در تاجیکستان استخراج سوخت جامد رکورد برقرار کرده است. چنین آهنگ بالای استخراج با افزایش تقاضا مرتبط است. در شرایط فقدان گاز، تاجیکستان به روش قدیمی گرم کردن خانه ها و تأمین انرژی کارخانه ها باز می گردد. عالم فصح الدینوف خبرنگار « اسپوتنیک» در این خصوص گزارش دد.
معدنچیان تاجیکستان رکورد برقرار کردند. در سال 2016 میلادی آنها بیش از یک میلیون تن ذغال سنگ استخراج کردند. این شاخص سه بار بیش از رقم 5 سال گذشته است. اما این رقم نهایت توانایی کار معدنچیان نخواهد بود. مقامات کشور تصمیم گرفتند استخراج ذغال سنگ طی سه سال آینده دو برابر شود. در جامعه کارشناسی این خبر واکنش متفاوتی برانگیخت. تیمور ادریسوف، نماینده سازمان اجتماعی « زمین کوچک، اقتصاد و اکولوژی» اعتراف کرد که از طرح های ذغال سنگی تاجیکستان به وجد نیامده است. به گفته وی استفاده گسترده از ذغال سنگ ضرر زیادی به وضعیت محیط زیست کشور خواهد زد که بدون آنهم فوق العاده شکننده است.
— طبیعتا استخراج و استفاده از ذغال سنگ توسط کارخانه ها و نیروگاه حرارتی تأثیر منفی بر محیط زیست خواهد گذاشت. هر چه مقیاس استخراج و استفاده از ذغال سنگ بیشتر باشد، مسائل زیست محیطی تاجیکستان نیز بیشتر خواهد شد. این موضوع با ضعف خاک هنگام استخراج نیز مرتبط است. آلودگی آبها و هوا نیز از عواقب دیگر خواهد بود. بعلاوه فقدان کنترل شدید اکولوژیکی و سطح بالای رشوه خواری مانع از آن می شود که با خوشبینی به اعلامیه های مقامات در خصوص استانداردهای کنونی محیط زیست و موازین اکولوژیکی و رعایت واقعی آنها هنگام اجرای طرح ها و پروژه های مرتبط با استخراج ذغال سنگ و استفاده از آن برخورد شود».
معظمه بورخانووا رئیس بنیاد حمایت از ابتکارات مدنی تاجیکستان نیز برنامه های استفاده وسیع از سوخت جامد را مورد انتقاد قرار داد. به گفته وی استفاده از ذغال سنگ برای تولید گرما و برق — یک سوخت گران قیمت برای کشور فقیر تاجیکستان است.
— به عنوان مثال، ذغال سنگ معدن« زیدا» — یک سنگ معدنی گرانقیمت است. عناصر منحصربفردی در این سنگ وجود دارد که از آن باید نه به عنوان سوخت بلکه ماده خام استفاده کرد. اما هم اکنون این نوع سنگ معدنی سوزانده می شود. حال حساب کنید چه سود و ضرری ببار می آید؟»
در دهه گذشته، سطح استخراج ذغال سنگ در تاجیکستان 5 بار کمتر از حالا بود. اما پس از آنکه تاجیکستان در سال 2012 نتوانست گاز وارد کند، در کشور تمام کارخانه ها به سوخت جامد گذار کردند. هم اکنون مطابق با اطلاعات وزارت صنعت تاجیکستان، 200 کارخانه با ذغال سنگ کار می کنند. در آینده نزدیک بعید است وضع تغییر کند.
آندری زاخواتوف کارشناس روسیه در امور پروژه های زیر ساخت در آسیای مرکزی و مفسر نشریه تاجیکی « اکونومیست» در این خصوص گفت: کار نیروگاه های بر ق با استفاده از ذغال سنگ یک اقدام اجباری است. حتی با ساخت نیروگاه های آبی بزرگ و متوسط ، تاجیکستان در آینده نزدیک از تولید برق با استفاده از ذغال سنگ خودداری نخواهد کرد. احتمالا نیروگاه حرارتی که چین در تاجیکستان ساخته است و با ذغال سنگ کار می کند و در سال جاری به ظرفیت کامل رسید حداقل 50 سال کار خواهد کرد».
ذخیره ذغال سنگ در تاجیکستان به گفته کارشناسان 4 میلیارد تن تخمین زده می شود. از این مقدار 714 میلیون تن در جریان کارهای اکتشافی مورد تأیید قرار گرفته است. مطابق با داده های زمین شناسی بیش از 40 معدن مختلف ذغال سنگ وجود دارد. ذغال سنگ در تاجیکستان بصورت باز استخراج می شو د. بیش از 10 کارخانه که تعدادی از آنها خصوصی هستند در این رشته کار می کنند.
