ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح و تفسیرگر این آژانس در این رابطه چنین می نویسد: ایران بار دیگر قدرت خود را در خلیج فارس نشان داده است. در پایان ماه فوریه، جمهوری اسلامی ایران رزمایشی با عنوان "ولایات 97" را انجام داد. در این مانور کشتی های جنگی، زیردریایی ها، بالگردها، هواپیماهای شناسایی، هواپیماهای بدون سرنشین و همچنین سیستم های پدافند هوایی شرکت کردند.
برای اولین بار، جدیدترین ناوشکن ایرانی "سهند" در این تمرینات شرکت کرد. این کشتی به عنوان مدرن ترین کشتی رو آبی نیروی دریایی ایران محسوب می شود. در میان نوآوری های کشتی سازی ایران، زیردریایی "فاتح" دیده شد که قادر به غوطه ور شدن به عمق 200 متر بوده و می تواند از موقعیت های رو آبی و زیر آبی ضربه بزند.
رزمایش مهم نیروی دریایی ایران در مقطع تیره شدن روابط تهران با واشنگتن، اورشلیم و چند کشور عربی صورت برگزارشد. رهبران ایران بارها تأکید کرده اند که در مبارزه علیه دشمنان، امکان حمله به تنگه هرمز را دارد و آنها آماده اند در صورت حمله دشمن این کارت برنده را روی میز بگذارند.
پیشتر، رهبران سیاسی و نظامی ایران اعلام کردند که قصد دارند کشتی های ایرانی را برای انجام وظایف رزمی به اقیانوس اطلس بفرستند. شکی نیست که نیروی دریایی ایران نه تنها نوعی قدرتمند از نیروهای مسلح ایران است بلکه به یک ابزار ضروری برای بازی سیاسی منطقه ای و حتی جهانی تبدیل شده است.
پایگاه دریایی مهم دیگر بوشهر است که در یکی از بخش های شهر بوشهر واقع شده است. وظیفه اصلی کشتی های سطحی و واحد هواپیماهای نیروی دریایی ایران (مستقر در فرودگاهی نزدیک) حفاظت از نیروگاه هسته ای است.
در شمال غربی پایگاه دریایی بوشهر، پایگاه "خارک" واقع در جزیره ای با همین نام است. لازم به تذکر است که در این جزیره یکی از بزرگترین پایانه های نفتی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و حفاظت از آن مهمترین وظیفه واحدهای دریایی و هوایی است. در جزیره خارک فرودگاه واقع شده است.
پایگاه نیروی دریایی خرمشهر در نزدیکی مرز با عراق واقع شده است. در حال حاضر در این پایگاه مرکز آموزشی دانشگاه علمی و فنی نیروی دریایی ایران قرار دارد و کارکنان آن انواع جدیدی از سلاح های زیردریایی را طرحریزی می کنند.
نیروی دریایی سپاه پاسداران هم در پایگاه های اصلی نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و در نقاط "جزیره ای" قرار دارد که در اختیار سپاه پاسداران است. چنین استقراری شامل پایگاه های دریایی فارسی، لارک، سیری و ابوموسی می باشد. با توجه به سطح بالای سریت، در مورد پایگاه نیروی دریایی فارسی اطلاع بسیار کم است. در باره پایگاه های لارک و سیری، فقط این امر معلوم است که نیروهای اصلی سپاه پاسداران در آن قرار دارند و علاوه بر این، فرودگاه های آن جزیره ها به هلیکوپترها و پرسنل اجازه می دهند که حملات هوایی دشمن را دفع کنند.
براساس منابع خارجی، پایگاه ابوموسی، نیرومندترین واحد نیروی دریایی سپاه پاسداران است، این شبکه ای است دارای استحکامات زیرزمینی در اطراف پایگاه و نقاط دراز مدت آتشباری (تانک ها). دفاع هوایی این جزیره عبارت است از یک دسته موشک ضد هوایی هدایت شونده "هاوک" و یک دسته اسلحه ضد هوایی. علاوه بر این، از مواضع مستحکم شده می توان موشک های ضد کشتی C-802 را پرتاب کرد.
نیروی دریایی ایران دارای پایگاه های دریای در خزر است. ستاد گروه نیروی دریایی ایران در دریای خزر در قلمرو پایگاه اصلی انزلی واقع در استان گیلان قرار دارد. در سمت شرقی انزلی دومین پایگاه نیروی دریایی خزر به نام نوشهر قرار دارد و در ترکیب دانشگاه دریایی آیت الله خمینی- مرکز آموزش افسران دریایی ایران برای نیروی دریایی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فعالیت می کند.
براساس دیدگاه های رهبری نظامی ایران، نیروی دریایی کشور برای انجام عملیات نظامی به صورت مستقل و با سایر انواع نیروهای مسلح طراحی شده اند. با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران، اقدامات عملی برای ساخت نیروی دریایی با هدف افزایش اثربخشی اقدامات آنها نه تنها در آبهای ساحلی، بلکه در سراسر خلیج فارس و عمان و در حال حاضر در اقیانوس اطلس است.
بر اساس این، وظایف زیر به نیروی دریایی ایران محول می شود: انجام عملیات نظامی علیه گروه بندی کشتی ها و هواپیماهای دشمن با هدف برنده شدن در حوزه های خلیج فارس و عمان؛
حراست از آبهای حوزه و سواحل ایران از جمله مراکز مهم اداری و سیاسی جنوب کشور، مناطق اقتصادی، میدان های نفتی، پایگاه های دریایی، بنادر، جزایر؛
حفاظت از ارتباطات دریایی ساحلی و مختل کردن ارتباطات دریایی دشمن در خلیج فارس و عمان و همچنین در دریای خزر؛
نظارت بر وضعیت در تنگه هرمز؛
پشتیبانی مستقیم از نیروهای زمینی و نیروهای هوایی در عملیات در جهات ساحلی؛
شرکت در عملیات آبی خاکی و دفع هجوم آبی خاکی دشمن؛
انجام عملیات اکتشافی و رصد کردن دایمی وضعیت دریایی در حوزه مسئولیت نیروهای دریایی؛
کشیک رزمی در آب های اقیانوس اطلس.
نیروی دریایی ارتش تا سال 2025 باید حضور "استراتژیک" در آبهای بین المللی در فاصله دور از ایران (از جمله در اقیانوس اطلس) را تامین کند. این نیرو باید در "مثلث استراتژیک" تنگه هرمز — تنگه باب المندب — تنگه مالاکا بطور موثر عمل کند.
به نوبه خود، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای آمادگی به جنگ دریایی نامتقارن سعی و کوشش می کند. علت جهت گیری غالب "ناوگان پاسداران" بسوی روش های نامتقارن جنگ دریایی ناشی از برتری کمی و کیفی آمریکا و ملاحظات مالی است، یعنی هزینه های نسبتا پایین این جنگ است. ايرانيان با درک اين که پیروز شدن بر آمریکا در جنگ متعارف محال است، به این امر تکیه می کنند که اگر نرخ این پیروزی برای آمریکا بیش از حد بالا و غیر قابل قبول باشد آمریکا از جنگ پرهیز خواهد شد.
دیدگاه های ایران در مورد کاربرد نیروی دریایی، استفاده گسترده از روش مینگذاری و حملات شناورهای جنگی کوچک مجهز به موشک های نسبتا ساده اما موثر ضد کشتی، و همچنین توپخانه کالیبر کوچک، مسلسل، سیستم های ضد هوایی، آر پی جی و غیره را در نظر دارد. اعتقاد بر این است که شناورهای کوچک قادر به موفقیت در حمله به کشتی های بزرگ نیروی دریایی آمریکا هستند. سرعت آنها تا 130 کیلومتر در ساعت و مانورشان خیلی بالا است. آنها همچنین رادارگریز هستند. ایرانیان آنها را در نزدیکی جزایر متعدد و سیستم های نفتی در خلیج فارس پنهان می کنند.
در سالهای اخیر، شناورهای ایرانی بارها بطور تحریک آمیز به کشتی های نیروی دریایی آمریکا و دیگر کشورهای غربی که در خلیج فارس شنا می کنند، نزدیک شده بودند.
ویژگی کاربرد رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عدم تمرکز مدیریت نیروهای ناوگان برای دوره عملیات جنگی است و دادن استقلال بیشتر و حق تصمیم گیری در مورد استفاده از نیروهایشان در این هنگام است. در عین حال، تهران تجربه منفی جنگ ایران و عراق را نیز در نظر گرفت، زمانی که صدها شناور جنگی ایرانی سعی کردند به طور همزمان به دشمن حمله کنند و به همین ترتیب شکار آسان برای نیروی هواپیی دشمن می شدند. در حال حاضر حساب اصلی بر عدم تمرکز مدیریت مجموعه ای از واحدهای متحرک و عامل غافلگیری است، زمانی که یک یا چند شناور به یک هدف بزرگ دریایی، مثلا تانکر حمله می کنند. برای این منظورلازم است که نیروی دریایی ایران به طور مداوم شناسایی وضعیت آب را انجام دهد، حالت سکوت رادیویی را رعایت کند و عملیات گمراهسازی اطلاعاتی دشمن را انجام دهد. توجه بیشتر به اقدامات کماندوهای دریایی، از جمله افراد نیروی تکاوران، به توسعه تاکتیک استفاده از زیردریایی های کوچک مبذول می شود. این درگیری شامل شناورهای خودکش — کامی کازه حاوی مواد منفجره است.
در همان زمان، تحت رهبری سپاه پاسداران، در ساحل خلیج فارس، زیرساخت لازم برای فعالیت های خرابکاری ایجاد می شود. نقطه اتکاء اول در اکتبر 2008 در تنگه هرمز در محدوده بندر جاسک افتتاح شد. بعدها، حداقل چهار نقطه این نوع در کل ساحل دایر گردید.
نیروی دریایی ایران با کدام سلاح ها و تجهیزات نظامی می تواند این وظایف پیچیده را انجام دهد؟
نیروی دریایی ایران شامل انواع زیر است: نیروهای سطح و زیردریایی، هواپیماهای دریایی، نیروی موشکی ساحلی و نگهبانان دریایی با خدمات لجستیکی و نگهداری ساحلی.
با وجود اقدامات فعال رهبری نظامی و سیاسی ایران در جهت مدرن سازی نیروی دریایی، به گفته کارشناسان نظامی خارجی، وضعیت پرسنل کشتی ها، هنوز رضایت بخش نیست. در صفوف ناوگان، کشتی هایی که در طول جنگ جهانی دوم به آب می رفتند، قرار دارند، اگر چه آنها روند مدرنیزه شدن بزرگ مقیاسی را طی کردند. مدرنیزه سازی و تعمیر اساسی کشتی های قدیمی انگلیسی و آمریکایی سبب شد که کشتی سازان ایرانی در تولید کشتی های خود تجارب فراوانی کسب کنند. کارشناسان غربی معتقدند که مشکل اصلی بسیاری از کشتی های جنگی نیروی دریایی ایران فرسودگی تقریبا کامل تجهیزات الکترونیک و نبود قطعات یدکی است. به همین دلیل، ناوشکن های ایرانی مسلح به موشک های هدایت شونده که در حال حاضر در خدمت هستند، قادر به انجام موثر وظایف جنگی نیستند.
ناوشکن "سهند" — جدیدترین کشتی رزمی ایرانی — در دسامبر 2018، توسط متخصصان ایرانی طراحی و ساخته شد. در مقایسه با کشتی های بریتانیایی که به عنوان تمونه و اساس پروژه گرفته شده اند، این ناوشکن از مانور بیشتر، سرعت بالاتر و سلاح های قدرتمند تر برخوردار است. در داخل کشتی — تعدادی اژدر، توپخانه، موشک و سلاح های ضد زیردریایی قرار دارد. امروزه این پیشرفته ترین کشتی نیروی دریایی ایران است. مساحت عمل آن خلیج فارس و آبهای بین المللی است. "سهند" در راس راهپیمایی طولانی ناوگان ایران به اقیانوس اطلس قرار خواهد گرفت.
در بخش زیردریایی ناوگان سه دستگاه زیردریایی دیزلی تولید شده در روسیه از نوع وارشاویانکا (با توجه به طبقه بندی ناتو "کیلو") از پروژه 877 EKM، به نام های طارق، نور و یونس قرار دارند که امروزه از کشتی های مدرن نیروی دریایی ایران محسوب می شوند. فعلا آنها دربندرعباس مستقرند ولی قرار است به چابهار منتقل شوند. بر اساس دیدگاه فرماندهی ایران، منطقه آبهای خلیج عمان و بخش شمالی اقیانوس هند به عنوان حوزه جنگی اصلی برای استفاده از این زیردریایی ها در نظر گرفته شده است.
17 فوریه سال جاری میلادی، فاتح، زیردریایی دیزلی الکتریکی ساخت ایران به طور رسمی رونمایی شد. مراسم با شکوه در بندرعباس برگزار شد. این مراسم با حضور حسن روحانی رئیس جمهور ایران و فرماندهان نیروی دریایی کشور بود. فاتح به طور رسمی در ایران به عنوان یک زیردریایی نیمه سنگین معرفی شده است و با توجه به استانداردهای مدرن، فاتح یک زیردریایی کوچک (حدود 50 متر طول دارد) با ظرفیت روسطح 527 تن و 593 تن زیر آب است. برای مثال، "فاتح" کمی بزرگتر از زیردریایی پروژه آلمانی Type 206 ساخته شده در 1970 است که هدفش حراست ساحلی است. فاتح برای کشتی سازی ایران، یک جهش کیفی است.
پیش از این، تنها مینی زیردریایی ها برای نیروی تکاوران در ایران تولید می شد.
رایجترین مینی زیردریایی های "غدیر" ایرانی دارای ظرفیت سطحی فقط 115 تن و زیردریایی 123 تن است. یعنی "فاتح" جدید تقریبا پنج برابر از "غدیر" بزرگتر است و این امر اجازه نصب سلاح های بیشتر، افزایش استقلال و غیره را می دهد. به گفته مقام های رسمی، مهمترین اسلحه زیردریایی جدید، اژدر 533 میلیمتری و موشک کروز است. برای آنها چهار دستگاه اژدرانداز 533 میلی متری وجود دارد که در دماغه زیردریایی قرار دارند. مجموعه مهمات: شش اژدر و یا موشک است: چهارتا به طور مستقیم در اژدراندازها و دو در ذخیره محفوظ است. بعلاوه این زیردریایی حامل هشت مین دریایی برای ایجاد موانع است. برای مقایسه: مینی زیردریایی "غدیر" دارای فقط دو اژدر533 میلی متری بوده و کل مجموعه مهمات آن — دو اژدر است. حداکثر سرعت حرکت زیردریایی فاتح در حالت روسطحی 11 گره و در زیرآب 14 گره است. حداکثر عمق غوطه ور شدن آن بیش از 200 متر است و مدت حرکت مستقل زیر آب تا 35 روز، تعداد خدمه 25 نفر است. برای تقویت جدی نیروی دریایی ایران، راه اندازی تنها یک زیردریایی کم است و تعداد بیشتر آنها لازم است. در ایران یک پروژه برای زیردریایی بزرگتر کلاس "بعثت" با ظرفیت حدود 1.2-1.3 هزار تن در دست طرحریزی است، اما هنوز معلوم نیست تا چه حد این روند پیشرفت کرده است.
اساس ناوگان ایران، مینی زیردریایی "غدیر"را تشکیل می دهند. تعداد آنها در ناوگان ایران حدود 20 فروند است. تشخیص آنها بسیار دشوار است. با این حال، با توجه به اندازه آن — طول آن فقط حدود 30 متر است و قابلیت ضربتی آن بسیار محدود است. تسلیح آن فقط دو اژدرانداز 533 میلی متری است. وظیفه "غدیر" — اکتشاف وجمع آوری اطلاعات، مینگذاری حوزه های آبی و انتقال واحدهای ویژه نیروی دریایی است. البته، چنین زیردریایی های کوچک ایرانی قادر به مقاومت در مقابل گروه ناوهای هواپیمابر یا رزمناوهای دشمن نخواهند بود. اما، برای مثال، آنها قادر به محدود کردن خلیج فارس هستند. طبق گفته های بسیاری از متخصصان نظامی، به برکت قابلیت های مانور و اندازه های کوچک، این زیردریایی ها برای این کار ایده آل هستند.
بخش هوایی نیروی دریایی ایران دارای تقریبا 2000 نفر است و در خدمت آن جنگنده های گشتزنی اساسی P3F Orion، بالگردهای PL3S سی کینگ و بالگردهای مینروب RH53 XS Stelion، هلیکوپترهای عرشه AB 204 ASW / 212 Augusta و همچنین هواپیماها و هلیکوپترهای کمکی (حمل و نقل، کنترل و ارتباطات) می باشد. در مجموع 50 هواپیما و هلیکوپتر.
تفنگداران دریایی شامل دو تیپ و یک مرکز آموزشی هستند.
نیروی دریایی به عنوان عنصری از نیروهای دریای سپاه پاسداران، شامل دو تیپ مسلح به موشک های ضد کشتی C801 و HY2 هستند و نگهبانی دریایی عبارت از سرویس حراست ساحلی مناطق دریایی است. ایران به طور مستقل زیردریایی های متوسط و کوچک، ناوچه ها، هوناو ها، طیف گسترده ای از شناورهای جنگی کوچک با استفاده از فن آوری های خارجی را تولید می کند. قرار است ساخت زیردریایی ها با ظرفیت بیش از 1000 تن آغاز شود. تولید انواع سلاح های دریایی، از جمله موشک ضد کشتی راه اندازی شده است. با این حال، در مجموع، پتانسیل داخلی جمهوری اسلامی ایران برای بازسازی گسترده کیفی و کمی نیروی مسلح دریایی و تجهیر آن به تکنیک های پیشرفته هنوز کافی نیست.
تعداد کشتی های بزرگ وارد شده به ناوگان ایرانی زیاد نیست و اساس آنرا هنوز هم کشتی های خریداری شده در خارج در زمان رژیم شاه، تشکیل میدهد که از لحاظ فنی فرسوده شده است. ایران از سلاح های مدرن، سیستم های هدایت، سیستم های کنترل و جنگ الکترونیک محروم است.
رزمایش دریایی "ولایات 97" در حوزه های خلیج فارس و عمان در فوریه سال 2019، نشانه آمادگی تزلزل ناپذیر تهران برای مقابله با دشمنان قدرتمند خود در این منطقه جهان بود.
