پانزدهم ماه آوریل سال 2017 میلادی در تهران پایتخت ایران سومین کنفرانس بین المللی در چارچوب گفتگوی سه جانبه « روسیه — هند — ایران» برگزار شد که از طرف بنیاد « روسکی میر» ، سازمان اجتماعی هندی « شورای نظارت تحقیقاتی» و « موسسه پژوهش های سیاسی و جهانی» ایران سازماندهی شده بود. سیاستمداران، کارشناسان سیاسی و خاورشناسان، دیپلمات ها و کارشناسان سه کشور در این همایش شرکت داشتند.
ولادیمیر ساژین، کارشناس سیاسی و خاورشناس روسیه در این خصوص گفت: به عقیده سازماندهندگان، این کنفرانسی نوآورانه است که در چارچوب دیپلماسی علنی برگزار شده است. اولین نشست با فرمات کنونی که آغازگر ساختار جدید گفتگوی بین تمدن ها بود در مسکو در ماه ژوئن سال 2015 میلادی برگزار شد، دومین نشست — در دهلی در دسامبر همان سال و اکنون سومین نشست در ایران برگزار گشت».
ولادیمیر ساژین در ادامه گفت: « دیدار تهران در زمینه چالش های جدی دنیای معاصر برگزار گشت. از اینرو طبیعتا اولین دستور روز همایش « چالش های جهانی در شرایط تغییرات ژئوپلیتیکی و جغرافیایی — اقتصادی» بود.
سخنرانان در باره تغییرات ریشه ای جهان صحبت کردند. جهانی شدن و « آنتی گلوبالیسم» مبارزه شدیدی را پیش می برند. هم اکنون هیچ یک از کشورهای جهان قادر نیست جهانی بر اساس نمونه خاص خود (حتی بخشی از آن را) مانند دوران « جنگ سرد» و مقابله دو ابر قدرت: اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا — بسازد. بعلاوه، هم اکنون حتی کشورهای قدرتمند نمی توانند امنیت و ثبات را در اقصی نقاط جهان تأمین کنند: در سوریه، عراق، یمن، افغانستان، کره شمالی و فلسطین. در زمان حاضر، عملیات مشترک بسیاری از کشورها برای رفع تشنج در « نقاط داغ» مختلف ضروری است. باید بطور مشترک بدنبال راه حل هایی برای پیچیده ترین مسائل جهانی بگردیم. در چنین شرایطی، روسیه، هند و ایران می توانند خیلی کار ها به انجام برسانند.
دومین دستور روز همایش «روسیه — هند — ایران» مسأله امنیت در منطقه « افغانستان و آسیای مرکزی» بود. شرکت کنندگان همایش توجه زیادی نسبت به اوضاع افغانستان مبذول داشتند. آنها به یک نقطه نظر مشترک رسیدند و آن اینکه بحران افغانستان تعمیق می شود که دلیل آن ضعف حکومت مرکزی کشور اسلامی افغانستان است.
گفته شد که قانون اساسی موجود افغانستان پاسخگوی واقعیات کشور نیست که همین امر به افراط سیاسی منجر می شود. دائما، تاریخ انتخابات در مجلس افغانستان به تعویق می افتد، تقسیم وظایف بین رئیس جمهور و نخست وزیر افغانستان نیز مشخص نیست. درعین حال، امکانات مخالفان و اپوزیسیون — طالبان — شدت می گیرد و مطالبات آنها از کابل بیشتر می شود.
شرکت کنندگان کنفرانس پیشنهاداتی مطرح کردند که در جهت یافتن درک متقابل بین نیروهای مخالف در کشور سمتگیری شده است. از جمله، امکان احیای سازمانی مانند « لویه جرگه» بررسی شد که می تواند امکانی برای مذاکرات و اتخاذ تصمیمات باشد که هم مورد توافق دولت قرار بگیرد و هم مخالفان. دورنمای تکمیل مضمون قانون اساسی با ارزش های سنتی و از جمله اسلامی که گویای طرز تفکر اکثر ساکنان افغانستان باشد نیز به بحث گذاشته شد.
چشم انداز گفتگوی کابل با طالبان نیز به بحث گذاشته شد. شرکت کنندگان ایرانی اصطلاح جالب « نئو طالبان» را پیشنهاد کردند که شامل حال آن هواداران جنبش طالبان می شود که به مواضع ایدئولوژیکی خود پایبند هستند، تا حدودی سیاست خود را تصحیح کردند و حاضر به گفتگو با طالبان هستند.
به عقیده هند، مذاکرات دولت مرکزی با اپوزیسیون فعلا بموقع نیست. در حال حاضر توجه باید روی مسائل داخلی نخبگان حاکم در افغانستان متمرکز شود و از طریق گفتگو بین گروهک های گوناگون بتوان به توافق رسید.
بعلاوه در کنفرانس به موضوع مبارزه با داعش در افغانستان توجه شد. تروریست های « داعش» در 25 از 34 شهر افغانستان فعال هستند. تعداد آنها در سالهای اخیر از چند صد نفر به 7-6 هزار نفر افزایش یافته است. داعش با موفقیت زیاد به استخدام هواداران خود از بین طالبان می پردازد و تا 600 دلار در ماه برای فرماندهان و 200 دلا به شبه نظامیان عادی پرداخت می کند.
با وجود شباهت ایدئولوژیکی هر دو گروه، طالبان — پشتون نمی خواهند شهری به نام « ایالت خراسان» و بخشی از خلیفه اسلامی — این پروژه عجیب عربی — باشند. در کنفرانس تهران در باره ضرورت هماهنگ سازی کمک ها به دولت مرکزی افغانستان از سوی روسیه، هند و ایران، صحبت شد.
در کنفرانس تهران، مسائل اقتصادی در چارچوب دستور روز دیگر « حمل ونقل در منطقه: انرژتیک و کریدورهای ترانزیتی» به بحث گذاشته شد. طرفین در باره سرمایه ضروری برای اجرای پروژه ها، حجم کالا، مخارج حمل و نقل و سودآوری هزینه های حمل و نقل در آینده گفتگو کردند. به عنوان نمونه از تجربه چین یاد شد که با ارسال کالاهای خود با کنتینر به اروپا، مجبور است کنتینرهای خالی را به خرج خود به چین برگرداند.
مهمترین بخش طرح های زیر ساخت، رفع مسائل گمرکی است که تا رسیدن کالا به مقصد باید از بیش از 20 گمرک رد شوند.
نمایندگان سه کشور در کنفرانس با جلب کشورهای خارج از منطقه به شرکت در طرح های زیربنایی موافقت کردند: از جمله ژاپن، آلمان و دیگر کشورها که دارای فناوری ضروری و سرمایه کافی برای اجرای این پروژه ها باشند.
ابراهیم رحیم پور معاون وزیر امور خارجه ایران در مرحله پایانی کنفرانس گویی به جمعبندی کار کنفرانس پرداخت. وی تأکید نمود که سه کشور — ایران ، هند و روسیه، که نقش مهمی در خاور میانه و جهان بازی می کنند باید بطور مشترک عمل کنند و امنیت منطقه و جهان را تحکیم بخشند. برای این کار — بمب و موشک ضروری نیست. آمریکا که دخالت آن پس از جنگ جهانی دوم به پایان نرسیده، سیاست زورگویانه خود را به نمایش می گذارد. این سیاست در دولت جدید شدیدتر شده است. هرچند دولت جدید آمریکا هنوز بطور نهایی شکل نگرفته است، اما ضربات چندی پیش آمریکا به سوریه و افغانستان ، خودویژگی دیدگاه رئیس جمهور دونالد ترامپ نسبت به اوضاع در خاور میانه را نشان می دهد.
پتانسیل تحکیم و تقویت مناسبات ایران، هند و روسیه بحد کافی زیاد است تا به فاز جدید گذار کند — مناسبات استراتژیکی. نزدیک شدن مواضع در تمام جهات: سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی ضروری است.
ولادیمیر ساژین خاورشناس روسیه در پایان گفت: بدین ترتیب می توان گفت که فرمات جدید مشورت های کارشناسی — گفتگوی سه جانبه بین تمدن ها- ضرورت ادامه خود را نشان داد که باعث تحکیم موضع روسیه در خاور میانه نیز خواهد شد.
