اوایل ماه مارس، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به روسیه سفر کردند.
مذاکرات رهبران اسرائیل و ترکیه با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور فدراسیون روسیه در وهله اول بر مسائل حل و فصل اوضاع در سوریه و مبارزه با دشمن مشترک — « داعش» — متمرکز شده بود. اما ایران و نقش آن کشور در سوریه و خاورمیانه در مرکز گفتگوها قرار داشت که تصادفی نیست. مناسبات کشورهای همسایه نسبت به ایران در این اواخر وخیم شده است. در دیدارهای مسکو — روسیه- اسرائیل، روسیه — ترکیه — در باره چه موضوعاتی صحبت شد؟
ولادیمیر ساژین خاورشناس و کارشناس سیاسی روسیه در این خصوص اظهار نظر نموده گفت: نتانیاهو در آستانه سفر به مسکو اعلام نمود که هدف تهران در سوریه — استفاده از آن کشور به عنوان تکیه گاه استراتژیکی در منطقه است تا واحد های پیاده نظام و دریایی خود را بطور دائم در آنجا مستقر سازد که امکان « گشایش جبهه ضد اسرائیلی در جولان» را فراهم خواهد ساخت. وی متذکر شد که قصد دارد مخالفت اسرائیل بابت این موضوع را به اطلاع رئیس جمهور روسیه برساند».
ولادیمیر ساژین در ادامه گفت: بنیامین نتانیاهو، به قول خود وفا کرد و گفت: هم اکنون تلاش هایی از طرف ایران برای نابودی کشور یهودیان به انجام می رسد: ایرانی ها بطور علنی از این موضوع صحبت می کنند و در روزنامه های خود در اینباره می نویسند». البته نخست وزیر اسرائیل افزود که یهودیان از کشور و ارتش برخوردارند و می توانند از خود دفاع کنند. اما به عقیده نتانیاهو، این چیزها از خطر ترور اسلام رادیکال شیعه نمی کاهد. شایان ذکر است که برای اولین بار از اصطلاح « ترور شیعه» استفاده شد که این کار بطور تصادفی انجام نشده است. نخست وزیر اسرائیل در توضیح گفت: « البته ما نمی خواهیم که اسلام رادیکال، ترور سنی با ترور شیعه ای اسلام رادیکال تحت رهبری ایران جا عوض کند».
می توان تصور کرد که ایده اصلی سفر نوبتی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به مسکو در سخنان وی نهفته بود که می خواست به گوش رئیس جمهور روسیه برساند: « اسرائیل خواهان خروج بخش اعظم نیروهای ایران، واحد های رزمندگان عراقی تحت کنترل ایران و « حزب الله» از سوریه است».
احتمالا نخست وزیر اسرائیل تقاضای خود را با ریاست روسیه درمیان گذاشت- « ایده ایجاد منطقه امنیت» در اطراف بلندی های جولان که در آنجا حضور نظامیان ایرانی و یا طرفدار ایرانی ممنوع اعلام شود. منطق مناسبات در مثلث روسیه — اسرائیل — ایران، پیشنهاد اسرائیل به مسکو به عنوان بیطرف را ممکن می سازد، البته اگر تل — آویو مجبور شود مسأله ایرانی را با روش های دیگری به غیر از روش های صلح آمیز حل و فصل کند.
سفر رجب طیب اردوغان، رئیس جهمور ترکیه بلافاصله پس از سفر نخست وزیر اسرائیل ، در روز 10 ماه مارس انجام شد. روسای جمهور روسیه و ترکیه حیطه وسیعی از مسائل را به بحث گذاشتند. می توان با اطمینان گفت که در باره ایران، نقش آن و جای آن در خاورمیانه و سوریه نیز صحبت شد. زیرا هم اکنون ایران در مرکز توجه همه قرار دارد. بعلاوه مناسبات ترکیه — ایران آشکارا بدتر شده است که مانع از ایجاد ثبات در سوریه و منطقه به طور کل می شود.
مقامات عالیرتبه ترکیه در این اواخر بارها بر این امر تأکید کردند که ایران در خاورمیانه ایجاد خطر می کند و اعلام کردند که ترکیه قصد ندارد تلاش های ایران برای تحکیم نفوذ خود در منطقه را نادیده بگیرد و گفتند که ایران قصد دارد کشور شیعه ایجاد کند — یکی در عراق و دیگری در سوریه. مقامات ترکیه خواستار خروج واحدهای نظامی ایران (یا طرفدار ایران) از آن کشور شدند و نسبت به شکلگیری رژیم طرفدار ایران در سوریه ابراز نگرانی کردند.
اسرائیل و عربستان سعودی مخالفان سنتی ایران در این رابطه با ترکیه موافقند.
شور و اشتیاق سیاسی حول ایران در زمینه شکلگیری سیاست جدید دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا « به جوش می آید». رئیس جمهور آمریکا به احیای مناسبات دوستانه با دشمنان اصلی ایران — اسرائیل و عربستان سعودی — رو آورد که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما وخیم شده بود. بعلاوه، کاخ سفید، لفاظی ضد ایرانی را آغاز کرد که از زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد مشاهده نشده بود.
با تلاش دولت ترامپ، نقشه ایجاد ائتلاف نظامی ضد ایرانی پیاده می شود. ترکیه با وجود اختلاف نظر با آمریکا در خصوص مسأله کردها و برقراری مناسبات نزدیک با روسیه ، عضو ناتو باقی مانده است و از همکاری با واشنگتن خودداری نمی ورزد. بهرحال، ترکیه بی شک به خاطر بلندپروازی های زیاد خود، با لابی گری بین آمریکا و روسیه، دست به بازی پیچیده ای زده است. اما این موضوع گویای آن نیست که ترکیه به این یا آن شکل به ائتلاف ضد ایرانی بپیوندد. یکی از مهمترین اهداف ترکیه — به حداقل رساندن (تا حد صفر) نقش ایران در حل و فصل سرنوشت آتی سوریه است و اینکه مانع از شکلگیری « رژیم شیعه» در آن کشور شود.
همه چیز به پیشرفت آتی اوضاع در سوریه و توازن نیروها در خاور میانه وابسته خواهد بود. نمی توان این پروسه را پیش بینی کرد. منافع زیاده از حد متفاوت اند، مناسبات زیاده از حد پیچیده ، بلندپروازی ها زیاده از حد بزرگ و گره مناسبات در چند ضلعی مسکو — تل-آویو-آنکارا- تهران- واشنگتن- اتحادیه اروپا- الریاض- دوحه-دمشق- اپوزیسیون سوریه- کردها — داعش- زیاده از حد سردرگم شده است.
در این رابطه، مذاکرات بین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با ولادیمیر پوتین ، رئیس جمهور فدراسیون روسیه در مسکو از اهمیت زیادی از نظر درک بعضی از نکات در مسأله سوریه و پیرامون آن کشور برخوردار بود. این دیدار امکانی فراهم کرد تا دیدگاه ریاست روسیه در خصوص وضعیت شکل گرفته در سوریه و نقش ایران در درگیری سوریه به اطلاع اسرائیل و ترکیه — یکی از مهمترین شرکای روسیه — رسانده شود.
