علیرغم اینکه توافق هسته ای مذاکراتی میان ایران و شش کشور دیگر بود ولی بر کسی پوشیده نیست که طرف مقابل ایران در مذاکرات هسته ای ایالات متحده بود و پنج کشور مشارکت کننده در مذاکرات هسته ای در واقع هم ناظر و هم ضامن این مذاکرات و توافقات بودند.
در واقع این تحریم ها و زورگویی های ایالات متحده بود که هم برای ایران و هم برای جهانیان مشکل بوجود آورده بود.
برای محکم کاری ایران اصرار کرد تا سازمان ملل هم زیر توافق برجام را امضا کند تا یک ضمانت بین المللی برای برجام بوجود آید.
ایران بر اساس برجام متعهد است که فقط بند هایی که در متن برجام به آن متعهد است اجرا کند و همچنین ایالات متحده و دیگر کشورها.
وقتی آقای ترامپ و مقامات آمریکایی از روح برجام صحبت می کنند معلوم نیست منظورشان از روح برجام چیست و شاید بهتر باشد که دقیقا بگویند منظورشان از روح برجام چیست تا دیگر کشورهایی که ناظر مذاکرات بودند تایید کنند آیا چنین توافق هایی شده یا نه.
چیزی که اکثرا از روح برجام می دانند این است که زمان مذاکرات هسته ای نمایندگان دولت آمریکا اظهار می داشتند به دلیل اینکه برخی از تحریم های ایالات توسط کنگره وضع شده طبق قوانین ایالات متحده دولت این کشور نمی تواند این تحریم ها را بردارد و باید کنگره رفع این تحریم ها را تصویب کند، اما دولت ایالات متحده متعهد شد که این تحریم ها را اجرا نکند و کنگره را مجاب کند تا این تحریم ها را بردارد، نماینده آمریکا اظهار می داشت چون نمیتواند کتبا این مساله را متعهد گردد شفاها تعهد می نماید که دولت آمریکا همه تحریم های ایران را از هر نوع بردارد و به تحریم های کنگره عمل نکند و همچنین تحریم های جدیدی بر علیه ایران وضع نشود و اگر کنگره هم تحریم های جدیدی را به هر دلیل بر علیه ایران وضع کرد رئیس جمهوری ایالات متحده با اختیارات خود آن را وتو کند.
ایران هم برای اینکه حسن نیت خود را نشان دهد نه فقط همه تعهدات خود طبق برجام را انجام داد بلکه حتی تعهداتی فراتر از برجام و جلوتر از زمان بندی برجام انجام داد.
پس از اینکه ایران تعهدات خود را انجام داد ایالات متحده نه فقط از انجام تعهدات خود طبق روح برجام خودداری کرد بلکه حتی به تعهدات خود بر اساس متن برجام عمل نکرد مضاف بر این در همان زمان هم تحریم های جدیدی مانند محدودیت سفر شهروندان دیگر کشورها به ایران و همچنین سنگ اندازی در مقابل شرکت هایی که تصمیم داشتند در ایران سرمایه گذاری کنند نمود.
با این شرایط می توان گفت این ایالات متحده است که امروزه به روح برجام متعهد نیست نه ایران.
حال در صورتی که ترامپ تصمیم بگیرد از برجام خارج شود چه می شود؟
بعید است آقای ترامپ آنقدر بی تدبیر باشد که بخواهد مستقیما از برجام خارج شود چون می داند این عمل در نهایت به نفع ایران تمام خواهد شد ولی اگر بخواهد چنین کاری کند عملا می توان گفت دیگر برجامی وجود نخواهد داشت چون همانگونه که پیشتر گفتم علیرغم اینکه برجام یک توافق میان ایران و شش کشور دیگر بود اما عملا مذاکرات برای آن بود که ایالات متحده تحریم هایش را از سر ایران بردارد و اگر بنا باشد ایالات متحده این کار را انجام ندهد یعنی عملا برجامی وجود نخواهد داشت.
حال این به چه معنا می باشد؟
این به این معنا است که ایران می تواند در برنامه هسته ای به شرایط قبل از برجام خود بازگردد اما اینبار آن ائتلاف بین المللی که ایالات متحده در مقابل ایران شکل داده بود پشت ایران قرار خواهد داشت و نه پشت ایالات متحده و همه آمریکا را شماتت می کنند که به قرارداد و یا تعهدات خود پایبند نبوده و مشکل خواهد بود که کشورهای دیگر حاضر باشد در موارد دیگر با ایالات متحده پای میز مذاکره بنشینند.
البته آمریکایی ها هم خوب این را می دانند و می دانند که شرایط بین المللی ای که امروزه آقای ترامپ بوجود آورده به نفع آنها نیست به همین دلیل پیش بینی می شود که آقای ترامپ در نهایت بخواهد توپ را در زمین کنگره بیاندازد.
به این ترتیب هم به وعده خود مبنی بر پاره کردن برجام به نوعی عمل کرده هم اینکه مضرات برهم زدن برجام را به گردن کنگره انداخته.
علیرغم اینکه کنگره آمریکا در اختیار جمهوری خواه ها می باشد اما اعضای کنگره بخوبی می دانند که چنین رفتاری به ضرر آنها تمام خواهد شد مضاف بر اینکه اعضای دمکرات کنگره هم مخالف برهم زدن برجام هستند و این ماجرا می تواند دو دستگی در کنگره بوجود آورد و تصمیم گیری را برای آن سخت کند و چند ماهی هم ایالات متحده و هم کل جهان درگیر این ماجرا خواهد بود.
هرچه بخواهد نتیجه تصمیم کنگره باشد عملا می توان گفت به این ترتیب عملا دولت ایالات متحده خواهد توانست از انجام تعهدات خود سر باز بزند و عملا دیگر برجامی در کار نخواهد بود، چرا که در مقابل ایران هم اجرای برجام را تا تعیین تکلیف تعهدات ایالات متحده متوقف خواهد کرد وحتی ممکن است شروع کند برنامه هسته ای خود را به ما قبل برجام برگرداند.
پس می توان گفت عدم تایید برجام توسط ترامپ با پاره کردن این توافق بین المللی هیچ تفاوتی نخواهد داشت.
