این در حالی است که صنعت برق ایران به عنوان یک صنعت زیرساختی با چالش‌های متعددی مواجه بوده که استمرار این چالش‌ها باعث شده تا دستیابی به برق به یکی از مشکلات فضای کسب و کار و صنعت ایران تبدیل شود و جایگاه ایران را در رتبه‌بندی محیط کسب و کار با تغییر همراه نماید.
از این رو در این گزارش سعی شده تا ضمن ارائه آمار از علل و چرایی قطع برق در ایران و مقایسه این امر با سایر کشورها و مشکلات ناشی از آن، به چگونگی برنامه‌ریزی در مورد رفع این مشکل با روش‌های مختلف از جمله روش‌هایی با عدم وابستگی به برق شهری پرداخته شود. پس تا پایان گزارش ما را همراهی نمایید.
علل و چرایی قطع برق در ایران و خسارت‌های ناشی از ان
همان طور که مستحضرید امسال به دلیل شیوع کرونا، بسیاری از مراکز دولتی و خصوصی از جمله مدارس و اداره‌ها با تعطیلی گسترده‌ای روبه‌رو بوده‌اند و بر همین اساس مصرف گاز و برق نیز با کاهش چشم‌گیری همراه بوده است. اما با همه این تفاسیر باز شاهد قطعی مکرر برق در سطح کشور بوده که بنا بر گزارش‌ها و آمار واصله این قطعی‌ها در ماه‌های پیش رو گسترده‌تر هم خواهد شد. این در حالی است که با این که ایران جزو رتبه‌های برتر تولید گاز در جهان است، مازوت سوزی را جایگزین سوخت گاز نموده است.
مسئولین مربوطه طبق اخبار دریافت شده از مجلس در دفاع از عملکرد خود در قطعی برق، دلایل متعددی از قبیل استخراج رمز ارز، کمبود گاز و افزایش مصرف مشترکین خانگی را جزء عوامل عمده تکرار خاموشی‌های اخیر اعلام می‌دارند که هیچ کدام از این عوامل دلیل قانع کننده‌ای برای خاموشی خیابان‌ها، معابر و خسارات ناشی از این قطعی‌ها در صنعت و کسب و کار ایران نمی‌تواند لحاظ شود. در واقع علت این امر را می‌توان در سوابق موجود اصلاحات ساختاری مکرر، خصوصی‌سازی‌های ناکارآمد، اتلاف بالا و بهره‌وری پایین در بخش‌های تولید انتقال و توزیع، تداوم کسری بودجه و انباشت بدهی وزارت نیرو و رشد چشمگیر مصرف خانگی برق به ویژه در روزهای گرم سال و به‌طور ویژه و اختصاصی به دلیل کرونا در روزهای پیک زمستان و... مطرح نمود.
تمام عوامل بالا در کنار هم سبب شده است تا میزان خاموشی برق در ایران طبق آمار ارائه شده، 100 برابر بیشتر از کشورهای توسعه یافته شود به طوری که خاموشی در ایران در سال گذشته 1000 دقیقه برای هر مشترک در طول یک سال بوده در حالی که ادعای کشورهای در حال توسعه خاموشی کمتر از 10 دقیقه به ازای هر مشترک می‌باشد.
این در حالی است که برق زیرساخت اصلی زندگی مردم و صنعت یک کشور را تشکیل می‌دهد و قطعی‌های مکرر آن خسارات متعددی از جمله تعطیلی شرکت‌ها و کارگاه‌های کوچک تا مشاغل بزرگ‌تر مثل مرغداری‌ها، مراکز تولید مواد اولیه غذایی و ... را با خود به همراه خواهد داشت. در شرایطی که مردم به لحاظ اقتصادی در اوضاع ناخوشایندی هستند بی‌توجهی به تأمین انرژی مورد نیاز مردم غیر از ضرر زدن به زندگی اقتصادی آنها چه حاصل دیگری با خود به همراه خواهد داشت؟
حال با توجه به این بی‌تدبیری‌ها و خاموشی‌های مکرر، صاحبان صنایع و مردم عادی چه راه‌کاری را می‌توانند در پیش بگیرند تا در زیر سایه این بی‌برقی تحمیل شده، در زندگی روال عادی خود را دنبال نموده و صنعت و کسب و کارها هم با کمترین زیان به ادامه کار خود بپردازند؟ برای دستیابی به پاسخ این سوال و همچنین اطلاع از برخی روش‌هایی که دولت می‌تواند با الگو از کشورهای دیگر برای کمبود جبران برق در پیش بگیرد می‌توان تمهیدات زیر را در نظر گرفت.
تمهیدات لازم جهت رفع معضلات ومشکلات صنعت برق ایران:
- نظارت بر استخراج رمز ارز
- کاهش مصرف مشترکین خانگی با فرهنگ سازی و راهکارهای سازنده
- اصلاحات ساختاری
- خصوصی‌سازی‌های کارآمد
- اجرای تمهیداتی برای رفع اتلاف بالا و بهره‌وری پایین در بخش‌های تولید، انتقال و توزیع
- رفع کسری بودجه و انباشت بدهی وزارت نیرو
- استفاده از گاز به جای مازوت و...
راهکارهای برای جبران کمبود برق:
- سهمیه‌بندی برق مانند برزیل، نیوزلند، کانادا و ژاپن در بخش‌های مختلف دولت، صنعت و عمومی
- اصلاح تعرفه برق به صورت افزایش پلکانی مانند کوبا، آمریکا (کالیفرنیا)
- جایگزینی تجهیزات خانگی برقی با تجهیزات کم‌مصرف‌تر مانند نروژ و کالیفرنیای آمریکا به صورت ارائه یارانه و تخفیف جهت خرید لوازم کم مصرف ویژه مشترکان
- استفاده از ظرفیت وسایل ارتباطی مانند رادیو و تلویزیون به منظور مقابله با بحران برق
- جایگزینی وسایل پربازده با وسایل کم‌بازده مانند واگذاری لامپ‌های یارانه ای کم‌مصرف و وسایل سرمایشی
- همزمانی تمرکز با بحران برق بر روی بخش صنعت و کشاورزی بر حمایت کامل از صنایع همانند کشورهای پیشرو
- به کار گیری روش کاربردی جبران قطعی برق برای مصارف عمومی و صنعتی با دیزل ژنراتور و موتور ژنراتور با محدوده قدرت الکتریکی متفاوت جهت مصرف خانه‌ها، فروشگاه‌ها و دفاتر کوچک و برای مجتمع‌های اداری بزرگ، کارخانه‌ها و مراکز صنعتی و....
همان طور که در ابتدای گزارش مطرح شد نقش برق و انرژی الکتریکی با گسترش روزافزون استفاده از این انرژی، از زنـدگی روزمره تا فعالیت‌های صنعتی و خدماتی بر کسی پوشیده نیست و از آنجا که قطعی‌های مکرر برق به دلایلی که در بالا ذکر شد و همچنین وجود احتمال نقص فنی در سیستم‌های تأمین برق می‌تواند ضررهای جبران‌ناپذیری را به بدنه صنعت و کسب و کارهای وابسته به برق وارد کند، باید در بکارگیری تمهیداتی به جهت رفع این معضل و به حداقل رساندن جبران ضرر و زیان‌های ناشی از آن کوشید به طوری که راهکارهای در پیش گرفته شده از جمله راه‌کار تأمین برق اضطراری قطعاً می‌توانند از راهکارهای اساسی برای جبران و پیشگیری از خسارت قطعی برق باشند.
در این بین مولدهای برق تا قدرت 2 الی 3 مگاوات به عنوان مولدهای تأمین‌کننده برق اضطراری بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مناطقی که دارای مصرف محدود می‌باشد و همچنین مولدها با قدرت بالاتر در ﺻﻨﺎیع بزرگی همچون ﻧﻔﺖ، ﮔﺎز، ﭘﺘﺮوﺷﻴمی و کارخانجات تولیدی و صنعتی می‌توانند بخش عظیمی از خسارت ناشی از قطعی برق را جبران نمایند.
در پایان نیز باید متذکر شد که مطابق با آمار و پیش بینی‌های صورت گرفته درباره نیاز الکتریکی و برق صنعت ایران، به دلیل میزان ظرفیت موجود در کشور جهت تولید انرژی برای تأمین تقاضای روز افزون در بخش‌های مختلف و همچنین جبران انرژی مربوط به جهت نیروگاه‌هایی که از رده خارج می‌‌شوند، مقدار نیاز به این انرژی در ایران در آینده بیش از 100 گیگاوات خواهد بود که با توجه به این امر، توجه به تأمین نیرو برای صنایع و مشاغل و ساختمان‌ها باید در دستور کار دست اندر کاران وزارت نیرو قرار بگیرد تا علاوه بر پایان دادن به قطعی‌های مکرر، نیاز روزافزون جامعه به این تکنولوژی نیز رفع گردد و با اتخاذ تصمیمات درست عرصه را برای فعالیت صنایع و کسب و کارهای وابسته به برق هموار نمود.
