موگرینی بیان داشت که هیچ کدام از اعضای کنونی برجام ، رفتار ایران برای نقض برخی از شرایط معاهده را نقض کامل نمی داند. وی خاطر نشان کرد که اتحادیه اروپا امیدوار است ایران به اجرای کامل توافق بازگردد.
اما اروپا برای بازگشت کامل ایران به برجام به قول های خود عمل خواهد کرد؟ اروپا با وجود وابستگی سیاسی و اقتصادی اش به آمریکا تا چه اندازه می تواند مستقل عمل کرده و ایران را در برجام نگه دارد؟
خبرنگار اسپوتنیک در گفتگو با دو کارشناس برجسته ایرانی ، نظر آنها را در این زمینه جویا شده است:
آقای دکتر فؤاد ایزدی، عضو هیات عملی دانشکده مطالعات جهان و دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در این خصوص توضیح می دهد:
صحبت خانم موگرینی درواقع این بود که این کار نقض فاحش نیست یعنی جدی نیست. به نظر من اتحادیه اروپا متوجه شده است که مقامات ایرانی نسبت به عملکرد آنها در برجام اعتراض جدی دارند، می دانند که برجام توافق خوبی برای اروپا و آمریکاست و بدین جهت آمادگی ندارند که در قبال نقض های کوچکی که ایران انجام می دهد، حرکت های تندی در پیش بگیرند. و این البته کار هوشمندانه ایست ، چرا که حرکت تند آنها عکس العمل شدید تری در ایران داشته و سرعت خروج کشور از برجام سریعتر خواهد بود. اما این نکته را باید مد نظر داشت که اروپا با روندی که در پیش گرفته است ، باعث خروج ایران از برجام خواهد شد. برای آنکه اروپایی ها به درخواست هایی که ایرانیان داشتند، بی توجه بودند. الان سودی از برجام نصیب ایران نمی شود. اروپایی ها در کارهایی که قول داده بودند مانند اینستکس معطل مانده اند.
آقای ایزدی در پاسخ به این سوال که آیا بیانیه خانم موگرینی به معنای این است که اروپاییان برای اجرای اینستکس مصمم تر شده و برای نجات برجام آنرا عملی خواهند کرد، توضیح داد:
اتحادیه اروپا بعد از حدود ۱۴ ماه از خروج آمریکا از برجام همچنان در عملی کردن قول های خود تعلل می کند. به نظر من به خاطر عدم آشنایی اروپا با کار نیست بلکه تصمیم سیاسی است که می خواهند آمریکا را راضی نگه داشته و ایران را معطل کنند تا در برجام بماند. اما اگر اتحادیه اروپا همین سبک را ادامه دهد، خروج ایران از برجام را تسریع می کند.
آقای علی رضا رضاخواه ، تحلیلگر مسائل بین الملل و کارشناس ارشد در مطالعات آمریکا در ارتباط با این بیانیه خانم موگرینی و اقدامات اروپا در خصوص برجام تا به امروز می گوید:
اروپا به ۱۱ تعهد خود در قبال برجام عمل نکرده است. این یک حقیقت روشن و واضح است. ۱۱ تعهد شفافی که قرار بود اروپاییان در قبال برجام انجام بدهند، عملی نشده است. برجام یک پروسه است و دارای الگوریتم مخصوصیست. اگر شما این کار را انجام ندهید ، ما یک روش دیگر داریم و آنرا طی می کنیم. اروپاییان کاملا واقف بودند که اگر تعهدات خود در برجام را انجام ندهند ، جمهوری اسلامی ایران مسیر دیگری را خواهد رفت. اروپایی ها عدم استقلال خود در حوزه سیاسی و مالی را بهانه قرار دادند که ما توان این کار را نداریم. پس اگر آنها آنقدر توان ندارند که به تعهدات خود در قبال برجام جامه عمل بپوشانند، پس چرا به عنوان یک قدرت وارد یک توافق بین المللی شده اید؟ طبیعتا این تنها دستاورد بسیار مهم سیاسی اتحادیه اروپا به عنوان بلوک قدرت است و خانم موگرینی سعی دارد آنرا حفظ کرده و زنده نگه دارد. این حرف ایران نیست که اروپاییان به تعهداتشان عمل نکرده اند. آنها حتی خودشان هم بر این مسئله واقف اند. بهانه و دلیل شان هم این است که در قبال آمریکا نمی توانند به عنوان یک بازیگر مستقل عمل کنند. خانم موگرینی هم مسلما دوست دارد زمانی که مقام مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را ترک می کند، به عنوان یک انسان سیاسی قابل اتکاء در عرصه بین المللی دیده شود. اروپایی ها تلاش می کنند که به نظرمن تلاش بدون پشتوانه ایست و در باب مذاکره برای مذاکره و به تاخیر انداختن پروژه بازگشت ایران به چرخه هسته ای را دنبال می کنند. چون هیچ تضمین سیاست خارجی وجود ندارد. همین برنامه اینستکس را هم که آورده اند مدام تاخیر دارند و مشکلات عدیده ای که از لحاظ ساختاری مالی و سیاسی و اقتصادی دارند، حرف هایشان را قابل اتکا و اطمینان نمی کند.
این کارشناس می افزاید: جمهوری اسلامی ایران تاکید می کند که ما از پشت میز مذاکره کنار نرفته ایم. آنها که کنار کشیده اند، برگردند و مذاکره کنند. آمریکایی ها رفته اند و اروپایی ها هم که مانده اند بدون هیچ اختیار و هدف مشخصی مانده اند.
وی در خصوص اینکه آیا اروپا اقدامات ایران در خصوص برجام را بدین ترتیب می پذیرد ، توضیح دادند: آقای مکرون رئیس جمهور فرانسه پیشنهاداتی را مطرح کرده بودند و تا آنجا که من اطلاع دارم از جانب جمهوری اسلامی مردود بوده است. یکی از پیشنهادات ایشان باصطلاح فریز در مقابل فریز بوده، به این شکل که آنها به آمریکایی ها فشار بیاورند و ایالات متحده تحریم ها علیه ایران را به مدت ۶ ماه فریز کند. جمهوری اسلامی هم بازگشت خود را فریز کرده و متوقف کند. که البته این پیشنهاد در عرصه سیاسی و اقتصادی بسیار بچه گانه است. به طور مثال اگر ایران نفت را برای یک مشتری در چین ارسال کند، شش ماه طول می کشد و تحریم های مالی و پولی آمریکا در این مدت دوباره بازمی گردد. برای فعالیت اقتصادی مشروع که جمهوری اسلامی تا به امروز خواهان آن بوده با یک فریز شش ماهه اتفاق نمی افتد. اما به نظر می رسد برای اروپا، بازگشت ایران به روند هسته ای شدن را شش ماه به تاخیر می اندازند. تا آنجا که من اطلاع دارم جمهوری اسلامی این پیشنهاد را نپذیرفته است.
این کارشناس تاکید می کند: اروپاییان به دلیل ناکارآمدی ساختار اقتصادی سیاسی شان ، شخصا بعید می دانم که اروپا در تعامل با جمهوری اسلامی از این ظرفیت برخوردار باشد که بتواند پیشنهاد عملیاتی و قابل توجهی را مطرح نماید.
