اسپوتنیک - مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه در جریان یک سخنرانی آنلاین برای شرکت‌کنندگان در نشست اندیشکده‌ای در بروکسل، پایتخت بلژیک اعلام داشت که محور گفت‌وگوهای واشنگتن و کشورهای اروپایی، قطعنامه پیشنهادی آمریکا به شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران خواهد بود.
پمپئو تصریح کرد: آمریکا در هفته‌های آتی نیز به مذاکره با کشورهای اروپایی ادامه خواهد داد تا قطعنامه پیشنهادی آمریکا درباره تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تصویب شود. وزیر امور خارجه آمریکا همچنین مدعی شد که در صورت لغو تحریم تسلیحاتی، ایران خواهد توانست جنگنده از چین و روسیه بخرد.
آیا کشورهای اتحادیه اروپا از تلاش‌های ایالات متحده برای جلوگیری از قطع تحریم تسلیحاتی علیه ایران حمایت خواهند کرد؟ در صورت حمایت اتحادیه اروپا از ایالات متحده موضع روسیه و چین چگونه خواهد بود؟ آیا کشورهای اروپایی، روسیه و چین علاقمند به دستیابی ایران به "تسلیحات گسترده" هستند؟
نیکولای کژانوف، محقق ارشد انستیتوی اقتصاد جهانی و روابط بین الملل روسیه در این خصوص به اسپوتنیک گفت:
به چندین علت، پیش بینی در حال حاضر بسیار دشوار است. اتحادیه اروپا به وضوح در مورد موضع خود در مورد قطع یا تمدید تحریم در رابطه با ایران تصمیم نگرفته است. تمایل اروپایی‌ها برای پذیرش نقطه نظر آمریکایی‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. اولا، میزان تمایل به حمایت از ایران در اتحادیه اروپا چه میزان است. تجربه گذشته نشان داده است که اتحادیه اروپا فراتر از اظهارات سیاسی نمی‌رود. ثانیا، همه چیز به میزان نگرانی اتحادیه اروپا از فعالیت ایران در منطقه بستگی دارد. نگرش (اتحادیه اروپا) نسبت به رفتار تهران در خاورمیانه متفاوت است. کشورهای اتحادیه اروپا، علاقمند به تحریم تسلیحاتی هستند، اما این امر از چند جهت قابل اجرا است. یعنی اتحادیه اروپا دوست دارد این تحریم را از میان بردارد، اما در عین حال ایران به سیستم تسلیحاتی پیچیده که به این کشور اجازه می‌دهد فعالیت‌های خود در منطقه، در درجه اول از طریق نظامی، را تشدید کند، دستیابی پیدا نکند.
این را باید در نظر داشت که از نظر ما، اتحادیه اروپا همچنان انگلیس را به عنوان عضوی از خود در نظر می‌گیرد، حال آنکه انگلیس دیگر بخشی از اتحادیه اروپا نیست. لندن در تلاش برای ایجاد یک سیستم جدید از روابط به شدت متکی به ایالات متحده با سایر کشورها پس از برگزیت است. قاره اروپا فکر خواهد کرد که آیا موضع ایالات متحده را بپذیرد یا نه، اما لندن ممکن متمایل به پذیرش پیشنهاد آمریکا برای تمدید تحریم‌ها باشد.
از نقطه نظر آمریکایی‌ها، همه چیز خیلی روشن نیست. اظهارات پمپئو از یک سو بیانگر موضع کاخ سفید است و از سوی دیگر باید در نظر داشت که یک جنگ روانی بین ایالات متحده و ایران در جریان است. آمریکایی‌ها می‌توانند با چنین اظهاراتی ایران را تحت فشار قرار دهند.
این امکان وجود دارد که در آستانه بحث درباره این موضوع در شورای امنیت سازمان ملل، ایالات متحده سهم خود را با شانتاژ اروپا، روسیه و چین درباره آمادگی راه اندازی مکانیزم تحریمی پیش بینی شده در توافق هسته‌ای برای بازگرداندن کامل رژیم تحریمی علیه ایران، افزایش دهد. در عمل، آنها ممکن است مایل باشند توافق با سختگیری کمتر که محدودیت‌های جزئی در تامین اسلحه را فراهم می‌کند، بپذیرند. این را باید در نظر داشت که برای همه بازیگران، شروع فعالیت تسلیحاتی ایران نامطلوب است. حتی همین روسیه و چین از نظر من دوست دارند این روند به تدریج پیش برود و تهران سلاحی به دست نیاورد که باعث تغییر چشمگیر تعادل قدرت در منطقه شود. از این جهت، به نظر می رسد که ایجاد فشار روانی بر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی ایالات متحده به اندازه‌ای است تا آنها را به توافقی برساند که مناسب همه اعضای شورای امنیت سازمان ملل باشد.
موضع روسیه و چین در مورد تحریم تسلیحاتی کاملاً واضح تر است، اما کسانی که اتحادیه اروپا به آنها ملحق می شوند، نقش مهمی ایفا خواهند کرد. آمریکایی‌ها در حال تلاش برای ایجاد ائتلاف در شورای امنیت سازمان ملل هستند. اگر آنها موفق به دریافت حداقل حمایت جزئی از اروپایی ها شوند، سؤال این خواهد بود که روسیه و چین چگونه رفتار خواهند کرد. برای روسیه و چین، ایران بازاری جالب برای (عرضه) تسلیحات است، اما در اینجا موضوع پرداخت توسط ایران مسئله‌ای حاد است. با در نظر گرفتن منافع روسیه و چین برای افزایش حضور خود در بخش عرب نشین خلیج فارس، این تردیدها به وجود می آید که آیا لازم است در آینده نزدیک ایران به صورت انبوه مسلح شود؟
ظهور یک بلوک قدرتمند اروپایی-آمریکایی می تواند بر مواضع این کشورها تأثیر بگذارد. بعید است که آنها از تمدید یک تحریم تمام عیار حمایت کنند، اما ممکن است موضعی خنثی داشته باشند که این امر در واقع به معنای پشتیبانی خواهد بود. این گزینه را نیز نمی توان رد کرد.
