اواخر ما سپتامبر دونالد ترامپ در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد که به زودی یعنی در ماه اکتبر همه شاهد اقدام او در برابر «برجام» به عنوان یک پیمان بین‌المللی خواهند بود.
خبرگزاری اسپوتنیک — ترامپ که اخیرا یک بار دیگر توافق با ایران را "بدترین توافقی" توصیف کرد که تاکنون شاهد بوده و مدعی شد ایران روح برجام را نقض کرده و بر همین اساس وزارت دارایی آمریکا ۱۱ فرد و شرکت را به دلیل حمایت از سپاه پاسداران و شبکه‌های دخیل در حملات سایبری به فهرست تحریم‌های ایران افزوده است. مقام‌های آمریکایی در دوره های منظم با بررسی پایبندی ایران به تعهداتش در توافق هسته‌ای، اجرای بخشی از تحریمها را معلق می‌کنند.
حمیدرضا غلامزاده کارشناس مسائل آمریکا و مدیر ارتباطات بین الملل مهر در خصوص سناریوهای احتمالی مورد انتظار از سوی دونالد ترامپ در قبال برجام به اسپوتنیک گفت: برای تهدیدات ترامپ علیه ایران و برجام می توان دو وجه قائل شد، که یکی سناریوی کلی تر و وجه دیگر سایر سناریوهای احتمالی و جزئی تر می باشد.
به عقیده این کارشناس مسائل آمریکا ترامپ در تلاش است تا نهایت ماجرا را به تصویر بکشد و تهدیدات جدی را به تصویر کشد و از سوی دیگر چهره هایی مانند امانوئل مکرون صحبت از تداوم برجام و مذاکره در خصوص مسائل دیگر را مطرح نماید تا در نتیجه این لفاظی ها ایران از ترس نابود شدن برجام برای انجام مذاکرات مجدد قانع و راضی گردد. اگرچه عملا تمایلی برای انجام مذاکرات در مورد مسائل هسته ای از سوی ایالات متحده وجود ندارند و اینطور که معلوم است بیشتر علاقمند به انجام مذاکرات در موضوعات دیگر مانند منطقه و سیاست خارجی ایران در منطقه هستند.
غلامزاده افزود، اما همانطور که ایران و رهبر ایران بارها تاکید نموده که در صورتی حاضر به انجام مذاکرات در خصوص موضعات دیگر به ویژه با آمریکا هستند که در همین موضوع برجام حسن نیت و پایبندی طرف مقابل نسبت به تعهدات خود را ببینند. بالطبع این حسن نیت دیده نشد و از همان ابتدا آمریکا نسبت به توافقات مندرج در برجام پایبند نبوده و موانع موجود در سیستم بانکی و تحریم های مالی را به طور کامل رفع نکرده و اجازه نداد تا دستاوردهای مالی و منافع اقتصادی برجام محسوس باشد. بنابراین، همانطور که گفته شد این سناریوی بزرگتر که می خواهند با این تهدیدات ایران را وادار به مذاکره مجدد نمایند.
در مباحث جزئی تر نیز این سناریو شکل می گیرد که واقعا دونالد ترامپ چه کارهایی می تواند انجام دهد.
کارشناس مسائل آمریکا ادامه داد، اواخر ماه سپتامبر گزارشی جهت ارائه به کتابخانه کنگره آمریکا منتشر شد که در آن تمامی گزینه های پیش روی ترامپ و دولت آمریکا برای برخورد با موضوع برجام را بررسی می نماید. عملی ترین پیشنهاد که نه اروپا و نه کنگره نسبت به آن اعتراضی نداشته باشد این است که دولت آمریکا دیگر پایبندی ایران در برجام را تایید ننماید و همچنان تحریم ها معلق بمانند و به این ترتیب ترامپ مخالفت خود با این توافق را اعلام می نماید، بنابراین اقدام فوق نیز یکی دیگر از سناریوهای پیش روی آمریکا است.
اقدام دیگر این است که لیست افراد و مراکزی که تاکنون جزء تحریم ها بوده و با توافق برجام از این لیست خارج شده اند را دوباره به لیست تحریم ها باز گرداند، کما اینکه این اقدام همین اواخر انجام شده است و برخی افراد و چهره ها مجددا در لیست تحریم قرار گرفته اند. در اینجا پیشنهاد شده که ترامپ شرکتها، افراد و چهره هایی را در لیست تحریم قرار دهند که برای ایران به صرفه نباشد این اقدام را نقض کامل برجام تلقی نماید و همچنان به اجرای برجام ادامه دهد و این سناریو جزء گزینه های محتمل و اجرایی است، حالا ممکن است که یک یا هر دو مورد اتفاق بیافتد. اما به هر حال آنچه مسلم است، کمترین هزینه برای دولت آمریکا از قبال این دو سناریو می تواند باشد، یعنی هم مخالفت کرده و هم تحریم هایی بیشتری را بر علیه ایران اعمال کرده باشد و در عین حال مسئولیت چندانی بر عهده خود این کشور نباشد.
حمیدرضا غلامزاده گفت: سناریوهایی دیگری هم می تواند باشد، به عنوان مثال کنگره تحریمی اعمال نماید یا دولت بخواهد برخی تحریمها را بازگرداند، اما این گزینه ها ممکن است با مخالفت کنگره و یا طرفهای اروپایی روبه رو شود، لذا اینها به نظر گزینه های واقعی و محتمل برای تصمیم آینده ترامپ درباره برجام نمی تواند باشند.
گزینه ورود به برخورد نظامی و یا جنگ ممکن است که از سوی برخی چهره های تندرو مطرح گردد، اما واقعیت امر این است که دیگر نه آمریکا امادگی جنگ دیگری را دارد و نه شرایط منطقه و حتی دنیا به گونه ای است که وقوع جنگ جدید را بپذیرد. حال جنگی میان ایران و ایالات متحده بسیار بعید است که امکان پذیر باشد، ایران قدرت منطقه ای است و اگر سوریه را میدان جنگ نیابتی ایران و آمریکا تلقی نماییم به ویژه قبل از پیوستن متحدی مانند روسیه، آنچه مشخص است پیروزی جبهه ایران و متحدین آن است. به یاد داریم که در آغاز جنگ در سوریه آمریکا گفت که اسد باید برود وایران گفت اسد باید بماند و مردم سوریه تصمیم می گیردند که چه کسی باید حکومت کند. دیدیم که حرف ایران که اتفاقا منطقی تر هم بود به کرسی نشست. به عبارتی فارغ از آسیبهای مالی و اقتصادی جنگ، وقتی در میدان یک جنگ نیابتی مانند سوریه ایران موفق تر ظهور می یابد، پس حتما آمریکا نمی تواند به این سادگی به ایران حمله نماید. ضمن اینکه جنگ بهانه و مشروعیت جهانی لازم دارد که آمریکا هیچ کدام از آنها را ندارد. هر جنگی با ایران یعنی بی ثباتی کامل در منطقه، یعنی افزایش چشمگیر قیمت نفت، هجوم سیلی از مهاجران به غرب و…یعنی یک بحران جهانی، بنابراین این گزینه به هیچ وجع مقدور نیست و بیشتر به یک بلوف شباهت دارد.
ترامپ می خواهد برجام را در عمل حتی از وضعیت کنونی نیز کمرنگ تر نماید و دسترسی های ایران را در حد امکان کمتر نماید و در عین حال هزینه ای هم برای این اقدام ندهد و تمامی تقصیرها را گردن ایران بیاندازد. البته این اقدام ترامپ نیز با مخالفتهای زیادی روبه رو شد و حتی ایران اعلام نمود که فعالیتهای هسته ای خود را از سر خواهد گرفت و مقامات روسیه، چین و اروپا نیز مخالفت نمودند در نتیجه ترامپ مجبور شد اندکی عقب نشینی نماید.
