تاریخچه برخی از ماهواره های ایران

به گزارش اسپوتنیک، محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران با اتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر از آمادگی ایران برای پرتاب ماهواره‌های ظفر 1 و 2 خبر داد.

آذری جهرمی نوشت: با تلاش دانشمندان جوان ایرانی، "ماهواره‌های ظفر 1 و 2" که تستهای موفق خود را پشت سر گذاشته‌اند، امروز راهی پایگاه فضایی می‌شوند تا به زودی فرآیند قرار گرفتن آنها در مدار طی شود این «ماهواره»‌ و «ماهواره‌بر» هر دو یک گام تحقیقاتی مهمند به امید موفقیت.

تاریخچه برخی از ماهواره های ایرانی

پروژه ی ماهواره ای ایران مانند پروژه های هسته ای، در پیش از انقلاب اسلامی ایران پایه گذاری شد و پس از چند سال تاخیر، مجددا این قطار شروع به حرکت کرد. اولین نشانه های فعالیت ایران در زمینه ی ساخت ماهواره، در سال 1356 نمایان شد؛ ایران با ثبت سه نقطه مداری (ناهید1، ناهید 2، ناهید 3)، نام خود را به عنوان نهمین کشور پرتاب کننده ماهواره ثبت کرد اما هیچ یک از این سه نقطه ی مداری به سرانجام نرسید و ماجرا از جای دیگری دنبال شد. در اصل فاصله ی حقیقی این ماجرا تا پرتاب اولین ماهواره از ایران، بسیار زیاد است.

مصباح 1

ماهواره ی مصباح 1 را به عنوان اولین پروژه ی ماهواره ای ایران می شناسیم که آغازگر مسیری بود که سال ها پس از انقلاب، کسی در آن قدم بر نداشته بود. البته باید گفت که 95 درصد طراحی و ساخت این ماهواره توسط هوش متخصصان داخلی صورت گرفت و تنها برای دریافت تاییدیه های بین المللی، شرکت ایتالیایی Carlo Gavazzi Space (CGS)، در این پروژه با ایران شریک شد.

طراحی و ساخت مصباح 1 از سال 1375 تا 1380 به طول انجامید و در سال 1384 به صورت رسمی نوید پرتاب آن داده شد اما ادامه ی مسیر به این خوبی پیش نرفت. در آن سال ها ایران از تکنولوژی پرتاب ماهواره در خاک خود محروم بود و مسئولین در پی عقد قراردادهایی بودند تا این ماهواره از پایگاه فضایی پلستسک در روسیه پرتاب شود. با تاخیر های چند ساله ای که در تصمیمات طرفین صورت گرفت، ایران توانست خود به تکنولوژی پرتاب ماهواره مجهز شود اما باز هم دست دست های بی مورد، باعث شد تا رویای مصباح 1 رنگ واقعیت به خود نگیرد. این زمان به قدری طولانی شد که وعده ی ساخت نمونه های دوم و سوم مصباح هم مطرح شد.

​مصباح 2

مصباح 2 تا سال 1388 تولیدش زمان برد و تصمیماتی گرفته شد تا به واسطه ی موشک ماهواره بر سیمرغ 2 در سال 1389 به فضا پرتاب شود. اما باز هم به دلیل بازنگری های متعدد، این پروژه هم به قدری طول کشید که سرنوشتش، گذران عمر در موزه شد.               

مصباح 2 با هزینه ی 10 میلیارد تومانی تولید شد و با این که دیگر شریک خارجی نداشت، به عنوان یک تحول علمی به حساب می آمد که توانایی های زیادی مانند بهره وری از تکنولوژی های Store & Forward (ذخیره و انتقال اطلاعات)، Data Collection System DCS (جمع آوری و پخش اطلاعات به صورت کلی)، Remote Sensing (سنجش اطلاعات از راه دور) و Navigation (ناوبری) را داشت. ماهواره ی ملی و نافرجام مصباح 2 در باند فرکانسی بسیار بالا کار می کند.

سینا 1

رویای نیمه کاره ی ماهواره های ایران با سینا 1 رنگ واقعیت به خود گرفت. ماهواره و کاوشگر نیمه ایرانی سینا 1، اولین محصول فضایی بود که پس از کش مکش های قبلی، به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در شرکت های پالیوت و آیتک ساخته شد تا در سال 1384 از پایگاه فضایی پلستسک (Plesetsk) روسیه پرتاب شود.

ماهواره امید

ایران در سال 1387با پرتاب کاملاً مستقل اولین ماهواره تماماً ایرانی با نام امید توانست وارد باشگاه فضایی جهان شود.

واقعی ترین و شیرین ترین بخش ماجرای ماهواره های ایرانی، امید است که از ابتدا تا انتهای آن در خاک ایران تولید شد و از همین کشور به فضا رفت. فرایند تولید 2 ساله ی ماهواره امید، از سال 1384 آغاز شد و با کم ترین دردسر، سال 1387 بود پای این ماهواره ی تماما ایرانی به آسمان باز شد.

بعد از تجربه ی ماهواره سینا، امید را می توان بهترین تجربه ی ایران در ساخت و پرتاب ماهواره در آن زمان دانست. البته نقش پررنگ ستاد کل نیروهای مسلح ایران در تجهیز این ماهواره را نمی توان نادیده گرفت. ماهواره امید به واسطه ی موشک ماهواره بر سفیر امید پرتاب شد.

پیش از این نیز در بهمن ماه سال 1391 دانشمندان ایرانی موفق شدند توسط "کاوشگر پیشگام " اولین میمون را به فضا ارسال و به سلامت بازیابی نمایند.

​همچنین در سال 1392 کاوشگر «پژوهش»، آخرین محموله زیستی، حامل دومین میمون فضایی با نام «فرگام»، توانست ماموریت زیر مداری خود را با موفقیت کامل پشت سر بگذارد تا جمهوری اسلامی ایران یک گام دیگر به اعزام انسان به فضا نزدیک تر شود.

​ کاوشگر پژوهش که حامل یک میمون از نژاد «رزوس» بود پس از طی یک مسیر زیرمداری تا ارتفاع 120 کیلومتر در مدت زمان حدود 15 دقیقه توانست به زمین باز گردد و موجود زنده را سالم بازیابی کند.