنین بررسی دقیق شرایط صدمه پـذیری سـاختمان‌هـا و شریان‌های حیاتی و تأسیسات زیربنایی و در پی آن مصون سازی درست و متکی بر قواعد صحیح ساخت و ساز، تـا حـد قابل قبولی از ضایعات و زیان‌های ناشی از زلزله‌های آتی را تقلیل داد.
از جمله روش‌ها و راه‌های ایمنی در برابر زلزله‌ها، مقاوم سازی بناها و رعایت اصول مهندسی ساخت و ساز می‌باشد. زیرا تجربه‌ی حاصل از زلزله در کشورهای مترقی در قیاس با کشورهای رو به پیشرفت این امر را ثابت می‌کند که آنچه سبب کم شدن زیان‌ها و اتلاف پدید آمده از زلزله می‌شود، ساخت و سازهای بادوام و پایدار و رعایت روش‌ها و اصول درست مهندسی می‌باشد و می‌توان گفت که زلزله در این کشورهای پیشرفته، کم و بیش مهار شده است.
از جمله موارد دیگر در روش‌ها و راه‌های ایمنی در برابر زلزله‌ها، ایمن سازی تزئینات و لوازم داخلی ساختمان و مورد وثوق و اطمینان حاصل پیدا نمودن از محکم بودن آنان است. از جمله‌ی این موارد می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره نمود:
- ساخت منزل براساس اصول و روش‌های مهندسی زلزله
- آشنایی افراد خانواده با نمود زلزله برای داشتن عملکرد صحیح در هنگام بروز حادثه و مفید بودن استفاده از کتاب و فیلم‌های آموزشی در این زمینه
- شناسایی نقاط ضعف منزل و ساختمان و اصلاح آن‌ها و معرفی نقاط امن ساختمان و منزل به افراد و اعضای خانواده و آموزش شیوه‌ی پناه گیری به آنان
- ایمن کردن شیشه‌ها بانوار چسب یا نایلون‌های بی‌رنگ و عدم آویزان کردن لوازم سنگین مانند گلدان از سقف و جایگزین کردن لوازم پلاستیکی سبک مانند ورق پلکسی یا پلی کربنات به جای لوازم شیشه‌ای به عنوان مقاوم‌ترین ماده‌ی شفاف در برابر عوامل طبیعی مانند زلزله وطوفان.
در واقع می‌توان گفت عامل جوی همانند طوفان و تگرگ و همچنین حوادث طبیعی مانند زلزله از مهمترین ویژگی‌های تعیین و انتخاب مصالح ساختمانی سازگار بوده که در بین انواع انان ورق پلی کربنات با توجه به شفافیت وآسیب ناپذیری و مقاوم بودن در استفاده از این ورق، ان را در لیست بیشترین میزان مصرف مصالح ساختمانی قرار داده است. اما شاید بپرسید اصلا پلکسی گلاس چیست؟ به طور کلی ورق پلکسی یک ورق سبک وزن است که نسبت به شیشه بسیار مقاوم تر و شفاف تر است.
سبک بودن وزن مصالح به کار برده شده در سازه، علاوه بر عدم تحمیل وزن اضافه به آن که خود عامل بسیار مهم در مورد مقاومت در برابر زلزله محسوب می‌شود و در سهولت حمل و نقل آن نیز نقش به سزایی ایفا می‌کند، از عوامل دیگر استفاده از مصالح مدرن امروزی همانند پلکسی می‌باشد.
در بیشتر ابزارها و مصالح ساختمانی مدرن علاوه بر استحکام و دوام، با توجه به مسئله‌ی عدم تبادل حرارتی، کاهش هزینه انرژی در فصول مختلف بسیار خود نمایی می‌کند که این خود در مناطق سردسیر و گرمسیر و حتی معتدل با توجه به اهمیت بهینه‌سازی میزان مصرف سوخت و انرژی الکتریکی از مهمترین خصوصیات آنان می‌باشد و در این بین ورق های پلکسی از این ویژگی مبرا نیستند.
بدون شک رعایت اصول ایمنی تا میزان زیادی می تواند از میزان تلفات جانی و مالی زلزله بکاهد. برخی از این اصول ایمنی عبارتند از:
- تهیه‌ی جعبه کمک‌های اولیه و کیف ایمنی وکپسول آتش‌نشانی و آموختن نحوه استفاده از آن و آموزش به افراد خانواده
- خارج کردن مواد آتش‌زا و خطرآفرین از خانه
- تهیه‌ی کارت شناسایی حاوی مشخصات فردی و آدرس منزل و تلفن‌های تماس ضروری وهمچنین گروه خونی، ونوع بیماری خاص و تهیه‌ی داروی ویژه در صورت نیاز
- استفاده از شاخه‌های نوین علم عمران همانند بهسازی لرزه‌‌ای با ارزیابی و شناسایی ضعف‌های سازه‌ها و روش‌های صحیح و علمی و در عـین حـال اقتصادی جهت مرتفع ساختن ضعف‌ها که با وجود محدودیت‌های زیر، تعیـین روش‌هـای بهـسازی در سـاختمان تحت تأثیر قرار می‌گیرد و دارای تنگناهایی می‌شود.
- استفاده از مصالح درست و با کیفیت در هنگام ساخت ساختمان
