دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در تاریخ هشتم ماه مه سال جاری رسما کشورش را از توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی خارج کرد. او فرمانی را امضا کرد که بنا بر آن تحریم‌های هسته‌ای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی برمی‌گردد. از اینرو شرکتهای اروپایی فعال در ایران برای فرار از تحریم های آمریکا تصمیم به ترک بازار ایران را گرفتند.
در حالی که رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا اعلام کرد این اتحادیه برای محافظت از شرکتهای اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار است مقررات بازدارنده را به‌اجرا درآورد امابا این حال بسیاری از شرکت ها از ایران خارج شده و یا عزم خود را برای خروج از ایران جزم کرده اند.
قرارداد 40 میلیارد دلاری ایران با ایرباس برای خرید هواپیما و قرارداد پنج میلیارد دلاری با توتال برای توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی مهم‌ترین قراردادهای برجامی بودند.
ایران حساب ویژه‌ای روی قرارداد با توتال بازکرده بود و امید داشت با آمدن این شرکت، دیگر شرکتهای اروپایی نیز از آمریکا نترسند و وارد ایران شوند؛ اما نه‌تنها این اتفاق نیفتاد بلکه توتال با وجود دریافت امتیازات ویژه در پارس جنوبی جزو نخستین شرکت‌هایی بود که از تبعیت خود از تحریم‌های آمریکا علیه ایران خبر داد.
شرکت نفت و گاز فرانسوی توتال با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده است که با توجه به خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، در صورتی که مورد معافیت قرار نگیرد، مجبور است از پروژه اکتشاف گاز پارس جنوبی خارج شود.
شرکت فولاد ایتالیایی دنیلی، کار برای یافتن پوشش مالی سفارش‌های ایران به‌ارزش 1.5 میلیارد یورو (1.8میلیارد دلار) را متوقف کرده.
شرکتی نروژی ساگا که در حوزه انرژی خورشیدی فعال است و در اکتبر 2017 قراردادی به‌ارزش 2.5 میلیارد یورو برای ارائه خدمات انرژی خورشیدی به‌مدت پنج سال با شرکت «توسعه‌دهندگان انرژی امین» امضاء کرده است بعد از اعلام تصمیم ترامپ برای خروج از برجام از خروج این شرکت از ایران خبر داده است.
شرکت ایتالیایی انی نیز تصمیم گرفته توافق خود را با ایران مطالعه میدان‌های نفتی و گازی در این کشور را لغو کند.
شرکت "تورم" دانمارک فعالیت در ایران را متوقف کرد. شرکت تانکری تورم دانمارک اعلام کرد، به دلیل وضع تحریم‌های جدید از سوی دولت آمریکا علیه ایران، ثبت سفارشات جدید در ایران را متوقف کرده است. این شرکت در زمینه حمل فرآورده‌های نفتی فعالیت دارد.
علاوه بر این شرکت دانمارکی مرسک بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی جهان روز پنجشنبه 27 اردیبهشت اعلام کرد که کلیه فعالیت‌های تجاری خود با ایران را متوقف خواهد کرد. به‌گفته محمدحسین داجمر، مدیرعامل اسبق کشتیرانی شرکتهای بزرگی مانند مرسک و مرسی به‌سبب اینکه بازار بزرگی در آمریکا دارند، نگران هستند که مشمول تحریم‌های آمریکا شوند.
همچنین شرکت چندملیتی خدمات مالی آلیاتنس ، که دفتر مرکزی آن، در شهر مونیخ، آلمان قرار دارد، تصمیم گرفته از ایران خارج شود.
شرکت ساراس ایتالیا، شرکت بیمه لویدز انگلیس، پالایشگاه کپسای اسپانیا، دی زد بانک آلمان دومین بانک بزرگ این کشور، شرکت پی.جی.ان.آی.جی لهستان و شرکت ان. جی فرانسه از جمله شرکت هایی هستند که ایران را ترک کرده و یا فعالیت های خود را به صورت تعلیق درآورده اند و قصد خروج از بازار ایران را دارند.
دکتر بهنام ملکی اقتصاددان و استاد دانشگاه در اینباره به خبرگزاری اسپوتنیک گفت:
خروج شرکتهای اروپایی از ایران موجب گسترش محدودیتهای بیشتری می شود و با کم شدن معاملات به همان اندازه محدودیت هایی ایجاد می شود و در عین حال این امکان وجود دارد که برخی تولیدکنندگان داخلی شرایط بهتری پیدا کنند.
در صورت اتحاد کشورهای به ویژه چین و روسیه و همچنین کشورهای اروپایی و ایران دارد. دونالد ترامپ به نوعی در حال حاضر یکه تازی در سطح جهانی است و طبیعتا کشورها به تنهایی نمی توانند در مقابل او بایستند و خیلی موفق نخواهند بود ولی در صورت اتحاد کشورهای اروپایی، چین ، روسیه وایران می توانند موفق باشند و در برابر او ایستادگی کنند. آمریکا یک جنگ اقتصادی با چین، روسیه، ایران و برخی کشورهای اروپایی آغاز کرده که در صورت اتحاد احتمال موفقیت وجود دارد اما تا زمانی که سایرین کنار بنشینند و منتظر بمانند که یکی از این کشور جلو رفته و بخواهند در کنارش به قول معروف از یک حیاط خلوت استفاده کنند، طبیعتا به نتیجه ای نخواهند رسید و ترامپ پیروز این میدان خواهد شد و تنها با تحاد و انسجام امکان مقابله وجود دارد.
بدون شک اقتصاد آمریکا، یک اقتصاد پرقدرت و قوی است و کشورهای فوق به تنهایی توان مقابله با آنرا نخواهند داشت.
خروج شرکت های اروپایی از ایران بستگی به شرایط دارد، به طور مثال خروج شرکتی همچون پژو از ایران همراه با خسارت برای این شرکت خودرو سازی خواهد بود و این درست است که به نوعی با سیاست های آمریکا همراهی می کند و ممکن است حتی در جاهایی منافع جزئی داشته باشد ولی من فکر نمی کنم در جای خارج از ایران چنین بازار بزرگ و پر منفعتی داشته باشد.
به هر حال من تصورم این است که برخی از این شرکت ها خیلی هم سود نمی برند با وجود اینکه شاید برخی از این شرکت ها روابط نزدیکی داشته باشند و زیان آنها بیشتر منفعت آنها باشد که در ایران بمانند و بحث دیگری هم نیز به اتحادیه اروپا ارتباط پیدا می کند که آنها بخواهند سیاست های تحریم آمریکا را به رسمیت بشناسند یا خیر. در حال حاضر اتحادیه اروپا می تواند با تاسیس بانک و یا صندوق های مشترک به نوعی بتوانند مراوداتی را برگزار کنند که تحریم ها را دور بزنند. اگر بخواهند از این طریق عمل کنند یا با قوانینی که پیش از توانستند تحریم ها را دور بزنند، برگردند به اون سیستم، برای آنها ممکن است خیلی مشکلاتی ایجاد نشود و حتی بتوانند مقابله به مثل هم انجام دهند یعنی اینکه شرکت های آمریکایی را نیز به صورت متقابل تحت فشار قرار دهند. اما اگر اتحادیه اروپا و کشورهای روسیه و چین اگر بخواهند با آمریکا همراهی کنند، ممکن است فشارها زیاد باشد، ضمن اینکه تا اینجا تصور من است که آمریکا تلاش کرده بخشی عمده ای از فشارهای تحریمی را قبل از 13 مرداد به ایران وارد کند، که می بینیم فشار زیادی چه از جنبه پولی، کالایی و غیره به ایران وارد کرده است.
