ایران، اسرائیل خنثی و درگیری سوریه

باید خاطر نشان نمود که روسای جمهور سوریه حافظ اسد که در سال 1971 از طریق کودتا رئیس جمهور کشور شد و جانشین و پسرش بشار ، عملا مسئله ی جولان را به طور جدی مطرح نکردند. آنها همچنین تلاشها برای برگرداندن این زمین ها را نپذیرفتند البته اگر که جنگ یوم کیپور را در سال 1973 به حساب نیاوریم، وقتی که ارتش های مصر و سوریه سعی داشتند که جولان را برگردانند اما بدون نتیجه بود. نظامیان اسرائیلی تاکید کردند که جولان، مهم ترین ساختار دفاعی طبیعی است که برای تضمین امنیت مرزهای شرقی ایده آل است. به عقیده آنها ، ضمن از دست دادن بلندی های جولان که از آنها آزادنه می توان نیمی از اسرائیل مورد هدف قرار داد به طور مشخص قدرت دفاعی آنها را کاهش می دهد. در عین حال اسرائیلی ها مطمئن اند که با آوردن این بلندی ها تحت حکومت اسرائیل بیش از چهار دهه " ثبات مثبت" در منطقه حفظ شده است، جایی که دائما محل درگیری های نظامی بود.
در واقع با گذشت زمان مرز اسرائیل و سوریه برای اسرائیل آرام تر شد. از آغاز جنگ میهنی در سوریه در سال 2011 و جذب شمار زیادی از کشورهای خارجی به آن ، موضع عدم مداخله اسرائیل ، اصلاح شد. در آغاز برای ناظرین فهمیدن موضع اسرائیل سخت بود. از یک طرف سلسله اسدها در کل به نفع اسرائیل بود. ضمن اینکه در مقابل پیروزی فرضی داعش قرار داشت ، که همانند تمامی جنبش های اسلام گرای افراطی حتی امکان وجود دولت یهود را برنمی تابید و بر اساس طرح های داعش باید به خلیفه بزرگ اسلامی وارد می شد. از طرف دیگر فعالیت دشمنان اصلی اسرائیل یعنی ایران و حزب الله در حمایت از رژیم بشار اسد تل آویو را به مخالفت با دمشق متمایل کرد.
اسرائیل ضمن ادامه مسیر خنثی بودنش ، خطوط قرمزی را مشخص کرد. یعنی به عبارت دیگر: عدم مداخله تا آن زمان که فعلا تقاضاهای تل آویو رعایت می شود. چه درخواست هایی؟
در وهله ی اول عدم اجازه به حضور و فعالیت نیروهای مسلح ایران و گروهک مسلح حزب الله در سوریه به ویژه در نزدیکی مرزهای اسرائیل. نیروهای مسلح اسرائیل در محدوده سوریه ده ها فعالیت را در جهت تضمین رعایت این خطوط قرمز انجام دادند. این امر قبل از همه به نابودی کاروان های اسلحه برای حزب الله و نیروهای مسلح ایران مربوط می شود اگر که آنها در نزدیکی مرزهای اسرائیل ظاهر می شدند. آخرین ضربه هفتم سپتامبربه شعبه ی مرکزی توسعه و علوم تحقیقات سوریه بود که در آن براساس اسناد جاسوسان اسرائیلی ، تسلیحات هسته ای و موشک های " زمین به زمین" ساخته می شد.

اما شاید بازی اسرائیل در سوریه و حول آن بسیار ظریف باشد. به ویژه اکنون وقتی که اوضاع در سوریه از جنگ کامل به دیپلماسی —سیاسی کشیده می شود. در اینجا مسئله مربوط به آینده سوریه بدون داعش بررسی می شود اما با حضور کشورهای بسیاری که می خواهند نفوذ خود را در این کشور داشته باشند. این امر اسرائیل را تحریک می کند که تحت هیچ شرایطی حضور ایران و نیروهای مسلح آن و گروهک های تحت حمایتش و در وهله ی اول حزب الله را نخواهد. اویگدر لیبرمان، وزیر دفاع اسرائیل آشکارا گفت که همه کاری می کند تا مانع ایجاد " کریدور شیعه" از تهران تا دمشق شود. برخی از ناظرین این بیانیه را به عنوان تهدید اعلان جنگ قلمداد کردند.
در عین حال ضمن یاد آوری اینکه در تئاتر سوریه اقدامات نظامی (با وجود ده ها کشور شرکت کننده در درگیری) با هنرپیشه های اصلی نظامی-سیاسی که روسیه و آمریکا هستند ، اسرائیل فعالیت های سیاسی و دیپلماسی خود را در مسکو و واشنگتن فعال تر کرد. 23 آگوست سفر ششم طی دو سال اخیر نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو به روسیه صورت گرفت. نتانیاهو ابراز نگرانی خود را به رئیس جمهور پوتین در خصوص تقویت مواضع ایران در سوریه نشان داد. بر اساس تمام بدیهیات هدف اصلی سفر نتانیاهو به مسکو تایید اتحاد بین اسرائیل و روسیه و مشخص کردن تقابل با هر گونه تلاش ایران برای تقویت مواضع خود در سوریه بود. بعدا بنیامین نتانیاهو در اسرائیل خاطر نشان کرد که اسرائیل و روسیه بر حداکثر امکانات هماهنگی مقاصد استراتژیک خود کار می کنند.
قابل توجه است که رئیس جمهور پوتین به خاطر دوستی و همکاری با روسیه از نتانیاهو تشکر کرد و مکانیزم همکاری بین کشورها را بسیار موثر خواند. پوتین تاکید نمود که روسیه از توسعه ی ارتباطات دوجانبه با اسرائیل خشنود بوده و تلاش های نتانیاهو را در این زمینه ارج می نهد. می توان گفت که توافق های بدست آمده پیشین در خصوص رژیم درک متقابل منافع دو کشور درسوریه تایید شد: روسیه در فعالیت های اسرائیل علیه حزب الله و تجهیزات آنها در خاک سوریه دخالت نکرده و اسرائیل هم مزاحمتی برای اقدامات روسیه ایجاد نخواهد کرد. ضمن اینکه حداکثر رژیم امنیت رعایت شده و قربانی های متقابل مجاز نخواهد بود.
در تایید توافق مشابه ، رسانه های غربی و عربی انفعال عجیب و غریب سامانه موشکی اس400 روسیه را در زمان پرواز های بی شمار جنگنده های اف 35 اسرائیلی و نابودی اهداف ایرانی و حزب الله در خاک سوریه و همچنین ساختارهای سوری که با ایران و حزب الله همکاری می کنند را مثال می زنند.

قبل از سفر نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو به روسیه ، کوئن رئیس موساد به همراه گروهی از همکارانش شامل رئیس اطلاعات نظامی " عمان" هرتسی هالوی به واشنگتن سفر کردند. آنها همچنین درخواست مداخله در برنامه استقرار نیروهای شیعه لبنان، سوریه و ایران در منطقه بلندی های جولان را برای آمریکایی ها مطرح کردند. در پایان ماه آگوست نخست وزیر نتانیاهو با داماد و مشاور عالی ترامپ جارد کوشنر ملاقات کرده و اوضاع در سوریه را بررسی کردند. نخست وزیر نتانیاهو ملاقات برنامه ریزی شده با رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ را در زمینه مجمع عمومی سازمان ملل تایید کرد. در این دیدار مسئله مربوط به سوریه و تقویت مواضع ایران بررسی خواهد شد.
اوایل ماه سپتامبر رئیس جمهور اسرائیل ریون ریولن به آلمان رفت و با آنگلا مرکل صدراعظم این کشور دیدار داشت. در جریان این ملاقات رئیس جمهور ریولین بیان داشت که اسرائیل نگران تلاش های محور شیعی ایران در سوریه و در لبنان است. به گفته ی ریولین ایران می تواند جنگ را در کل منطقه برپا کند. ریولین گفت: " روند مسلح کردن حزب الله با تسلیحات نوین عکس العمل اسرائیل را به دنبال خواهد داشت." وی افزود که ایران فاکتور اصلی بی ثباتی در منطقه است. بدین ترتیب حتی سریع ترین تحلیل فعالیت های سیاسی —دیپلماسی اسرائیل گواه آن است که تل آویو نظر جامعه ی جهانی به ویژه قدرت های بزرگ را برای واکنش جدی اسرائیل به تقویت مواضع ایران در سوریه آماده می کند.
به عقیده خبرنگاران وال استریت ژورنال بین اسرائیل و ایران تقابل رشد می کند همزمان با اینکه جنگ علیه داعش در سوریه و عراق به پایان خود نزدیک می شود. ایران از جنگ سوریه به عنوان بهانه ای برای ایجاد حضور نظامی خود در سوریه استفاده کرده و اسرائیل را به طور مستقیم یا از طریق واسطه هایی در سوریه و لبنان تهدید می کند.
وال استریت ژورنال می نویسد: خطر جنگ غیر مستقیم و یا حتی مستقیم بین ایران و اسرائیل در حال رشد است. بنابراین امروز نمی توان در خصوص خنثی بودن اسرائیل در سوریه صحبت کرد.