اسپوتنیک – در این انتخابات دونالد ترامپ، رئیس جمهور کنونی آمریکا و کاندیدای حزب جمهوری خواه با جو بایدن، کاندیدای حزب دموکرات ها، با یکدیگر برای رسیدن به کاخ سفید در چهار سال آینده با یکدیگر، رقابت نزدیک و همراه با حاشیه ای به نمایش گذاشتند و پس از آغاز شمارش آرا و براساس آمار منتشر شده این کاندیدای حزب دموکرات است که توانسته بر رقیب جمهوری خواه خود پیروز شود. البته دونالد ترامپ، به شمارش آرا در برخی ایالت های این کشور اعتراض کرده و با طرح شکایت، خواستار بازشماری آرا شده است.
حال اگر جو بایدن با کنار زدن دونالد ترامپ، وارد کاخ سفید شود، چگونه سیاستی را در قبال ایران و منطقه خاورمیانه پیش خواهد گرفت. تغییراتی در روند برجام، روند عادی سازی اسرائیل با کشورهای عربی و سیاست های این کشور در عراق و افعانستان تغییراتی بوجود می آید؟
محمد مرندی، رئیس گروه مطالعات آمریکا، استاد دانشکده زبان و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، برای روشن شدن این مسائل با خبرنگار اسپوتنیک به گفتگو نشست.
آنچه که برای ایران مهم است، اینست که ما با آمریکا توافقی به نام برجام داشتیم و با تمام ضعف ها و قوت های آن و تمامی دعواهایی که در کشور بود، به آن وفادار بودیم و این توافق را به طور کامل اجراء کردیم و کسی را نیز فریب ندادیم. اما آمریکا در زمان باراک اوباما و جو بایدن، آنها آغازگر این فشار حداکثری ترامپ بودند و ایده آنها بود. فشار بر مردم و اعمال تحریم هایی، همچون تحریم دارو و آسیب وارد کردن به مردم ایران، ابتکار عمل اوباما و بایدن بوده است. به طور کلی حزب جمهوری خواه و دموکرات ها، تفاوتی با یکدیگر ندارند و تنها احتمال دارد تغییراتی در تاکتیک های خود بوجود آورند.
پس از توافق، قرار بر این شد که یکسری اقداماتی را آنها و اقداماتی را ما صورت دهیم که ما به توافق خود عمل کردیم و کسی نیز نمی تواند بگوید که به تعهدات خود پایبند نبودیم. آژانس نیز تایید کره که ایران به تمامی تعهدات خود پایبند بوده است. اما آمریکاییها در زمان اوباما و بایدن به تعهدات خود پایبند نبودند.
در دوران ریاست جمهوری ترامپ، او به طور کلی این توافقنامه را پاره کرد و به هیچیک از تعهدات خود عمل نکردند و تحریم های جنایتکارانه اوباما و بایدن را بلکه شدیدتر از سر گرفت. از اینرو تنها موضوعی که برای ایران مهم است، اجرای کامل توافق برجام است. تا زمانی که آمریکایی ها به طور کامل توافق برجام را اجراء نکنند و به خساراتی که طی این سال ها بخاطر رفتار آمریکایی ها به کشور ما وارد شده، به نوعی جبران نشود، توافق برجام را به هیچ عنوان به صورت کامل اجراء نمی کنیم، به این دلیل رابطه با آمریکا یک موضوع دیگر نیز دارد و آن شهادت حاج قاسم سلیمانی است. پس تا زمانی که آمریکا برجام را به صورت کامل اجرا نکند و خسارات واره را جبران نکند، ایران نیز برجان را به طور کامل اجرا نمی کند. اما برای تغییر در رابطه با آمریکا، علاوه بر تمامی این موضوعات، باید تکلیف موضوع شهادت حاج قاسم سلیمانی و جنایت آمریکا که یک پرونده جداگانه است، باید روشن شود.
بنابراین اگر بایدن به کاخ سفید راه یابد، آنچه که برای ایران ملاک است، پایبندی 100 درصدی آمریکا به تعهدات خود و جبران خسارت های وارد شده می باشد.
در منطقه، رابطه بایدن با اردوغان، محمد بن زاید و محمد بن سلمان رابطه بسیار خوب و نزدیکی نیست، اما در مقابل رابطه بسیار نزدیک و مستحکمی با اسرائیل دارد. به طور کلی نباید انتظار تغییر عمده ای در سیاست خارجه آمریکا در خاورمیانه داشت. اهداف آمریکا چه جمهوری خواه و چه دموکرات ها تفاوتی با یکدیگر ندارد و تنها احتمال دارد تغییراتی بوجود بیاد و فاصله برخی همچون اردوغان و محمد بن زاید و آقای پوتین و دولت روسیه به دلیل خصومتی که دموکرات ها نسبت به روسیه پیدا کردند، بیشتر بشود ولی سیاست کلی آمریکا تغییری نخواهد کرد.
در خصوص خروج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه می توان به این نکته اشاره کرد که یکی از شعارهای ترامپ این بود که نیروهای این کشور را از جنگ بیرون می کشد و به این اشغالگری ها خاتمه می دهد که دروغ بود و رخ نداد. این اشغالگری در افعانستان، سوریه و عراق ادامه دارد و ترامپ که ادعای خروج داشت، این اقدام را انجام نداد . قطعا از اهداف بایدن هم پایان اشغالگری نیست، ولیکن هزینه هایی که به آمریکا تحمیل می شود و شرایط بین المللی، اقتصادی و داخلی این کشور، به گونه ای است که ادامه اشغالگری برای آمریکا سخت تر می شود و هزینه بالای برای آنها دارد، بنابراین آمریکا خواه ناخواه مجبور به خروج و پایان اشغالگری است.
فواد ایزدی، کارشناس مسایل آمریکا، عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان و دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، نیز به خبرنگار اسپوتنیک گفت:
جو بایدن اعلام کرده که مخالف فشار حداکثری و مخالف خروج آمریکا از برجام است. زمانی که نامزد حزب دموکرات اعلام می کند که سیاست های دولت قبلی شکست خورده، این یک نکته مثبت و یک پیروزی برای دولت و مردم ایران است.
سیاست بایدن به هرگونه ای باشد، قاعدتا فشار حداکثری نخواهد بود و این نوع سیاست باید تغییر پیدا کند. حال اگر بایدن به توافق برجام به صورت مشروط بازگردد، این مسئله دیگری است ولی اینکه سیاست فشار حداکثری ترامپ، از بین می رود، نکته مثبتی است.
دولت بایدن نسبت به فعالیت های رژیم سعودی اعتراض داشته است. دولت های عربستان، امارات و... که در دوران ریاست جمهوری ترامپ به راحتی عمل می کردند، باید شاهد تغییراتی باشیم.
جو بایدن نیز همانند ترامپ معتقد است که نیروهای زیاد آمریکایی در منطقه برای این کشور مفید نبودند. آمریکایی ها جایگاهی در منطقه غرب آسیا ندارند و باید منطقه را ترک کنند و این نکته ای است که به نظر هم دونالد ترامپ و هم جو بایدن متوجه آن شده اند.
