رابرت لوینسون مامور پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، در سال ۲۰۰۷ به گفته مقامات ایرانی در جزیره کیش ناپدید شد و هیچ اطلاعاتی از وضعیت وی وجود ندارد و تنها یک ویدئو و چند عکس از او منتشرشده که به گفته ماموران پلیس فدرال آمریکا (اف بی آی) هیچ نشانی از ربایندگان احتمالی وی در آن‌ها نیست. خانواده او معتقدند که لونیسون زنده است و هم اکنون ۶۹ سال دارد اما کارشناسان می گویند که وی در طول این سالها از دنیا رفته است.
این در حالی است که مقامات ایران تاکید می‌کنند که هیچ نقشی در ناپدید شدن این مامور اف بی آی نداشته و اطلاعی از سرنوشت و وضعیت کنونی وی ندارند. در هفته گذشته بر اساس مقاله چاپ شده در روزنامه واشنگتن پست به قلم اندی خاواجا ماه تلاش های کمیساریای بین المللی آزادی مذهبی ایالات متحده جهت تعیین محل نگهداری مفقودین و فزندانیان شهروندان ایالات متحده آمریکا، مقامات ایران برای نخستین بار به طور لفظی تایید نمودند که پرونده رابرت لوینسون باز است ، اما در عین حال خبری از مکان وی ندارند.
در این راستا خبرگزاری اسپوتنیک با آقای مجتبی جلال زاده کارشناس و تحلیلگر روابط بین الملل، پژوهشگر پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب دانشگاه اسلامی آزاد در این خصوص به گفتگو نشسته است.
در صورت صحت این خبر، چرا ایران پس از 12 سال برای نخستین بار خبرهایی مبنی بر حضور رابرت لوینسون در ایران منتشر نموده است؟ ایران درحال حاضر چه اطلاعاتی در خصوص لوینسون دارد؟
در ابتدا نیاز به مقدمه ای در خصوص داستان مفقود شدن آقای لوینسون در ایران می باشد. پرونده مفقود شدن آقای رابرت لوینسون در سال 1385 در هتلی در کیش در واقع یکی از پیچیده ترین پرونده ها در خصوص مفقود شدن تبعه ای یک کشور خارجی در کشور ثالث است که بیشتر از ماهیت امنیتی آن سرچشمه می گیرد. و مواردی چون بی اعتمادی، عدم همکاری متقابل و دشمن پنداشتن دیگری در روابط میان ایران و آمریکا در این پیچیدگی و ابهامات پرونده افزوده است، آنچه ما امروز شاهد آن هستیم و مجددا مطرح شدن نام یک تبعه آمریکایی مفقود شده در ایران است، در واقع خبری که هیچ وقت تاکید و یا تایید نشده است، نه ایران به صورت رسمی تایید نکرده است که لوینسون در ایران مفقود شده است و یا بعد از مفقود شدنتش به دست ماموران اطلاعاتی افتاده است. حتی در سال 1394 سخنگوی وقت کاخ سفید جاش ارنست از قول مقامات ایرانی اعلام نمود که لوینسون در ایران نیست. ایشان بر اساس اطلاعات خاص خود این موضوع را مطرح کرده و این ادعا نامشخص است.
مطرح شدن مجدد پروند لوینسون نشان از عمق بحران در روابط ایران و آمریکا دارد. زیرا در حال حاضر بعد از توافق برجام در سال 2015 به این سو، بارها زندانی میان دو کشور تبادل شده است که مورد آخر پرونده آقای نزار زکا بود. در واقع می توان گفت که اگر در طی این سالها لوینسون در ایران بود می بایست در برنامه تبادل میان ایران و آمریکا قرار می گرفت.
اما در این میان، میزان اهمیت این فرد و عنصر بازنشسته از سوی آمریکا است. زیرا ما شاهد آن بودیم که سازمان مرکزی امنیت اطلاعات آمریکا جایزه چند میلیون دلاری برای یافتن این فرد یا اطلاعاتی که منجر به یافتن وی باشد را تعیین نموده است.
در اینجا نیز سرنوشت این فرد اطلاعاتی امنیتی آمریکا با یکی از بزرگترین پرونده های سیاسی بین المللی یعنی برجام گره می خورد. و یکی از بزرگترین پرونده ها در خصوص ایران بحث پرونده هسته ای با پرونده لوینسون با هم یکی شده است زیرا هفته گذشته رئیس جمهور ترامپ برنامه ازادی لوینسون و برجام را همزمان با یکدیگر مطرح نمود.
در واقع گره زدن این دو پرونده در سخنان ترامپ نشان از اهمیت این عنصر اطلاعاتی برای امریکا دارد. در واقع با بازشدن مجدد این پرونده، ما شاهد اطلاعات بیشتری از این ماجرای نیستیم . برخلاف اطلاعات رسانه آمریکایی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران آن را رد کرده است و ایران اعلام کرده که اگر هم پرونده ای در خصوص مفقودیت ایشان باز است در خصوص یافتن لویسون می باشد. این پرونده حالت عادی ندارد و دارای پیچیدگی های متعددی است. اگر لوینسون در ایران مفقود شده باشد و وی به دست ماموران ایران افتاده، قطعا یک مهره ارزشمند برای ایران محسوب می شود تا امتیازات بیشتری از آمریکا بگیرد و کسب اطلاعات بیشتری از سیاست خارجی امریکا بدست بیاورد.
از سوی دیگر، برای آمریکا نیز عدم محافظت از مامور اطلاعاتی و جاسوسی خود در یک پروژه در ایران و عدم پیگیری شهروند خود بار منفی برای اعتبار این کشور دارد. البته این فرضیه هنوز ثابت نشده است.
ایرانی ها نیز در صورتی که لوینسون را شکار کرده باشند، قطعا به این زودی ها کارشان با وی به اتمام نرسیده زیرا وی یک افسر اطلاعاتی کارکشته است.
اگر لوینسون در ایران نبوده که باید دید به کدام کشور رفته یا چه گروهی او را از ایران خارج کرده است. برای ایران و آمریکا این مسئله جای ابهام دارد.
چرا واشنگتن پست در این برهه زمانی در مقاله خود ادعا نموده که ایران اطلاعاتی از پرونده لوینسون دارد؟
آنچه که در مقاله واشنگتن پست آمده است بازگشت به نامه ای است که ایران به یک نهاد بین الملی نوشته است. در واقع این، یک امر عادی است: بازشدن پرونده برای فردی که مفقود شده است. اما امریکا از "بازبودن این پرونده" این تلقی را دارند که این، یک پرونده کیفری یا قضائی برای ماموریت نامشخص لوینسون در ایران است و ایران آن را تایید کرده است.
