چند روز پس از اینکه AstraZeneca آزمایشات بالینی واکسن کووید ۱۹ خود را در ارتباط با بیماری عصبی نامشخص یکی از داوطلبین که در تحقیقات شرکت کرده بود، متوقف کرد، شرکت داروسازی بریتانیایی سوئدی طرح ۱۱۱ صفحه ای آزمایشاتی را منتشر کرد که در آن قول داد داروی کروناویروس « با تاثیر ۵۰ درصدی » از این ویروس محافظت خواهد کرد. این اولین بار بود که AstraZeneca مورد دوم بیماری جدی را در یکی از شرکت کنندگان فاز سوم آزمایشات در بریتانیا تشخیص داد.
شرکت آزمایشات در بریتانیا را ازسر گرفته است، علی رغم اینکه یکی از شرکت کنندگان دچار التهاب نخاعی شده است و علائم داوطلب دوم باید تایید گردد. ضمن اینکه نیویورک تایمز با استناد به منابع آشنا به شرایط، حدس می زند که فرد دوم همان عوارض جانبی را داشته که AstraZeneca هیچ گاه قبلا در خصوص آن اطلاع نداده است. در مقاله The Telegraph آمده است: به نظر می رسد که « توقف اول ماه ژوئیه به صورت علنی اعلام نشده اما دادگاه آن از سرگرفته شد.»
علی رغم لزوم اجرای تحقیقات عمیق تر پس از دو مورد بیمار جدی، AstraZeneca آزمایشات را در بریتانیا، برزیل، هند و آفریقای جنوبی از سر گرفت، اگرچه آزمایشات در آمریکا پس از قول و قرارهای انستیتوی ملی بهداشت هنوز متوقف هستند. دکتر آویندرا نات، رئیس و مدیر تحقیقات ویروس شناسی در انستیتوی ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی به سی ان ان گفت: « سطح بالای NIH بسیار نگران کننده است.»
کارشناسان FDA نیز موضع مشابه دارند.
استیون هان کمیسارFDA در مصاحبه ی لایو اینستاگرام با سناتور جمهوری خواه آمریکا تیم اسکات از کارولینای جنوبی گفت: « ما اینجاییم، تا از جامعه آمریکایی دفاع کنیم، ما قصد داریم تا کار بسیار مهمی را با شرکت انجام دهیم تا مشخص کنیم که آیا مشکل جدی امنیتی وجود دارد یا خیر.»
هان افزود: « ما همه حقایق را در دست نداریم به همین دلیل دلایل آنرا نمی دانیم اما باید این موضوع را واقعا مطالعه و بررسی کنیم. مسئولیت اصلی ما، امنیت ملت آمریکاست.»
AstraZeneca بارها انتقادات جامعه علمی به خاطر عدم شفافیت را رد کرده است.
ویلیام آ. هسیلتین، دکتر فلسفه، پرفسور سابق مدرسه پزشکی هاروارد و مدرسه بهداشت اجتماعی هاروارد به فوربس گفت: « جزئیات توقف آزمایشات AstraZeneca به طور کامل افشا نشد و بحث و گفت و گوهای داخلی نیز فاش نشده اند. خوب است که می بینیم آنها آزمایشات را به خاطر امنیت جان بیمار متوقف کرده اند اما نبود شفافیت از طرف شرکت داروسازی دلیلی برای احتیاط است. این واکسن برای نجات زندگی و بازگشت جهان به حیات عادی است اما چرا جامعه و مردم برای دانستن دستاوردهای روزانه دارو مجاز نیستند؟ مردم باید بیشتر درباره وضعیت امنیتی مورد نظر بدانند.»
بازی خطرناک
سند مربوط به وقفه آزمایشات بالینی داروی AstraZeneca ضد کروناویروس، خطراتی را در ارتباط با استفاده بیش از حد از فناوری جدید آزمایش نشده آدنوویروس شامپانزه نشان داد. در تمایز با، آدنوویروس انسانی که به صورت گسترده مطالعه شده و به طور موثر برای تولید برخی واکسن ها و دارو مورد استفاده قرار گرفته است، آدنوویروس شامپانزه هیچ گاه قبلا حتی در یک واکسن مورد تایید در کل جهان استفاده نشده است. به عقیده دانشمندان روسی، جنبه اصلی آن نبود تحقیقات طولانی مدت این واکسن هاست در واقع هیچ کس نمی داند که آیا آنها خطر سرطان را به همراه دارند یا بر روی باروری تاثیر می گذارند.
آدنوویروس انسان در برخی شرکت های داروسازی برای تولید واکسن کووید ۱۹ استفاده می شود. CanSino چینی و Johnson&Johnson آمریکایی و همچنین واکسن روسی Sputnik V که توسط مرکز تحقیقات علمی گامالئی تهیه شده است.
Sputnik V روسی: اولین داروی ثبت شده ضد کووید ۱۹
۱۱ اوت انستیتوی روسی گاملئی رسما اولین واکسن با نام Sputnik V در جهان را ثبت کرد، پس از آنکه ۲ مرحله موفقیت آمیز آزمایشات تایید کردند که این واکسن قادر است ایمنی علیه ویروس در تمامی داوطلبانی که در آزمایشات شرکت کردند، ایجاد نماید. در حال حاضر در روسیه مرحله سوم آزمایشات بالینی پس از ثبت دارو انجام می شود که تقریبا ۲۰۰۰ نفر در آن شرکت کرده اند.
واکسن آدنوویروسی شامل دو آمپول است که به ترتیب و با وقفه ی سه هفته ای تزریق می شوند.
صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه درباره طرح تولید ۵۰۰ میلیون دوز واکسن طی سال آینده خبر داد. انتظار می رود که تولید و آزمایشات بالینی در پنج کشور نیز انجام شوند.
پیشتر در ماه سپتامبر مجله معتبر پزشکی The Lancet نتایج فاز اول و دوم آزمایشات واکسن Sputnik V روسی را منتشر کرده و نتیجه گیری کرد که داروی روسی بی خطر و موثر بوده و دانشمندان عوارض جانبی جدی در آن مشاهده نکرده اند.
