تغییرات اساسی در راکت‌ها و موشک‌های خانواده فجر کدامند؟

به گزارش اسپوتنیک به نقل از «تسنیم»، علاوه بر راکتهای فجر-۴ و ۵ که با کالیبر ۳۳۳ میلیمتر بزرگترین راکتهای لوله پرتاب توپخانه‌ای کشور هستند، در سالهای اخیر پروژه‌هایی برای هدایت پذیر کردن راکتهای ۱۲۲ میلیمتری نیز انجام شده است.

مشاهده نمونه هدایت شونده از راکت توپخانه‌ای GMLRS در ارتش آمریکا سبب ایجاد موجی جدید در عرصه تسلیحات توپخانه‌ای شد. این راکت با برد حدود 70 کیلومتر و هدایت تا انتهای مسیر بر مبنای مکانیابی جهانی و رسیدن به خطای کمتر از 30 متر سبب کاهش نیاز به مهمات مصرفی و افزایش قابل توجه اثرگذاری آتش پشتیبانی توپخانه شد. مزیت دیگر هدایت شونده بودن مهمات توپخانه‌ای شامل گلوله‌ها و راکتها، آسیب جانبی کمتر است که خصوصاً در استفاده از آنها در نواحی نزدیک به مناطق غیرنظامی حائز اهمیت است.

در ایران در بین محصولات راکتی ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح راکتهای توپخانه‌ای فجر-1 تا 5 از پرکاربردترین محصولات هستند. راکتهای فجر-3 و 5 به عنوان نمونه‌های سنگین این خانواده در نیروی زمینی ارتش و سپاه و نیروی دریایی سپاه مورد استفاده قرار دارند. فجر-3 راکتی با طول 5.2 متر و کالیبر 240 میلیمتری و جرم 407 کیلوگرم و سرجنگی 85 کیلوگرمی است که از پرتابگر 12 تایی استفاده می کند و به برد 43 کیلومتر دست می یابد.

​فجر-5 هم با طول نزدیک به 6.5 متر، کالیبر 333 میلیمتر، جرم 915 کیلوگرم و سرجنگی 175 کیلوگرمی دارای برد 75 کیلومتر است. هر دوی این راکتها دارای نمونه‌ای با همین قطر اما طول کمتر و طبیعتاً پیشران کوچکتر و برد کمتر هستند به ترتیب به نامهای فجر-2 و 4 که کمتر شناخته شده هستند. فجر-3 و 5 توسط گروه‌های مقاومت اسلامی در لبنان و فلسطین نیز علیه اشغالگران صهیونیست مورد استفاده قرار دارند. فجر-5 دارای یک نمونه دو مرحله‌ای هم بوده که از پرتابگر تکی شلیک می‌شود و دارای برد 180 کیلومتر است.

راکتهای هدایت شونده در کنار نمونه‌های بدون هدایت می‌توانند برای انهدام اهداف خاص و گزینش شده از دشمن مانند مقرهای فرماندهی، محل تجمع افراد، ساختمانهای فنی و پشتیبانی، اتاقهای هدایت و کنترل پهپاد و تأسیسات رله مخابراتی دشمن مورد استفاده قرار بگیرند. ترکیب دقت بالا و سرجنگی قوی سبب می‌شود تا این اهداف شامل استحکامات، ساختمان‌های نسبتاً بزرگ و اهداف دارای محافظت ظاهری که صرفاً مختصات آنها در دسترس است نیز باشد.

از نکات ظاهری قابل ذکر در مورد راکت هدایت شونده فجر-4 محل نصب بالکهای کنترلی و تغییر نوع بالکهای پایدارساز انتهایی است. بالکهای کنترلی در این راکت به جای ناحیه دماغه نزدیک به بخش میانی بدنه نصب شده و بالکهای پایدارساز هم به جای نمونه مدور باز شونده از دور بدنه از نوع ثابت ذوزنقه‌ای و با ترکیب مشابه در بالکهای پایدارساز موشک فاتح-110 طراحی شده است.

​وضعیت بالکهای مذکور که همگی ثابت و بیرون از بدنه نصب شده‌اند نشان می‌دهد که فجر-4 هدایت شونده قابل استفاده از پرتابگرهای لوله‌ای فعلی مربوط به راکتهای 333 میلیمتری نیست.

ک نکته جالب پیرامون راکت فجر-4 هدایت شونده، به کارگیری آن به صورت هواپرتاب توسط هواپیماهای سوخو-22 فیتر نیروی هوافضای سپاه است. قبلاً به کارگیری راکت های توپخانه ای سطح به سطح به صورت هوا به سطح در دنیا سابقه داشته است و اینکار سبب افزایش برد قابل توجهی می شود ضمن اینکه در هزینه های توسعه سلاح هواپرتاب مد نظر هم صرفه جویی قابل توجهی صورت می گیرد.

با افزوده شدن این بخش درپوش‌دار به لوله پرتاب، عملاً فضای کافی برای قرارگیری فجر-5 هدایت شونده به صورت آماده شلیک و بدون نیاز به هرگونه فعالیت قبل از شلیک ایجاد شده و محدودیت‌های مذکور برطرف شده است.

نکته دیگر پیرامون فجر-5 هدایت شونده توسعه یک نمونه با برد 150 کیلومتر اما تک مرحله‌ای از این راکت است که با مشخصه GF-5LR2 مشاهده شده. این راکت در نمایشگاه دستاوردهای سازمان صنایع دفاع در عرصه رزم زمینی در خرداد ماه سال جاری مشاهده شد. علاوه بر برد بسیار بهتر در کنار قابلیت هدایت، نوع بالکهای پایدارساز انتهایی این سلاح نیز نسبت به فجر-5سی تغییر کرده است که ابهاماتی را در رابطه با نوع پرتابگر مورد استفاده ایجاد می‌کند.