اسپوتنیک — ایمان فرحبخش مخترع ایرانی و استادیار دانشگاه قوچان، شخصی است که توانست برنده جایزه شوخی با نوبل شود. Ig Nobel Prize در حقیقت شوخی با مراسم نوبل است و به اکتشافات و اختراع عجیب و غریب و گاه سردرگم کننده تعلق می گیرد. وجه مشترک همه اختراعات موجود در این مسابقه، خنده دار و سرگرم کننده بودن آن است که در نهایت مخاطب را به فکر فرو می برد. هدف از برگزاری مسابقه شوخی با نوبل انگیزش و جلب توجه مردم به علم، پزشکی و فناوری می باشد. برندگان جوایز امسال نیز تحقیقات عجیب و غریبی انجام داده بودند که برای نخستین بار یک ایرانی در نام آنان به چشم می خورد. دکتر ایمان فرحبخش نیز با اختراع دستگاه شستشو و عوض کردن پوشک خودکار توانست در این مسابقه شرکت کند. این مخترع ایرانی، دارای دکترای مهندسی مواد و متالوژی گرایش نانو مواد می باشد که مدت 12 سال عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد قوچان و دانشیار این دانشگاه می باشد. او در رزومه خود ۳۰ مقاله علمی پژوهشی، چندین کنگره بین المللی، 4 کتاب تالیف شده و 6 اختراع به ثبت رسیده دارد.
مصاحبه گزارشگر اسپوتنیک را با این استاد دانشگاه و مخترع موفق در زیر می خوانی.
اسپوتنیک: ایده شرکت در مسابقه ایگ نوبل یا شوخی با جایزه نوبل از کجا شکل گرفت؟
در مورد مسابقه شوخی با نوبل باید بگویم که این مسابقه به گونه ای نیست که شخص خود در آن شرکت کند بلکه معاونین دانشگاه هاروارد که یکی از دانشگاههای برتر و شماره یک دنیا می باشد، سالیانه تحقیقات و اختراعات موجود در سطح دنیا را بررسی و تحلیل می‌کنند و از بین آنها ۱۰ مورد را برای این مسابقه کاندیدا می کنند. وجه مشترک تمام برندگان این مسابقه این است که اختراع آنها باید کمی حالت سرگرمی و به اصطلاح فان داشته باشد، خنده‌دار باشد و در نهایت مخاطب را به فکر وادار کند. امسال ایران پس از 29 بار برای نخستین بار در تاریخ برگزاری این مسابقات در دانشگاه هاروارد، اسم محقق خود را یافت و این افتخار نصیب بنده شد.
اسپوتنیک: رویه انتخاب برندگان به شکل بوده است؟
بیبی واشر(Baby washer) یا دستگاه شستشو و تعویض پوشک کودک و سالمند در نگاه کلی کمی حالت خنده دار دارد. این مسئله که می توان پوشک کودک را به طور اتوماتیک تعویض کرد کمی سبب می شود تا خنده برلب مخاطب بیاورد و بعد او را به فکر وادار کند. این که این دستگاه تا چه حد میتواند برای کودکان، مادران و سالمندان کمک کننده باشد علت برتری این اختراع نسبت به اختراعات دیگر است. البته اختراعات دیگری نیز بودند که جنبه سرگرمی داشتند اما این که برای نخستین بار در جهان چنین دستگاهی اختراع شده است که می تواند این کار را به صورت اتوماتیک انجام دهد و دغدغه والدین برای تعویض پوشک کودک و کهنسالانی که قادر به نگهداری ادرار خود نیستند را کم می کند، می تواند نقطه هایلایت این اختراع باشد و به خودی خود جذاب است. مسئولین دانشگاه هاروارد نیز عنوان کردند که منتظرند تا آن را در قفسه فروشگاه ها ببینند.
بیبی واشر(Baby washer) یا دستگاه شستشو و تعویض پوشک کودک ساخته شده توسط ایمان فرحبخش مخترع ایرانی و استادیار دانشگاه قوچان pic.twitter.com/EfITdnQmT7
— John (@Pazitronika) October 14, 2019
اسپوتنیک: کمی در مورد نحوه کارکرد اختراع خود توضیح دهید؟
این دستگاه به این نوع عمل می‌کند که ابتدا مادر کودک را بر روی صندلی مخصوص دستگاه به صورت نیمه درازکش قرار می‌دهد و کمربند ایمنی او را می‌بندد. سپس دکمه شروع کار را زده و با چیز دیگری کاری ندارد. دستگاه به صورت اتوماتیک شروع به کار می کند. کل پروسه 1 دقیقه طول می کشد. به این نحو که دستگاه ابتدا پوشک کثیف را از بدن نوزاد جدا کرده و در گام بعدی شروع به شستن کودک می کند. سپس او را خشک کرده در صورت نیاز اگر در تنظیمات آن مادر پودر بچه را تعریف کرده باشد، به نوزاد پودر زده و سپس پوشک جدید به بدن کودک بسته می شود. در گام آخر صندلی به بیرون آمده و مادر نوزاد می تواند کمربند ایمنی را باز کند و کودک خود را تحویل بگیرد. این دستگاه ابعادی در حدود یک ماشین ظرفشویی 12 نفره دارد.
اسپوتنیک: آیا در تولید این اختراع حمایتی از شما صورت گرفته است؟
در حال حاضر هزینه کل فرآیند ثبت اختراع و ساخت نمونه اولیه دستگاه با حمایت مالی از سمت خودم و بخشی هم حمایت‌های دولت از طرف صندوق حمایت از پژوهشگران و نوآوران صورت گرفته است. اما مالکیت این دستگاه در اختیار خود بنده است و در حال رایزنی با کمپانی های مختلف خارجی هستم تا بتوانم سرمایه‌گذار مرتبط و مناسب را پیدا کرده و به تولید انبوه و اشل صنعتی برسانیم. لازمه این کار این است که با یک کمپانی بین‌المللی به تفاهم رسیده تا انشالله تولید آن را شروع کنیم.
اسپوتنیک: قصد دکتر فرحبخش برای صادرات دستگاه اتوماتیک شستشوی کودک؟
اولویت بنده تولید دستگاه توسط کمپانی های بین المللی می باشد چرا که طراحی و ساخت این دستگاه به عنوان دستگاهی که برای نخستین بار در دنیا تولید می شود، نیازمند کمپانی دقیقی است که با کیفیت مطلوب و طراحی مناسب و قیمت مقطوع این کار را انجام دهد. بنابراین گزینه و الویت نخست من شرکت های بین المللی و خارجی هستند.
اسپوتنیک: جایزه مسابقه ایگ نوبل یا شوخی با نوبل چیست؟
جایزه مسابقه شوخی با جایزه نوبل جایزه ای است که خود حالت خنده دار و سرگرمی دارد و معادل یک میلیون دلار زیمباوه میباشد که ارزش مالی ندارد. همچنین یک ماکت تندیس مانند در کنار لوح ارزشمندی که به عقیده من ارزشمندترین هدیه این مسابقه است اهدا می‌شود. لوح و جایزه توسط برندگان اصلی جایزه نوبل امضا و اهدا می‌شود و این هدیه از دانشگاه هاروارد داده می شود که خود بسیار ارزشمند می باشد.
اسپوتنیک: آیا با دریافت این جایزه توسط یک ایرانی می توان گفت که ایرانی ها هوش و ذکاوت خود را اثبات کرده اند و این پیام را دربر دارد که هیچ تحریمی نمی تواند آن ها را از پای درآورد؟
توانمندی و پشتکار ایرانیان در تمام دنیا بسیار ستودنی است. هر کشوری مردمی با ضریب هوشی خاص خود را دارد اما قطعاً بدون شک پشتکار و همت ایرانیان در تمام دنیا ستودنی است. این واقعیت وجود دارد که این دستگاه خود نشان از این دارد که فکر ایرانی بسیار خلاقانه، مبتکرانه و هوشمندانه است. این دستگاه می تواند به عنوان یک نمونه از صادر کردن دانش و تکنولوژی به تمام دنیا تلقی شود.
اسپوتنیک: توصیه شما به مخترعین جوان چیست؟
به نظر من فاکتوری که می تواند موفقیت هر جامعه ای را تضمین کند چیزی نیست جز توجه به ایده‌ها و فکر هایی که به ذهن افراد جامعه می رسد. مطمئنا در ذهن هر کدام از ما که صبح از خواب بیدار می شویم ده ها ایده شکل می گیرد اما تا غروب همه آنها به فراموشی سپرده می شود. توجه به همه این ایده ها و دنبال کردن آنها به صورت جدی میتواند سرنوشتی مانند سرنوشت اختراع من داشته باشد. باید به ایده ها و افکار اعتقاد و ایمان داشت و آن ها را به صورت جدی دنبال کرد.
به عنوان حرف آخر باید بگویم که من تمام تلاش خود را خواهم کرد که بتوانم این دستگاه را در کمترین زمان و با بهترین کیفیت برای کمک به والدین و سالمندان ناتوانی که این مسئله زندگی آنان را تحت شعاع قرار داده، بسازم. تمام سعیم را خواهم کرد که بزوذی آن را به تولید انبوه برسانم.
