اسپوتنیک - روز دوشنبه 20 ژانویه، وزیر امور خارجه ایران، محمد جواد ظریف اعلام کرد که در صورت ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل، این کشور از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای خارج خواهد شد.
در همین زمینه در روز 19 ژانویه، رئیس مجلس ایران، علی لاریجانی گفت: " ما با صراحت اعلام می کنیم اگر اروپا به هر دلیلی رفتاری غیر عادلانه در استفاده از ماده ۳۷ توافقنامه هسته ای داشته باشد آنگاه جمهوری اسلامی ایران نیز تصمیم جدی در همکاری با آژانس خواهد گرفت و طرح آن در مجلس آماده است، ما شروع کننده این امر نخواهیم بود بلکه متناسب با اقدام شما اقدام خواهیم کرد بهتر است عادلانه رفتار کنید."
در همین خصوص و برای بررسی گزینه های ایران در مقابل کشورهای اروپایی و آژانس بین المللی انرژی هسته ای با آقای علیرضا رضاخواه، تحلیلگر مسایل بین الملل، کارشناس ارشد در مطالعات آمریکا و استاد دانشگاه به گفتگو نشستیم.
بحث خروج ایران از NPT چقدر جدی است و چه گزینه های دیگری پیش روی ایران می باشد؟
ایران یک بازیگر خردمند در عرصه بین المللی شناخته می شود و تصمیماتش بر اساس یک هزینه- فایده خردمندانه صورت می گیرد. بر اساس گواهی‌ها و شهادت‌هایی که نهادهای بین المللی داده اند، ایران به همه تعهدات خود در قالب برجام به عنوان یک طرف این توافق پایبند بوده است و تعهدات خود را انجام داده است. طرف مقابل اما به تعهدات خود پایبند نبوده است و این عدم تعهد فقط مختص به دوران آقای ترامپ نیست، بلکه این بی تعهدی از زمان اوباما شروع شده است. طرف اروپایی هم از ابتدا، به اصطلاح یک طرف بی حیثیت بود، به این معنی که قدرت انجام هیچ کاری را نداشت و در جواب سوالات زیادی که در مورد عدم ورود به فضای معادلات و خرید نفت میشد، پاسخ این بود که توانایی ندارند در مقابل قدرت اقتصادی آمریکا مقابله کنند.
این یک حرف خنده داری است که بگویید در توافقی باشید که شما فقط هزینه بکنید و فایده ای نبرید. اگر قرار باشد که پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت برود، ایران هم گزینه های دیگری را مورد بررسی قرار خواهد داد که یکی هم خروج از NPT هست.
پس این عاقلانه است که طرف ایرانی اقدامات خود را متوقف کند. چرا که طرف مقابل هیچ تعهدی را انجام نداده است.
علیرغم وقت کشی ها و وعده های بیهوده ای که انجام شده است، انگار اصلا توافقی صورت نگرفته است. شما هزینه دادید و طرف دیگر بد عهدی کرده، آقای ترامپ به عنوان یک بخش جدی آمده بیرون و اروپایی‌ها می گویند ما حرف می زنیم ولی عمل نمی کنیم، ما یک طرف قرارداد هستیم ولی شما هیچ تراکنش مالی نمی توانید انجام دهید، تحریم ها ادامه دارد، آمریکایی ها هم خیلی محکم هستند و ما زورمان به آمریکا نمیرسد، شرکت های ما هم خصوصی هستند و آنها را نیز نمی توانیم داشته باشیم ولی شما به تعهدات خودتان عمل کنید. این یک حرف خنده داری است که بگویید در توافقی باشید که شما فقط هزینه بکنید و فایده ای نبرید. حال اگر قرار باشد که پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت هم برود که خب ایران هم گزینه های دیگری را مورد بررسی قرار خواهد داد که یکی هم همان هست که آقای ظریف به آن اشاره کردند و آن هم خروج از NPT هست.
معاون وزیر خارجه روسیه در واکنش به سخنان وزیر خارجه ایران در مورد خروج از NPT، در مورد اقدامات شتاب زده هشدار داد و از ایران خواست تا به تعهدات خود در قالب آژانس پایبند باشد. به نظر شما چه گزینه های دیگری بجز خروج از NPT برای ایران وجود دارد؟
این نظر معاون وزیر خارجه روسیه است که این اقدامات شتاب زده نامیره است. از نظر دیپلماتیک هم که نگاه کنیم، جمهوری اسلامی ایران در مورد اقدامات و واکنش هایی که می خواهد انجام دهد، بسیار خردمندانه تر از بقیه کشورها عمل می کند و مستقل.
اگر قرار باشد پرونده هست ای ایران به سازمان ملل کشیده شود، طبیعی است که ایران هیچ همکاری بین المللی نداشته باشد. یعنی اگر قرار بر این باشد که سازوکار سازمان ملل برای تامین منافع یک جریان خاص و مشخصا آمریکا و غرب استفاده شود، ایران هیچ فضایی را دنبال نخواهد کرد که در چارچوب و زمین طرف مقابل کند. نمونه این اتفاق اخیرا برای فوتبال ایران افتاده است و AFC گفته که ایرانی بیایند در بیرون از خانه خود بازی کنند و شاید نگاه این باشد که ما برویم بیرون و در کشور خود فوتبال بازی نکنیم. این یک بهره برداری سیاسی از یک نهاد ورزشی است، یعنی سوءاستفاده سیاسی از یک نهاد بین المللی ورزشی. عاقلانه نیست که تیم های باشگاهی ما بخواهند رفتاری کنند که مثلا عربستان خوشش بیاید و یا اینکه در زمینه NPT، ایران همکاری داشته باشد که چه اتفاقی بیفتد؟ ما نمی توانیم با فضای بین الملل همکاری کنیم ولی آنها علیه ما اقداماتی انجام دهند. این رفتار عاقلانه نیست.
خروج از NPT، ایران را در چه وضعیتی در جامعه بین الملل قرار خواهد داد؟ آیا وضعیتی شبیه آنچه کره شمالی با آن روبرو است رخ نخواهد داد؟
یک بحثی هست که شما باید موقعیت جغرافیایی ایران و کره شمالی را در نظر بگیرید. توانایی نفوذ ایران در حوزه پیرامونی خودش را در نظر بگیرید و توانایی کره شمالی را در حوزه پیرامونیش در نظر بگیرید.
این یک قیاس مع الفارق هست که منتج از عدم شناخت صورت می گیرد. بر اساس اذعان آقای ترامپ، شدیدترین تحریم ها از نظر عملیاتی علیه ایران انجام می شود. بقیه ژست های بین المللی- سیاسی است، ژست های سیاسی که تاثیر جدی ندارد. ایران در فضای اقتصادی کشور مستقلی است، توانایی اداره خودش را دارد، یک قدرت منطقه ای است و در صورت نیاز به راحتی می تواند از گزینه هایی که در اختیار دارد، استفاده کند و شرایط را تغییر دهد.
