اسپوتنیک - دانا استرول، معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه اظهار داشت که وزارت دفاع آمریکا معتقد است، روسیه و چین پس از پایان تحریم سازمان ملل متحد برای تحویل تسلیحات به ایران، علاقه بیشتری به معاملات با این کشور در حوزه دفاعی پیدا کردهاند و واشنگتن قصد دارد با این امر مقابله کند.
استرول یادآور شد که چین و ایران قبلاً یک توافقنامه همکاری جامع امضا کردهاند. به گفته وی، "روسها همچنین در حال مذاکره درباره توافقنامه انتقال تسلیحات" به ایران هستند. به گفته سخنگوی پنتاگون، فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین "در تلاش برای تقویت پتانسیل ایران در زمینه تسلیحات متعارف هستند".
معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه همچنین تصریح کرد: ارزیابی کنونی این است که چین یک استراتژی جهانی برای پیگیری ایجاد و ساخت سازههای نظامی در تمامی جهان از جمله خاورمیانه دارد.
اما آیا روسیه، چین و ایران باید منتظر تحریم های جدید در بخش تسلیحات باشند؟ ایالات متحده چگونه میتواند از فروش سلاح به ایران جلوگیری کند؟ برای یافتن پاسخ این پرسشها، اسپوتنیک با محمود شوری، پژوهشگر ارشد مسائل روسیه در مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام همکلام شده است:
همانطور که میدانید در چارچوب توافق برجام، پنج سال تحریم تسلیحاتی ایران به پایان رسید و عملا هیچ مانع قانونی بر سر راه تعاملات تسلیحاتی ایران با روسیه، چین و یا کشور دیگری وجود ندارد. اما آمریکاییها تلاش خود را میکنند تا با هر روش ممکنی مانع از همکاریهای تسلیحاتی ایران شوند. اگرچه که هنوز خیلی مشخص نیست که پس از برداشته شدن تحریمها چه توافقات و همکاریهایی میتواند بین دو کشور ایران و روسیه در زمینه تسلیحاتی شکل بگیرد، زیرا فارغ از بحث تحریمها یکسری موانع دیگر بر سر همکاریها وجود دارد. هم ایران به لحاظ شرایط مالی در وضعیت مساعدی نیست که بتواند خریدهای تسلیحاتی عمدهای از روسیه انجام دهد و هم احتمالا روسیه تمایلی ندارد که تسلیحات استراتژیک مورد نیاز ایران را در شرایط موجود به این کشور بفروشد.
از طرف مقابل آمریکاییها نیز ابزارها و امکانات خودشان را دارند که بر روی روند تعاملات تسلیحاتی ایران و روسیه تاثیرگذاری کنند؛ کما اینکه شاهد هستیم طی سالهای گذشته آمریکاییها به روشهای متفاوت این کار را انجام دادهاند. در جریان فروش اس-۳۰۰ به ایران با اینکه در چارچوب تحریمهای سازمان ملل قرار نمیگرفت، اما آقای مدودوف تصمیم گرفت که واگذاری این سامانه به تهران را به تعویق بیاندازد و تا زمان توافق برجام این سامانه دفاعی به ایران واگذار نشد. در این جا میخواهم به این نکته اشاره کنم که روسیه نیز مسائل خود را دارد و آمریکاییها نیز ابزارهای خود را دارند و به روشهای مختلفی در تلاش هستند تا مانع از همکاریهای تسلیحاتی ایران و روسیه شوند. البته آمریکاییها دیگر خیلی به دنبال تحریمهای بین المللی برای تسلیحات ایران نیستند و بیشتر در پی تحریمهای یکجانبه و ثانویه خواهند بود.
همین وضعیت در خصوص چین نیز صادق است اما نوع تسلیحاتی که این کشور میتواند به ایران بفروشد با نوع تسلیحات ارائه شده توسط روسیه متفاوت است و با توجه به نیازهای استراتژیک ایران احتمالا این روسیه است که میتواند تامین کننده نیازهای تهران باشد. در عین حال چینیها نیز در این روند قرار گرفته و آنها نیز ملاحظات لازم را در تعاملات دو جانبه با آمریکا حتما بر تعامل با ایران تسری میدهند.