گسترش سازمان، یکی از موضوعاتی بود که در مرکز توجه اعضای سازمان شانگهای قرار داشت. کشورهای جدید-هند و پاکستان- به عضویت سازمان همکاری شانگهای درمی آیند. تا قبل از آن، این دوکشور اعضای ناظر در سازمان همکاری شانگهای بودند.
مسکو از این ابتکار حمایت می کند و اعضای سازمان را به پذیرش ایران، یک کشور نیرومند و مطمئن به صفوف خود فرامی خواند. بختیار حکیموف،نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور سازمان همکاری شانگهای در زمان برگزاری همایش اقتصادی سن پیترزبورگ از این موضوع صحبت نمود. وی گفت:«روسیه معتقد است که ایران پس از هند و پاکستان، کاندید دیگر عضویت در سازمان همکاری شانگهای است. قدرت بالقوه سازمان شانگهای افزایش می یابد و قابل اطمینان می شود.کارایی گسترش سازمان همکاری شانگهای باعث افزایش قدرت همکاری خواهد شد».
کارشناسان روسیه و ایران که با اسپوتنیک در این خصوص صحبت کردند معتقدند که سازمان همکاری شانگهای —پلتفرم منحصربفردی برای توازن متقابلا سودمند است. همگرایی کشور نیرومند منطقه مانند ایران،چشم انداز خوبی برای همه کشورها از نقطه نظر تأمین امنیت خواهد گشود. بدین ترتیب می توان بطور جمعی با تهدیدات موجود مبارزه کرد و به صلح و پیشرفت پایدار و استوار نه فقط در منطقه، بلکه در فراسوی فضای سازمان همکاری شانگهای دست یافت.
الکساندر میخائیلوویچ شاروف، رئیس شرکت «روس ایران اکسپو» و «خیم ترانس»، معاون مدیر بخش ایران باشگاه کاری سازمان همکاری شانگهای در مصاحبه با اسپوتنیک گفت:«ایران در سال 2011 میلادی درخواست عضویت در سازمان همکاری شانگهای را ارسال کرد. در آنزمان، ایران تلاش زیادی برای اینکه بتواند عضو کامل سازمان بشود بخرج داد. اما به دلیل تحریم های سازمان ملل متحد و شرایطی که از طرف کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مطرح شده بودند،مسائلی در عضویت ایران بروز کرد. به غیر از روسیه و چین، کشورهای دیگری عضو سازمان همکاری شانگهای هستند که تصمیمگیری جمعی در این خصوص را ضروری می کرد. در سال 2012 میلادی،نمایندگی باشگاه کاری سازمان همکاری شانگهای در تهران گشایش یافت که با موفقیت به فعالیت خود ادامه می دهد. اما ایران طی سال های گذشته نسبت به عضویت در سازمان شانگهای سرد شد. بعلاوه، رئیس جمهور روحانی امید ایران بود که می خواست جزئی از فرایند غربی جهانی شدن بشود. اما همه چیز به جای خود برمی گردد. هم اکنون ایران متوجه می شود که غرب-یک سیستم بسته است که به هیچ دلیل عضوگیری نمی کند، نه با توجه به خدمات، و نه سرمایه و یا هر دلیل دیگری. از اینرو، ایران دوباره خواهان عضویت در سازمان همکاری شانگهای و دیگر سازمان های قاره اروپاست.
در اجلاس کنونی فرایند عضویت کامل هند و پاکستان جریان دارد. درخواست ایران برای عضویت با کمک روسیه و چین به سطح جدیدی رسانده می شود تا ایران بتواند عضو تمام و کمال سازمان همکاری شانگهای بشود. در اینصورت،امکانات وسیعی برای لجستیک حمل و نقل«راه کبیر ابریشم» و دیگر مسیرهای حمل و نقل مانند«شمال-جنوب»از هند به روسیه و اروپا فراهم خواهد شد. مهمترین فایده عضویت ایران در سازمان شانگهای-تأمین امنیت- خواهد بود. خطراتی وجود دارند که بدون استثنا تمام کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را تهدید می کند- تروریسم. اگر بتوانیم بطور جمعی عمل کنیم،مانع محکمی در مقابل تروریسم خواهیم ساخت که از آن کشورهای خاورمیانه « شیوع پیدا می کند» که در آنجا جنگ داخلی جریان دارد».
محمود واعظی از ذینفعی ایران در همگرایی اقتصادی با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در همایش اقتصادی سن پیترزبورگ صحبت نمود و متذکر شد که« اگر کشورها همکاری های همه جانبه با هم دیگر داشته باشند (در چارچوب سازمان همکاری شانگهای)، احتمال برقراری صلح و امنیت و ثبات در منطقه بیشتر خواهد شد».
محمود شوری پژوهشگر ارشد مسایل روسیه در مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو شورای علمی «ایراس» معتقد است که همگرایی ایران با سازمان منطقه ای کشورهای نیرومند مانند سازمان همکاری شانگهای در وهله اول ضامن ثبات و امنیت در منطقه خواهد بود.
— سالهای زیادی است که بحث عضویت ایران با سازمان همکاری شانگهای مطرح است. درخواست ایران برای عضویت در این سازمان طی این سالها به دلایل مختلف به طور جدی مورد توجه قرار نگرفته است. اما سال قبل گفته شد که در صورتی که فرایند عضویت کامل پاکستان و هند در این سازمان به سرانجام برسد، درخواست برای عضویت کشورهای دیگر مانند ایران بررسی خواهد شد. و به نظر می رسد که در اجلاسی که در آستانه آغاز شد، مسئله عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای مجددا به طور جدی مطرح بشود.
به نظر می رسد که عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای می تواند برای کشورهای عضو این سازمان حافظ امنیت باشد چرا که عضویت ایران در سازمان های منطقه ای با توجه به تجربیات که در مسایل مبارزه با تروریسم دارد می تواند امنیت کشورهای عضو را تقویت بکند. برای ایران هم عضویت در این سازمان اهمیت دارد. ایران در چارچوب این سازمان می تواند همکاری همه جانبه را با ابرقدرتهایی مانند روسیه و چین به عنوان عضو کامل سازمان شانگهای گسترش دهد.
فکر می کنم که اگر چنین اتفاقی بیفتد و با توجه به آمادگی راسخ ایران از یک سو و تلاشهای فراوان روسیه برای آغاز این همگرایی از سوی دیگر، فرایند عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای هرچه سریعتر شکل خواهد گرفت.
