وزیر دفاع و وزیر امور خارجه هند در تاریخ 6 و 8 سپتامبر از تهران بازدید کردند. مقامات هندی در این سفر با همتایان ایرانی خود در مورد افغانستان ، پروژه های مشترک انرژی و زیربنایی ، به ویژه توسعه بندر چابهار ایران در اقیانوس هند گفتگو کردند. روابط ایران و هند رو به گسترش است، اکنون سوالات بسیاری در خصوص نقش ایران در مثلت "هند، چین، ایران" به وجود آمده است؟ در این راستا خبرگزاری اسپوتنیک با اقای پیر محمد ملازهی، استاد ارشد و کارشناس مسائل افغانستان، پاکستان و هند به گفتگو نشسته است.
آیا فعالیت های دیپلماتیک هند می تواند پاسخی به رشد همکاری های ایران و چین، همچنین تقویت نفوذ چین در منطقه به لطف همکاری استراتژیک با ایران باشد؟
واقعیت این است که یک جریانی در منطقه وجود دارد که دو نگاه متفاوت در ان جریان است. یک نگاه آمریکایی هست که تحت عنوان "ایندیا پاسیفیک" مطرح است و یک نگاه چینی تحت عنوان "پاسیفیک ایندیا" مطرح است که اینها در واقع به نوعی در سطح منطقه یارگیری می کنند. محور یارگیری آمریکایی ها هندوستان و محور یارگیری چینی ها پاکستان است. پاکستان و افغانستان نیز با هم رقابت دارند، از طرف دیگر چین و هند نیز با یکدیگر رقابت دارند. آمریکایی ها به دنبال این هستند که به نوعی چین را تحت کنترل و مهار خود قرار دهند و از بالا رفتن چین از نردبان قدرت جهانی بالا رود و آمریکایی ها را به عقب بیندازد، زیرا امریکایی ها هنوز فکر می کنند که باید به عنوان قدرت اول جهانی عمل کنند و معتقد اند که قرن 21 باید قرن امریکای باقی بماند اما همه شواهد حکایت از این دارد که امریکا دیگر نه به خاطر قدرت اقتصادی و ساختار سیاسی اش نمی تواند این کار را ادامه دهد. این چین است که یواش یواش دارد به قدرت جهانی تبدیل می شود، زیرا تمامی شاخص های قدرت جهانی چه سنتی و چه مدرن را دارد.
بنابراین این مسئله که هند با چینی ها در چه سطحی می تواند همکاری کند بر می گردد به سیاستی که هندی ها در گذشته در ارتباط با نهضت عدم تعهد در دوران جنگ سرد انجام می دادند، ایا در شرایط کنونی هند می تواند همچنان به این سیاست وفادار باشد یا نه؟ نگاه هندی ها به نظر من با نگاه چینی ها در این رابطه کم و بیش یکسان است، هر دو معتقدند که نباید یک قدرت هژمون در دنیا وجود داشته باشد، باید قدرت چند قطبی در جهان وجود داشته باشد. بنابراین گفتگوی هند و چینی ها در قالب منطقه ای بر اساس منافع ملی و امنیتی در سطح منطقه ای و بین المللی است.
اصل ثبات و صلح در افغانستان هم خواسته چین و هم خواسته هند است، اگر این ثبات انجام شود، چینی ها از طریق جاده کمربند افغانستان و ایران را در ان بگنجانند، هدف بلند مدت خود را پیگیری کنند. هند و امریکا نیز می توانند سطح نفوذ خود را در منطقه حفظ کنند.
آیا هند می تواند چین را از بخشهای خاصی از بازار ایران بیرون کند یا حتی رشد نفوذ چین در ایران را مهار کند؟
خیر، ایران اگر قرارداد 25 ساله استراتژیک خود با چین را به مرحله نهای برساند و بر اساس ان چین 400 میلارد دلار در بخش های اصلی نفت و گاز سرمایه گذاری کند، اگر ان به تصویب برساند. هند دچار چالش در موقعیت خود در بندر چابهار باشد. زیرا در بخشی از چابهار مربوط به خط آهن چابهار به هند، با همکاری ایران و چین، دچار چالش می شود.
ایران به لحاظ عملیاتی امکان حفظ روابط خود در مثلث ایران، هند، چین را دارد و منافع ایران در این است که یک جانبه با هیچ قدرتی در سطح منطقه یا بین المللی که باعث تردید راهبرد کاری با ایران شوند، را انجام نمی دهد. هندوستان و چین در مسائل مختلف رقابت های جدی دارند، اگر این رقابت ها به سمت ایران کشیده شود، ایران یک فرصت هایی بدست می آورد، به عنوان مثال هند تا به حال در چابهار به تنهایی حضور داشته است، اما با همکاری بیشتر چین و ایران، چین نیز می تواند در این پروژه حضور داشته باشد و چین نیز که بیاید، هندی که تا حالا کند کار کرده است و سرمایه گذاری خود را به صورت کامل انجام نداده است باعث می شود که این طرح را سریعتر انجام دهد. بدینوسیله برای ایران این فرصت به وجود می اید که از همه امکانات هم هند، چین و حتی از امکانات سایر کشورها برای توسعه ملی و به خصوص مناطق چابهار وجنوب ایران انجام دهد.
