روز پنجشنبه کاردار سفارت امارات متحده عربی در رابطه با تیراندازی به کشتی های ماهیگیری ایرانی توسط گارد ساحلی امارات به وزارت امور خارجه ایران در تهران احضار شد. طرف ایرانی امارات متحده عربی را به اقدامات غیرقانونی متهم کرد و خواستار آزادی افراد بازداشت شده این حادثه شد. علاوه بر این، طبق گفته های تهران، ابوظبی برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه در آینده باید جبران خسارات وارده را بپردازد.
در رابطه با تبعات این حادثه با دکتر مانی محرابی، هیئت علمی اندیشکده روابط بین الملل ایران به گفتگو نشستیم.
به نظر شما این می تواند یک نوع تهدید برای به راه انداختن جنگ باشد؟ آیا این حادثه یک تحریک از سوی امارات متحده عربی در زمینه توافق با اسرائیل بود؟ آیا ایالات متحده می تواند پشت این حرکت ایستاده باشد؟
امارات متحده عربی در چند زمینه مانند مسائل اقتصادی و امنیت انرژی به جمهوری اسلامی ایران وابسته است و از این لحاظ در تحریک ایران سودی را برای خود متصور نیست. ضمن اینکه به دلایل متعدد مانند وسعت سرزمینی، توان نظامی و متحدان منطقه ای ایران در سطح خاورمیانه، امارات متحده عربی اساسا توانایی رویایی نظامی با ایران را ندارد تا بخواهد آغازگر درگیری نظامی باشد. از سوی دیگر، رژیم اسرائیل قصد دارد تا با توافق با امارات، کمی از شکست خود در توافق قرن را حداقل از لحاظ رسانه ای جبران کند. از این رو هم امارات، هم رژیم اسرائیل و ایالات متحده به خوبی می دانند این توافق پیش از آنکه یک توافق سیاسی باشد، یک بازی رسانه ای ست، به همین دلیل بسیار بعید است امارات در این زمینه قصد ارسال پیام به جمهوری اسلامی ایران را داشته باشد.
آیا ایران می تواند امارات را ملزم به پرداخت خسارت کند؟
بله قطعا، این یک اتفاق دیپلماتیک است و در صحنه دیپلماسی به طور معمول قانون حکم فرماست، دستگاه دیپلماسی ایران نیز می تواند بر اساس قوانین بین المللی به احقاق حقوق خود بپردازد. ایران از احرم های فشار قابل اتکایی در زمینه مراوده با امارات نیز برخوردار است که در صورت بهره گیری صحیح از آنها احتمال موفقیت بالایی نیز خواهد داشت.
مجموعا این تنش ها را چگونه ارزیابی می کنید؟
با توجه به مواردی که بیان شد بسیار بعید است در پشت پرده این رویداد شاهد یک برنامه ریزی سیاسی در سطح سران امارات متحده عربی باشیم. خطای صورت گرفته را باید از منظر سیاست های خرد امارات بررسی کرد، مانند دستورات ابلاغی به گارد ساحلی، نوع نظارت بر این گارد و نهایتا عدم تبحر این نیروها در کنترل شرایط. زیرا همانطور که عرض کردم امارات متحده عربی اساسا فاقد توانایی مقابله با ایران در بعد نظامی بوده و تبعا تحریک ایران به اقدام نظامی نیز برای این کشور یک عمل کاملا غیرعقلانی محسوب می شود. نوع برخورد تهران با ماجرا و شیوه پیگیری دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران نیز نشان می دهد ایران خواستار فشار بر امارات با هدف عدم تکرار این ماجرا و عدم تضییع حقوق شهروندان ایران در موارد مشابه است.
